Жамауат

Арт кезиуде аскер вузлагъа кирирге сюйгенлерибиз, бу ызда жетишимли болургъа излегенлерибиз кёпден-кёп бола баргъанлары  ышандыргъан, кёллендирген да этеди.  Аллайларыбызны бириди РФ-ни  миллет гвардия  аскерлерини 546-чы полкуну аскер къуллукъну жалчытыу ротасыны связь эмда  информациялы технологияла взводну командири  Чочайланы Зейтун да.

Кюнден-кюннге жашау халыбыз тюрлене баргъаны бла байламлы китаплагъа да кёз къарам алгъынча турмайды. Аны бла бирге кёчюрмеле (назмула, къара сёз бла жазылгъан чыгъармала да) керекмидиле бизге ана тилибизде?

Бу сорууланы мен сабийлеге угъай, устазлагъа, адабият бла кюрешгенлеге, билимлерин не кюнде да кётюре турургъа борчлу адамлагъа соргъанма. Ала аны юсюнден этген оюмну башхала да билселе сюеме.

Бу кюнледе Огъары Малкъар элни администрациясыны  башчысы Табакъсойланы Кемал кёп сабийли  юйюрню таматасы  Гадийланы Мутайны жашы Азнауургъа бла аны юй бийчеси  Аминатха эсде къаллыкъ битеуроссей саугъаны – «Сюймеклик эмда бир бирге кертичилик» деген майдалны бергенди.

Индира бла Асхат юйюр къурагъанда, экиси да школда устазла болуп ишлей эдиле. Эгиз жашчыкъларына тёрт жыл болгъанлай, аланы ингилиз тилге  юйретип башлайдыла. Ана тил, орус, ингилиз, француз тилле: кеслери билгенни жашчыкъла да билсинле деген муратлары бар эди. Дерслени оюн халда  къурагъанлары себепли, жашчыкъла аланы бир уллу байрамныча сакълай эдиле.

Быйыл Шимал Кавказда таулада эм тау этекледе  терек бахчачылыкъны илму- излем институтуну  алчы илму ишчиси, эл мюлк илмуланы кандидаты  Ахматланы Пашаны къызы Зулейха  юбилейин белгилейди. Къыркъ алты жылны ичинде фахмулу  таулу селекционер шапталны, персикни, нектаринни он сортун эм отуз  даражалы тюрлюсюн  чыгъаргъанды. Жетишимли ишлегени ючюн 2009 эм 2010 жыллада Россейни эл мюлк министерствосуну алтын майдаллары эм дипломлары бла саугъаланнганды. Зулейха салгъан терек бахчала жаланда бизни республикада, Кавказда  угъай, битеу Россейде да чагъадыла.

Малкъар эллени къайсында да огъурлу, ким да юлгю алырча, толу юйюрле бардыла. Алада ёсген сабийле да кеслерин къайда да ариу жюрютгенлери керти шартды. Огъары Малкъарны ийнагъы Атабийланы Маткерийни жашы Магомет бла аны жашау нёгери Жылкъыбайланы Бийсолтанны къызы Маруся аллай юйюр – беш жаш бла юч къыз ёсдюргендиле.

Болгъан иш

ХХ ёмюр. Ол келтирген сынауланы Мариямдан иги ким биледи? Бирде алайды десе да, бирде уа ол ачы жыллада жоюлгъанланы, Сибирни толтургъан, анда атсыз-чуусуз болгъан насыпсыз халкъны келтиреди кёз аллына.

Къолайлы юйюрден эди ол. Атасы Ахмат башына бек къаты ёзденледен эди. Аны мал байлыгъын, ишни къурай билгенин да хайырланыр ючюн къалмагъанды жангы власть. Артда уа 30-чу жыллада аны да, эки тамата жашын да тутуп, хапарсыз этген эдиле.

Халкъыбыз къачан да иш кёллюлюгю, тирилиги бла атын айтдыргъанды. Бурун заманладан къалгъан кийизле, юй керекле, накъышла тамашагъа къалдырадыла. Къолдан устала уа шёндю да усталыкълары бла миллетлерине жарайдыла. Темирчиле Тилланы Магометни жашы Мажит бла Каркаланы Хызирни жашы Ахмат аланы санындандыла, ала темирден гюлледен башлап, къабакълагъа дери сейирлик ариу затла этедиле. Бюгюн ала бизни ушакъ нёгерлерибиздиле. 

Малкъар халкъны тарыхында Кёнделен энчи жерни алады. Кёнделенчи революционерле Къабарты-Малкъарда эм саулай Север Кавказда да Совет властьны орнатыр ючюн, жан-къан аямай кюрешгендиле. «Къызыл Кёнделен» деп айтдыргъандыла эллерине. Мусукаланы Ахматны, Энейланы Магометни бла Махмудну, Эскендерланы Ибрагимни эм башхаланы атлары республикагъа белгилидиле. Аны юсюнден КъМР-ни сыйлы журналисти Къулбайланы Алий кеси заманында, 2012 жылда, бу материалны хазырлагъан эди. Бюгюннгю номерибизде аны окъуучуларыбызны эслерине жангыдан салыргъа сюебиз.

Адамланы къутхарыу, кесинги жанынга къоркъуу болгъанына къарамай, кюн сайын къыйын болумлагъа тюшгенлеге болушлукъ этиу Россейни МЧС-ни Элбрус бийик тау-къутхарыу отрядыны ишчилерини жашау жорукъларыды. Аллай уста къутхарыучуладан бири Хаджиланы Азнорду, ол юч жюзден аслам къутхарыу-излеу ишге къатышханды, аланы кезиулеринде аслам адамны ёлюмден сакълагъандыла. Усталыкъны сайларгъа себепликни гитчеликде сингдирилген ниетле, абадан бола баргъаны бла тохташхан акъыл этедиле. Жюрек чакъырыууна бойсунуп, Азнор да 2009 жылда къадарын бу огъурлу иш бла байламлы этерге сюйгенди.