Илму

Гергъокъаланы Джамиля филология илмуланы кандидатыды. Бюгюнлюкде КъМКъАУ-ну тыш къыраллы тиллени усталыкъ халда окъутууну педагогикасы эмда психологиясы кафедрасыны доцентиди. Эки уллу монографияны, студентлеге юч окъуу китапны, къыркъ чакълы магъаналы илму статьяланы да авторуду.

РФ-ни бийик профессионал билим бериуюню ишчиси Текуланы Мусса жаш тёлюню эм алгъа малкъар, ызы бла орус тиллени жашырынлыкъларына, энчиликлерине да юйретип келгенли энди 65 жылгъа жууукълашханды. Биз, аны къолунда окъугъанла, устазыбызны усталыкъ даражасы, жумушакъ къылыгъы ючюн хурметлейбиз эмда багъалайбыз.

Къабарты-Малкъар къырал университетни алимлери медицина имплантатлагъа жараулу темирча  къаты  полимерле жарашдырадыла. Ала  титандан эки кереге женгилдиле эм бек  иссилеге, сууукълагъа да  тёзюмлюдю. 

Прикладной космонавтиканы, космогонияны эм молекулалы биологияны мурдорун салгъан, белгили совет эм россейли айтхылыкъ алим, физика-математика илмуланы доктору, РАН-ны академиги, Ленин эм Демидов атлы премияланы лауреаты, Ленинни орденини кавалери Энейланы Магометни жашы Тимургъа бюгюн 100 жыл толлукъ эди. Малкъар халкъны айтхылыкъ келечисини  битеудуния космонавтиканы айныууна этген къошумчулугъун ачыкълагъан статьяны бизге СССР-ни, РФ-ни эм КъМР-ни къырал саугъаларыны лауреаты, РФ-ни бла КъЧР-ни илмуларыны сыйлы къуллукъчусу, РАЕН-ни академиги, профессор Абшаланы Магомет жибергенди.

Белгили алим, жамауат эм илму къуллукъчу, РФ-ни илмусуну сыйлы къуллукъчусу, Россей илмуланы академиясыны Къабарты-Малкъар илму арасыны къурагъан, техника илмуланы доктору, профессор Пётр Ивановну битеусоюз, ызы бла уа битеудуния белгилилиги кибернетикада бла математикада «Къыйын системаланы алгебралы моделированиясы» деген жангы илму ызны, илму школну къурагъаны эм ол жарашдыргъан ата журтлу техника телекоммуникация эм программа амалланы мурдорларында СССР-де биринчи болуп къуралгъан автоматизация халлы интерактив регион управление системала (АСУ) бла байламлы болгъанды.  Аллай регион АСУ-ланы къурау, ала уа кеслерини заманларындан кёп алгъа баргъанла эдиле, бюгюнлюкде да Россей Федерацияда изленнгенлей турадыла. Хурметли тенгини юсюнден бу материалны бизге филология илмуланы доктору Улакъланы Махти жазып жибергенди.

Бюгюнлюкде КъМР-ни экономикасын айнытыу бла байламлы иши тохтатылып тургъан «Тырныауузну тау-байыкъландыргъан комбинаты» ОАО-ну къалгъан-къулгъанлары асыралгъан жерине сейир аз тюйюлдю. Ол жер кеси да Элбрус районда тенгизден 1210-1234 метр бийикликде Гыжгыт эмда Басхан череклени жагъаларында орналыпды. Бу тийре жер теберге къоркъууу болгъаннга саналады, алайдагъы объектле уа оюлургъа хазыр халдадыла. Экспертлени тергеулерине кёре, къалгъан-къулгъанла асыралгъан жер оюлса неда аны тийишлисича ишлегени (тургъаны) бузулса, экология жаны бла къыйынлыкъгъа эки бла жарым миллиондан аслам адамы болгъан 35 минг км. тийре тюшерикди.

Буруннгу заманда греклиле кюйдюрген Троя шахардан къачхан, Рим патчахланы эм биринчилеринден бири Энейни къадары бек сейирди. Айтхылыкъ назмучу Вергилий Энейни Италияда жолоучулугъун кесини «Энеида» деген поэмасында кёргюзтгенди. Эней, аны жашы Юл (Асканий) эм башха троянчыла, тенгизде къайыкъда жюзе кетип, бир жагъада чыгъып тохтагъандыла. Ол жерге римлиле артда Троя деп атагъан эдиле.

Бизни газетибизде ана тилибизни  бёлюмлерини, аны жюрютюлюуюню, магъанасыны юсюнден да илму къыйматлы материалла дайым басмаланнганлай турадыла. Бу жол а Гуманитар тинтиуле бардыргъан  институтну къарачай-малкъар фольклор бёлюмюню илму къуллукъчусу Локияланы Жаухар тилибизде элберлени юслеринден жазгъанды да, окъуучуларыбызны аны бла шагъырей этебиз.

Гергъокъаланы Джамиля филология илмуланы кандидатыды. Бюгюнлюкде КъМКъАУ-ну тыш къыраллы тиллени усталыкъ халда окъутууну педагогикасы эмда психологиясы кафедрасыны доцентиди. Эки уллу монографияны, студентлеге юч окъуу китапны, къыркъ чакълы магъаналы илму статьяланы да авторуду.

Аламны тинтиу Жерде жашагъанлагъа кёп тюрлю онгла береди. Ол санда саулукъ сакълауда, къоркъуусузлукъну жалчытыуда, промышленностьда, башха сфералада да.  Сёз ючюн, аламны жашырынлыкъларын ачыкълау Жерни астероидледен сакълауну амалларын ачыкъларгъа болушханды.