Маданият

Уллуну, гитчени, тиширыуну, эр кишини алып айтсакъ да ким танымайды Къарачайда, Малкъарда да Къасботну? Мен Тамбий улу  Къасботну юсюнден айтама, Жырчы Къасботну.

Бизде уа, мени юйюмде анга Бизни Къасбот дейдиле. Къасбот бла хапар айтмай мени кюнюм озмайды. Аны бла бир аз  ушакъ этсем бир жангы кюч-къарыу къошулгъанча болама, жашаугъа жангы кёзден къарайма. Сора мен аны бла ушакъ этип тебиресем, телефон бла сёлешген кезиуюбюзню айтама, туудукъчугъум Айна къатыма келип: «Аппа, бизни Къасбот бламы сёлеше тураса, менден да салам  айт»,-дер.

Зольск муниципал районну тарых Краеведение музейи «Шедевры территории Победы» атлы халкъла аралы конкурсха къатышханды. Ол Уллу Хорламны жетмиш алты жылына жораланнган «Территория Победы» деген халкъла аралы проектни чегинде къуралгъанды. 

Кёп болмай Нальчикде балетден «ARMONIA» деген школ ачылгъанды, ол Экинчи Таманский дивизияны орамында 31-чи номерли юйде «Кюн шахарны» къатында орналыпды. Аны башламчысы Роксана Ардашаевады.

Нальчикде  Маданият фондда  эбизелени  «Риони»  миллет  биригиулери белгили гюржюлю суратчы Элена Мухуташкилини 90-жыллыгъына жораланнган жыйылыу къурагъанды. Анга къатышханлагъа  «Элико» деген документли фильм да кёргюзтюлгенди.   

Киногъа къараргъа   келгендиле. Аланы араларында,  эбизеледен сора да  башха миллетлени келечилери  бар эдиле.

Республикада атлары айтылгъан жырчыларыбыз кёпдюле. Аладан бири Холам-Бызынгы тарындан чыкъгъан Тёппеланы Алимди. Атасы Абдулхалим да жырларгъа, гитарада ойнаргъа  бек сюйгенди, ол  агъач ишге да уста болгъанды. Аны къолу жетмеген элде юй жокъду, жарсыугъа, ол жашаудан эртте кетгенди.  Анасы Роза  кесин таныгъанлы къобуз согъаргъа, жырларгъа, тепсерге да устады. Ол къатышмай, элде, районда да хазна къууанчлы иш бардырылмайды.  Алимни  сабийлиги эл клубда ётгенди десек да, ётюрюк болмаз. Роза клубну директору болуп ишлегенди, аны бла бирге уа сабийлени да  юйретгенди, бюгюнлюкде да ол жумушну тамамлаудан артха турмагъанды.

Эр киши поэзия - эрлик сёзю эсе, сабырлыкъ эсе, улан сёзю. Тиширыу поэзия - ийменнген, уялгъан, алай а таза, ариу сёз; жашырын болса да, айтырын бютюнда терен, бютюнда ачыкъ этерге излеген, аталып, аты болмагъан, кесилип, чеги болмагъан, сюймеклиги, ачыуу да тынчайтмагъан сырла.

Ахыры. Аллы 9 апрельни номеринде басмаланнганды.

Къулийланы Къайсынны хар бир жетишимине да кёлю бла къууаннганды Гамзатов. Къайсын халкъ депутатха айырылгъанда, анга 1974 жыл 17 июньда ол былай жазгъанды Бакудан: «Багъалы шуёхум Къайсын Шуаевич! Жангыдан сен СССР-ни Баш Советини депутаты болдунг! Жюрегими теренинден сени - халкъ келечини бу жангы жашауунгда ол къуллугъунг бла алгъышлай, сан саулукълу болурунгу, жашауунгда кёп къууанч кёрюрюнгю сюйгеними айтама!  

 Бизни заманыбызда миллет поэзиягъа Къулийланы Къайсын бла Расул Гамзатов кеслерини энчи суратлау шауданларын къошхандыла. Аланы жазгъанлары жашау турмушха, адеп-къылыкъ тёрелеге аталгъан затла бла философия оюмну теренлиги бла, лириканы кёп тюрлюлюгю бла айырмалыдыла. Аны бла бирге, къысхасы, ала тау халкъланы акъыл-эс хазналарын айнытыугъа, кеси кеслерин ангылай билиулерине, сёзсюз, уллу себеп болгъандыла. Кенгирек тутуп, башхача айтсакъ, бар миллетлеге да жангычылыкъ эди экисини поэзиялары. Ол эки деменгили шайырны юсюнден философия илмуланы доктору, профессор Эфендиланы Салих кеси заманында сейир материал жазгъанды. Аны хазырлап бюгюннгю номерибизде басмалайбыз.

Хапар

Сабийлигими жарыкъ, къайгъысыз, иги къууумлу жоллары бла келсем, ала мени акъ ташлы суу жагъагъа келтиредиле. Энди ол, юзмези кетип, ташы къалгъан, тозурап тургъан суу боюну танырмы мени?

– Жагъаларынг кенгергендиле, – дейме черекге, аны жукъаргъанына жарсый.

– Да, сылтау азмыды? – ауазын жумушата, черек жагъа ташланы жумушакъ сылайды.

«Сыйындырала болмаз анча минг жылланы жаугъан жауунланы къарланы, бузланы…» – дейме ичимден. Мени сагъышымы ангылагъанча, черек андан ары санайды:

Текуланы Жамалны «Ёксюз» деген повестинден юзюк