Илму

Къабарты-Малкъар къырал университетде жаш алимлени башламчылыкъ проектлерин къурау эрттеден бери ахшы тёреге айланнганды. Энди анга арт кезиуде школчула да къатышып тебирегенлери уа бютюнда кёллендирген шартды. Анга уа, кесибизни окъуу юйлерибизни келечилеринден сора да,  Ставрополь крайдан,  Чеченден, Ингушетиядан, Ростов областьдан, Къыбыла Осетиядан да адамла келиучюдюле. КъМР-ни Жарыкъландырыу эмда илму министерствосуну, Жаш тёлю палатаны бирикген башламчылыкълары бла къураладыла эмда бардырыладыла. Проектлени юслеринден айтханда уа, ала билим бериуге, саулукъ сакълаугъа, къолдан усталыкъгъа,  ырысхы жаны бла окъуулулукъгъа, тёгерекдеги къудуретни айбатландырыугъа эмда сакълаугъа, бирси бёлюмлеге да аталгъанла боладыла.

Яникойчу Улбашланы Зульфия КъМКъУ-ну орус тил эмда битеулю тил билим кафедрасында студентлеге сёлешиуню культурасындан бла орус тилден дерсле береди. Он жылны ичинде тыш къыралладан бизни республикагъа келип окъугъан  жаш адамланы орусчагъа юйретип тургъанды.

Къабарты-Малкъар къырал университетде бардырылгъан «Алгебра эмда динамикалы системала» деген Халкъла аралы конференциягъа жюзден аслам белгили алим келгенди. Тюбешиу кеси да А.А.Махневни 70-жыллыкъ юбилейине жораланып озгъанды. Аны башламчылары уа сагъынылгъан окъуу юй бла РАН-ны бизни республикада бёлюмюню математика эмда механика институту болгъандыла.

Бу материалны редакциягъа философия илмуланы кандидаты Жангоразланы   Мухаммат ийген эди. Анда сёз алгъын тау эллерибиз къалай къуралгъанларыны юсюнден барады. Бюгюн газетни электрон амал бла чыкъгъан номеринде ол билдириуню басмаларгъа тийишли кёребиз.

Алимле айтханнга кёре, семиз адамланы араларында кёп жашагъанла аздыла.Белини базыкълыгъына бла иничкелигине кёре да болады адамны жашау ёмюрю, деп шагъатлайдыла тинтиуле. Аны юсюнден врач Биттирланы Асият  бла ушакъ этгенбиз.

Жаш адамларыбыз, бирсиледен артха къалмай, къайсы бёлюмде да жетишимли болгъанлары кёллендирген шартды. Илмуда да атлары иги бла айтылгъан къызларыбыз бла жашларыбыз асламдыла. Аллайларыбыздан бири уа филология илмуланы кандидаты Тёппеланы Джамиляды.

Къабарты-Малкъар къырал университет «Приоритет 2030» деген къырал прогрмманы чеклеринде республиканы экономика бёлюмюн байыкъландырыргъа ахшы къошумчулукъ этеди. Ол санда бизнесге, бютюнда промышленность бёлюмде уруннган биригиулеге илму-излем эм сынау-конструктор проектлени бардырыргъа болушады.  

Халкъыбызны адабиятын тинтиу бла кюрешген жаш алимлерибизден бири Болатланы Асиятды. Университетни да жетишимли бошап, ол кесин илмугъа берип, кандидат диссертациясын да къоруулагъанды. Ол Гуманитар тинтиулени институтунда ишлейди.

Къабарты-Малкъар къырал аграр университетде «Илму, билим эм бизнес хар неда тюрлене баргъан кезиуде» конкурсну эсеплерин чыгъаргъандыла алгъаракъда. Ол илму-излем эмда конструкторлукъ тема бла байламлы эди.

«Илму эм университетле» миллет проектни чеклеринде илму ишлеге мега-грантланы программасы жангыртылады. Быйылдан башлап, анга бёлюннген ахчаны ёлчеми 90 миллион сомдан 100 миллионнга дери кёбейтилгенди. Дагъыда грант беш жылгъа бериледи,  аны болжалын энтта юч жылгъа созаргъа эркин этилгенди. Билим бериу эмда тыш къыралладан алимлени къайтарыу бла байламлы проектлеге энчи магъана бурулады.