Саулукъ

Шёндю, жарсыугъа, саулукълубуз деп кёпле махтаналлыкъ тюйюлдюле. Къыралыбызда 22 миллион чакълы бир адам (хар алтынчы) жюреклери эм къан тамырлары ауруп къыйналадыла эм аланы 57 проценти жюреклери ауруп ёледиле. Бу жарсыулу статистиканы къалай тюрлендирирге боллукъду?

Аш орунну аурутмаз ючюн не зат ашаргъа, къалай жашаргъа керекди? Аны юсюнден врач-терапевт Геккиланы Зарий бла ушакъ этгенбиз.

Жамауатдан жаланда кеслерини билимлерин угъай, жюрек халаллыкъларын, заманларын, къолдан келген не амалны да аямай болушлукъ этген врачларыбызны барлыкълары бизни не заманда да кёллендиргенлей турады. РФ-ни Саулукъ сакълаууну отличниги, республикалы  клиника больницаны ОРИТ №1 реанимация бёлюмюню таматасы, врач-анестезиолог-реаниматолог Къулийланы Аминат да аллайларыбыздан бириди.

Ауругъандан сора дарманла ичсек, саныбызгъа-чархыбызгъа бек уллу хата тюшюребиз. Хау, ауругъаныбыз кетеди, алай башха жерибиз къыйнап башлайды. Аурумаз ючюн а ашыбызны тап къураргъа керекбиз. Ашагъан ашыбыз, татыулу болгъандан сора да, саулугъубузну къорууларгъа болушхан кёп тюрлю витаминледен толу болургъа керегин барыбыз да билебиз.

Бизни республикада субай болама деп ауруп, ызы бла ёлюп кетгенле болгъандыла. Арыкъ болургъа кюрешгенле кёпдюле, ала барысы да диетала тутаргъа кюрешедиле. Алай бир-бирде ол диеталаны хаталарындан больницагъа окъуна тюшедиле.

Эрттен азыкъгъа ашагъан затынг жаугъа айланмайды. Бир кюнню ичинде бек азындан эки литр суу ичерге керекди. Бу айтылгъан затладан кертиси (тюзю) къайсысыды, къайсысы уа - терс? Окъуучуланы сорууларына врач  Моллаланы Фатима  жууап береди.

Жабышмакъ (Боярышник) бийик кёкеннге неда гитче терекге саналады. Бир-бир тюрлюлери уа 4-8 метрге дери кётюрюледиле. Хар бирине да жабышмакъ деп къойгъанлыгъыбызгъа, аны 5 тюрлюсю бизни жерледе терк-терк тюбейди.

Игимиди чайыр саулукъгъа, огъесе аманмыды? Нарткъалада район больницаны врачы Бёзюланы Залимхан: «Реклама чайырны тишлени жуугъанда хайырланыучу пастагъа тенг этерге аздан къалгъанды. Биз барыбыз да билебиз ол кариесни айныууна чырмаулукъ этгенин. Болсада реклама чайырны заранлы затларыны юслеринден а абери айтмайды.

Кеслерини билимлерин, заманларын да аямай, адамлагъа, аланы сабийлерине, жууукъ-ахлуларына болушлукъларын тийдирип тургъан врачларыбыз асламдыла, къудуретни ахшылыгъындан. Медицина илмуланы кандидаты, республикалы сабий клиника больницаны консультация-диагностика поликлиникасыны башчысы, невролог Улбашланы Асият да аллайларыбыздан бириди.

Бусагъатда семизлик кёп адамны къыйнайды. Субай болургъа сюймеген тиширыуну тапхан да къыйынды. Алай ариулукъгъа жолладан къайсысын сайларгъа керекди? Къайсыды саулукъгъа заран салмай къууандырлыкъ?