Тарых

ТАУДА АТСЫЗ БИР ТАШ ДА БОЛМАЗ

Алай айтадыла таулула. Ауушланы, сыртланы, къаяланы, агъачланы, сууланы, бир-бир энчи ёсген тереклени окъуна барды атлары. Аланы ушатып, къубултуп, халына, къылыгъына кёре атагъандыла. Неда бир болгъан иш бла байламлы.

Сёз ючюн, Герпегежден Къашхатау таба бара, жолну сол жанында сууукъ шаудан барды. Анга Баший кезлеу дейдиле. Эртте заманлада алайда Башийладан биреу жайда малларын тутханды. Къошу болгъанды. Шауданны да ол ишлегенди. Адамла уа анга Баший кезлеу деп къойгъандыла.

Пирамидалы жаннет

Москвадан журналист Савелий Кашницкий,  Къабарты-Малкъарны  Чегем районунда болуп, Эл-Тюбюнде ауукъ заманны туруп, аны табийгъатыны ариулугъуна, адамларыны иш кёллюлюклерине тамашагъа къалгъанды, эл тюбчюлени сейирлик хапарларын эм кеси кёрген затланы илму шартла бла тенглешдиргенди.  Аны юсюнден жазгъан оюмлары бла сизни шагъырей этебиз.

Ата журтну къоруулай жан бергенди Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Ёлюмден жаланда телиле къоркъмайдыла деп, кёпледен эшитгенме. Алай мен ол сёзлени тюзлюгюне артыкъ бек ийнанмайма. Не ючюн дегенде, ёлюмню аллында тобукъланмагъанла не заманда да, къачан да болгъандыла.

Сюймеклик къала

Огъары Чегемге биринчи кере жарыкъландырыучубуз, Къабарты-Малкъарны халкъ назмучусу Шахмырзаланы Саид туугъанлы 100-жыллыгъын белгилегенлеринде баргъан эдим.

Союзниклеге болушлукъ керек болгъанда…

Уллу Хорламны  75-жыллыгъына

Къыркъ тёртюнчю жылны 6 ноябринде Уллу Октябрь революцияны 27-жыллыгъына аталгъан докладында  ол замандагъы къырал башчы Сталин жылны озгъан он айында Совет Аскерни  этген жетишимлерин белгилеген эди. Тарых шартлагъа кёре, ол заманны ичинде тохтаусуз баргъан сермешледе совет аскерле, гитлерчиледен Совет Союзну жерин тазалап, чекден ары ётген эдиле. «Багратион» операцияны кезиуюнде бизни аскерле Белоруссияны, Запад Украинаны, Польшаны бир кесегин, Прибалтиканы саулайын азатлагъандыла.

ПУЛЕМЁТЧУ ХАЖДАУТ

 Уллу Хорламны 75-жыллыгъына             
Жер башында ары дери бир заманда да болмагъанча кёп къан тёгюлген, кесини отунда он миллионла бла адамланы кюйдюрген уруш бошалгъанлы эки жыйырма бла онтёрт жыл озду. Жюрекле уа бюгюн да тараладыла. Жашларыны, эрлерини, къарындашларыны къадарларыны юсюнден жукъ билмей, аладан хапар эшитирге термиле,  дуниядан кетдиле кёп тиширыула. «Тиширыула» деп айырып айтханлыгъым – ала бушууну бек къыйналып кётюргенлери, ёлюп кетгинчи унутмагъанлары ючюндю.

Оюмлулукъну, айтханындан артха турмауну, жигерликни да юлгюсю

Бир адамда толу халкъны ышанлары-акъыллылыгъы, тёзюмлюлюгю, халал жюреклилиги эм менсинмеую бар эселе, ол Хутуйланы Исхакъны жашы Ханафийди. Къадар анга эр киши ариулукъну да, халаллыкъны да, уллу билимни да, политика усталыкъны да къызгъанмай бергенди. Аны жашау жолу къыйын болгъан эсе да, битеу алып айтханда, жашауу сейирлик эди, уллу жетишимледен, хорламладан да бай.

«Халкъларыбызны бек кючлю къуллукъчуларындан бири…»

Тюзлюкню таукел жакъчысы
 
Россейде Романовлары патчах тахталарындан тайдырылгъанларында, дуния терк тюрленип башлайды. Шимал Кавказда миллет, жер эм культура вопроспаны тамамларгъа онг чыгъады. Магомет Терк халкъланы 1918 жылда 16-чы февральдан 15-чи мартха дери баргъан экинчи область съездлеринде малкъар делегациягъа башчылыкь этеди. Мында таулуланы жер бла байламлы вопросларын тамамлаугъа бир атлам этдирген «Жерни социализациялауну юсюнден» закон къабыл кёрюлгенди, аны Эней улу бек магъаналыгъа санагъанды. 

Хар къалайда да жигитлиги бла айырмалы болгъанды

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Огъары Малкъардан Мисирланы Шаухал аскерге  чакъырылгъанды. Биринчи Украин фронтну къауумунда сермешгенди, Сталинградда, Курск дугада уруш этгенди, Киев шахарны азатлагъанды,Эльбагъа дери баргъанды.

Ышангылы, огъурлу да генерал…

Миллетибизде  Ленинни орденине тийишли болгъанла алай кёп тюйюлдюле.  Айтхылыкъ генерал-майор Деппуланы Хаким аладан бириди. Совет Союзну заманында къыралны бек сыйлы саугъаларындан бирин Хаким Сафаровичге 1967 жылны ноябрь айында берген эдиле. Ол кёп жерледе къуллукъ этгенди, кёплеге болушханды. Аны огъурлу ишлерин бюгюнлюкде аны къаршы таныгъанла уллу хурмет бла эсгередиле. 

Страницы

Подписка на RSS - Тарых