Тарых

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Туугъан жерибизге къоркъуу тюшгенде, къыралыбызны хазна къалмай битеу эр кишилери къолгъа сауут алгъан эдиле. Фашист Германия бла урушха адамы къатышмагъан, баям, бир тукъум да, бир юйюр да болмагъанды.

Таулу къызла ариулукълары, чырайлылыкълары, низамлылыкълары, намыслары бла да айтыладыла.  Буруннгу таулу тиширыуланы суратларына къарасанг, аланы  сыфатларындан кёзюнгю  айырмагъанлай турлугъунг келеди.  Акъ бетле, таза къанлыла, субай санлыла.  Тышындан келген алим, жолоучу болса да, быланы санларына, юс кийимлерине, тизгинликлерине эс бурмай къоймагъанды.  

 Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

1941-чи жылны 13 ноябринде СССР-ни ГКО-су (Государственный Комитет Обороны) Къабарты-Малкъарда атлы аскер дивизия къурауну юсюнден бегимни къабыл этгенди. Ол борч Шимал-Кавказ аскер округну эм партияны обкомуну боюнларына салыннган эди.

Орус география обществону «Альтаир» жаш тёлю клубуну башчысы Мокъаланы Тенгиз айтханнга кёре, бюгюнлюкде Къабарты-Малкъарны Бахсан ауузунда краеведле къаялада табылгъан суратланы тинтиу бла кюрешедиле. Аланы биринчи 2013 жылда Хапаланы Назир эслеген эди, ол суратланы жууукъ-тенглерине кёргюзте тургъанды. Тарыхчыла бла археологла уа аланы юслеринден кёп болмай билгендиле. 

Бекирбий  эрттеден бери да малда ишлеген кишиди. Къош ата юйю болуп калгъанды. Тау жайлыкълада къойла кютеди. Бир кюн гелеу сыртда отлатады. Эки-юч кюнден а тауну ары этегинде кёрюрсе аны.

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Текуланы Исхакъны жашы Азретни аты, ол ауушханлы отуз жылдан аслам озгъан эсе да, бюгюн-бюгече да тырныауузчуланы эслеринден кетмегенди. Уллу Ата журт урушну ветераны кёп жылланы тюрлю-тюрлю къуллукълада ишлегенди, партия иш бла кюрешгенди, фахмулу оноучу болгъанды.

ХХ ёмюрде малкъар халкъны бек сейир адамларындан бирине Османланы Магометни (Темирбашны) санаргъа боллукъду. Ол белгили революционер эди. Совет власть ючюн кёп кюрешген жашларыбыздан бириди. Аны аты бла байламлы кёп тюрлю хапарла, таурухла жюрюйдюле. Асламысында аны жигитлигини юсюнден. Кертиси бла да, ол жигит адам болгъанды. Кишилиги бла да атын айтдыргъанды. 

Быйыл афган  уруш башланнганлы 40 жыл толады. Совет аскерле Афганистан Республикада кеслерини интернационал борчларын толтурургъа 1979 жылда 25 декабрьде кийирилгендиле.   1988 жылда 15 майдан 1989 жылда 15 февральгъа дери кезиуде уа Женева келишимге тийишлиликде Совет Союз битеу аскерлерин бу къыралдан кетерирге борчлу этилген эди. Тарыхчыла жазгъанларыча, СССР-ни бла Афганистанны арасында Шуёхлукъну кёпюрюнден ётген ахыргъы совет аскерчи генерал-лейтенант Борис Громов болгъанды. 

Жыйырманчы ёмюрню 20-чы жыллары Россейде эм битеу Шимал Кавказда да бек къайгъылы эдиле. Кязим хажи бош айтхан болмаз эди:

Огъары Чегем элни жигит уланларындан бири Баштакъланы Гитчени жашы Юсюп  ауушханлы жыйырма жылдан да артыкъ озгъанды, алай ветеранны жарыкъ сыфаты  бюгюн да кёплени эслериндеди.  Ёсюп келген тёлю уа аны жигитлигини юсюнден элде Ата журтубузну къоруулаучуларына салыннган эсгертмеден билирге онглары барды.