Жамауат

Алгъын таулуланы таула бла, тёгереклеринде табийгъат бла байламлыкълары бек къаты болгъанды. Кырдыкладан чайла ол эртте заманладан келедиле. Туристле да тау элледе аш–суу жерледе кырдык чайны излейдиле: анда тауланы ариу ийислери, табийгъат татыу табадыла. Алай тёрели чай да аш отоуну бийлегени баямды.

Кёпле сютге жаланда сабийлеге тап келишген продуктхача къарайдыла. Тиширыула аны санны-чархны бузады деп ичмейдиле, эр кишиле да анга артыкъ уллу эс бурмайдыла.  Кертисин айтханда уа, была аны къыйматлылыгъын толусунлай ангыламайдыла.

Къабарты-Малкъарда, андан тышында да белгили этнограф эм краевед Шаханланы Тимур халкъыбызны билимли, хатерли, маданиятха къуллукъ этген интеллигент жашларындан бири эди. Аны эсгериу не заманда да жюрегинги жылытады.

Иги адамны алтын бла тенглешдиредиле. Сагъыш этип къарасанг а, алтын неди? Жылтырауукъ темир! Атаккуланы Исмайылны къызы Хафисатны юсюнден «ол алтын адам эди» деп эшитгенме бир къауумладан. Мен а аны алтындан да бийикге саллыкъ эдим. 

«Къая башында суратда не болгъанын сизге билдирирге излей, къолума къалам алгъанма. Къарачай-малкъар халкъны тарыхында эм эртте басмаланнган зат олду деп айтыргъа боллукъду. Муну хайырындан Америка бизникиди дерге базынмасакъ да, континентни биз ачханбыз дерге уа эркинбиз. Анга шагъатлыкъны бу сиз кёрген сурат этеди», - деген эди 2015 жылда суратны редакциягъа келтиргенинде Атталаны Анатолий. Хапарны да аны ол заманда айтханларына кёре хазырлагъанбыз.

Хар халкъны энчи адетлери-тёрелери барды. Ёмюрлени теренинден келген ыз-къылыкъ мардала хар жангы тёлюге жашау мурдордула. Хасания элде эсли ынна Кючмезланы Акули бир-бир адетлени юслеринден айтханды.

Хасанияны амбулаториясында акушер-гинеколог болуп кёп жылланы ишлеген, бусагъатда уа Нальчикде 3-чю номерли поликлиникада врач болуп ишлеген Холамханланы-Къайгъырмазланы Розаны иги кесекден бери таныйма, биз шуёхлукъ жюрютебиз. Ол, баш  ишинден сора да, «Радуга» реабилитация арада да сабийлеге багъады.

Розаны баш иеси, жашлары, туудукълары, уллу юйю, гюлден толу арбазы да бардыла. Жаланда бош заманы жетишмейди. Болсада ол китап окъургъа заман тапмай къалмайды.

«Энтта да сейир хапарла сакълайбыз»

Малкъар газет не заманда да эсли адамларыбызны ёхтемлиги болгъанды. Ол къыралны, республиканы жашауундан толу хапар береди бизге. Ахшы адамларыбызны юсюнден, тарых жолларыбыздан а къаллай бир материал бла шагъырей этеди! Хар бир миллет да ёхтемленаллыкъ тюйюлдю быллай басма органыбыз барды деп. Мен анга бек къууанама. Бизни юйюр газетни бир номерин да къоймайбыз окъумай.

Августда жаланда таулула угъай, битеу Кавказ да Отарланы тукъумларындан эки жаш адам – Алим бла Марина – башлагъан «Отар 200: бирликни тёппесине чыгъаргъа заман» деген проектлерин жашауда бардыргъанларына Инстаграмда онлайн халда  «Отар тукъум» бетде къарагъанды. Анга кёре жаш адамланы къаууму Минги тауну тёппесине чыгъаргъа керек эди. Болгъанды ол огъурлу иш!

Уллу юйюр болуп жашагъан – ол игимиди?.. Бир жанындан алып къарагъанда, ата-бабаладан келген тёре барды: келин эрини юйюрю бла жашайды. Алай шёндюгю жаш адамла ол тёреге артыкъ бойсунмайдыла.  Онгу болгъан, кесине базыннган юй ишлеп  неда фатар алып айырыладыла. Алай шёндюгю экономика халда къарыусуз жашагъанланы саны ёсюп барады, хар жангы къуралгъан юйюрню энчи жашаргъа онгу жокъду. Эки тёлю бирге келишип турурча уллу хунерлилик керек болады.