Саулукъ

Бусагъатда грипп бек жайылгъан кезиудю, офисле, школлада классла бош боладыла. Ауругъанла барысы да тохтаусуз жётел этгенлерине тарыгъадыла. Ол сагъайтыргъа керекмиди, сора ол къоркъуулу болуп къачан тебирейди – аны юсюнден «Аргументы и факты» газетге врач-педиатр, оториноларинголог Евгений Степанович айтханды.

Жарсыугъа, коронавирус, бизни республикагъа да жетип, бекден-бек жайыла барады. Аны энчилиги адамны чархында кесин билдирмегенлей аслам заманны тургъаныды. Аны хатасындан, инсан ауругъанын сезмегенлей, башхалагъа да кёп жукъдурады. Алай андан сакъланыуну амаллары бардыла, аланы юслеринден врач-инфекционист Кульчаланы Залина айтады.

Замансыз жашаудан кетиуню сылтауларындан бирине  инфаркт саналады. Аны юсюнден билирге керек шартланы эсигизге салайыкъ. Материал бу жаны бла специалистлени федерал газетледе басмаланнган статьяларына кёре жарашдырылгъанды.

Кимге да саулукълу жашау, сёзсюз, бек магъаналыды.  Ол себепден багъыу амаллагъа не заманда да энчи эс бурулгъанлай турады. Ол а медицинада уруннган специалистлени билимлерин, сынамларын да дайым кючлендирип турургъа борчлайды. Биринчиси бла артыкъ чырмаула жокъ эселе, сынамны уа врач ишини юсюнде кёп заманны ичинде ала барады.

Нёгерланы Русланны жашы Алим бюгюнлюкде Москвада ишлейди. Ол косметологду эмда дерматовенерологду. Адан сора да, «Эксперт» деген илму-саулукъландырыучу араны консультантыды. Инъекцияланы эмда аппаратланы хайырланнган методикала жаны бла сертификаты болгъан специалистди.

Жан сюекни боюну (шейка бедра)  сыннганы абаданланы  жашауларында бек къоркъуулу  болумладан бирине саналады. Аны ызындан къарт адамны  саулугъу осалгъа айланып, ол толу сакъатлыкъны сынаргъа,  жашауу юзюлюрге боллугъуна  окъуна къоркъуу чыгъады.  Травматологла  уа алай сунмайдыла.  Ол ауруугъа бюгюнлюкде багъар амалла кёпдюле.

Бусагъатда  пандемиягъа аслам  эс буруп, башха аурууланы юсюнден хапар бек аз айтылады. Алай бизни республикада не заманда да туберкулёз бек жайылгъан аурууладан бириди. Аны юсюнден не зат билирге керекди? Сакъланыр амалла бармыдыла? Бу соруулагъа жууапланы    инфекция ауруулагъа эм СПИД–ге къажау араны врачы Аппайланы Шамил   бергенди.

Кафканы «Метаморфозаларын» окъуп, Габриэль Гарсия Маркес жазыучулукъ ишни сайлагъанды. Хемингуэй илхамны Лев Толстойну «Война и мир» романындан алгъанды. Хар инсанда да китапла башха-башха сезимле туудурадыла, алай ала кёбюрек жашаргъа уа болушамыдыла? Бу соруугъа жууапны Йельс  университетни алимлери излегендиле. Ала энчи тинтиу да бардыргъандыла: онеки жылны ичинде ала китап окъуу бла узакъ ёмюрлюлюкню байламлыкъларын тохташдырыр муратда абадан адамланы жашау халларын сюзгендиле, деп билдиредиле «Комсомольская правда» газетде.

Бюгюнлюкде генетикалары тюрлендирилген аш-азыкълагъа (ГМО), баям, хар ким да эс бурады. Алай ол не болгъанын, къайда хайырланылгъанын, хатасы болгъанын  бла къалгъанын биле болурламы?  Аны юсюнден оюмларын Россельхознадзорну КъМР-де Управлениясыны специалистлери билдиргендиле.

Жорукъланы  жокъгъа санаргъа

 Саулукъ сакълауну битеудуния организациясы (ВОЗ) инсультланы бла инфарктланы саны ёсюп баргъаныны юсюнден къайгъы эртте этип башлагъанды. Жюрек къарыусузлукъгъа гипертония келтиреди, аны баш сылтауу уа тузну мардадан оздуруп ашауду.