Тарых

«Кубрат ханны хазнасы» деген статья 1990 жылда «Болгария» деген журналда басмаланнган эди. Аны автору Людмила Писарева эди. Статья жаланда Кубрат ханнга жууукъ болгъан болгарлылагъа угъай, битеу тюрк миллетлеге да магъаналыды.

1935 жылда декабрьде къауум атлы Кавказ тауланы тёгерегине айланып келгендиле. Ол къауумда Къазийланы Мусса да болгъанды.  Бу ишге къырал уллу магъана бергенди. Сталин кеси энчи ыспас этгенди алагъа.

Жашауда ёмюрде эсден кетмезлик ишле боладыла. Уллу Ата журт уруш бизни хорламыбыз бла бошалгъанлы кёп жыл озгъанды. Хорлам дегенликге, аны багъасы къаллай болгъанды, олду бюгюн бизни сагъышландыргъан, мудахландыргъан да.

1893 жылда «Природа и охота» журналда С.Ф.Давидовични «Кавказ таулада» деген жолоучу эсгериулери басмаланнган эдиле. Бюгюн аланы бир кесеги бла сизни шагъырей этерге сюебиз.

Минги тауну тийресинде туризм бла байламлы объектлени къурулушлары озгъан ёмюрню алтмышынчы жылланы башында  башланнгандыла. Жыйырма жылдан сора уа  айырмалы проектле эмда алагъа кёре ишленнген объектле ючюн къырал саугъала берилгендиле. Алагъа тийишли болгъанланы арасында бизни республикадан Элбрусда турист-спорт комплексни ишлеуге къатышхан Болис Левич, Курданланы Жабраил, Альберт Тхакахов, Матвей Залеев, Вячеслав Нагоев, Нух Безиров да бар эдиле.

Жыйырманчы ёмюрню ал жылларында Россейде капитализм айный баргъаны бла байламлы байла-бийле бла жарлыланы араларында класс айрылыкъла тау элледе да ачыкълана башлагъандыла. Алайсыз да жерлери аз болгъан адамланы жашау къолайлары  осалгъа айланады. Ол артыкълыкъны кётюралмай, Черек тарында уллу къозгъалыу болады.

Кюн сайын бир жангы зат билген адамгъа насыплыды дерчады. Бюгюнлюкде халкъыбызны тарых байлыгъын, аны къуралыуу къалай болгъанын тохташдырыу, ачыкълагъан затланы да кенг жайыу керек жумушладан бириди.

Къудайланы Тамукну жашы Ахмат Яникойну колхозуну партогу болуп ишлегенди. Алай Уллу Ата журт урушну биринчи кюнден  окъуна Къызыл аскерге къуллукъ этерге кетгенди.

Белгилисича, алгъын таулу жашчыкъны оюну, иши да бирге болгъандыла. Аталары малла бла къошладан къайтыр заманнга  ала отун жыйышдыргъандыла. Уллу тёшлеге мюшкериге, артишге  барсала уа, таш тёнгеретип ойнагъандыла. 

1943 жылда 23 июльда Курскну къоруулау операция бошалып, совет аскерле бу жанында алгъа барыуну къурайдыла. Эки айны ичинде тохтаусуз баргъан къанлы сермешледен сора Курск къазауат хорлам бла бошалады.