Нартланы кезиуюден сакъланнган оюн

Халкъыбызны кёп заманны унутулуп туруп, жангыдан кюч ала баргъан миллет оюнларындан бири «Алан билекди». Ата-бабаларыбыздан келген таурухлагъа бла айтыулагъа кёре, ол бизге нартланы кезиуюнден къалгъан оюнду.

Бюгюнлюкде биз аны асламында тойлада бла тюрлю-тюрлю миллет байрамларыбызда кёрюрге боллукъбуз. Тойларыбызда жашларыбыз бу эришиуге бек сюйюп къатышадыла. Жырчыбыз Гергъокъаланы Халимат а кеси ётдюрген тойлада киеу жёнгерни келечилерини кючлерин аны бла сынайды. Анда билек кючлерин кёргюзтюрге сюйгенле да не заманда да кёп боладыла. Бир бирле аны тынч зат сунадыла. Алай ол ала оюм этгенча бош оюн тюйюлдю. Кертиси бла да, анда хорлар ючюн адамны иги билек кючю болургъа керекди.

Бу оюнну юсюнден миллетибизни хазнасына сакъ болуп тургъан Таумырзаланы Далхат (жаннетли болсун) кесини китабында былай жазады:

«Кече бла кюн айырылгъан заманда бардырылгъан оюнладан бири «Алан билекди». Оюнну ныгъышлада, арбазлада, тойлада да ётдюрюрге боллукъду. «Алан билекни» этер ючюн  бир биринден женгилирек, къолгъа тап жарашхан юч-тёрт таш эм къулачдан узун болмагъан жонулгъан таякъ керекдиле. Аны шёндюгю тюрлюсю къыйырына тёгерек жонулады. Сора анга ауурлукъгъа деп юсюне тюрлю-тюрлю затла саладыла.

Оюннга къатышхан адам ташладан бирин таякъны къыйырына бау бла къысып, къолу бла уа бирси къыйырындан тутуп, кётюрюрге кюрешеди. Аны къыйналмай  эталса, андан аууруракъ ташны къысып кётюреди. «Алан билекни» этип кёргенден сора, билек къарыулары болгъан жашла анда да эриширге боллукъдула.

Шыкъыда туууп ёсген Кязим хажи да алан таякъны кётюрюп, эриширге бек сюйгенди. Аягъы акъсакъ болгъанлыкъгъа, аны билек кючю уллу болгъанды. Ол сейир да болмаз гюрбежиде ишлеп, кюн сайын билеклерини кючюн хайырланнган адамгъа. Шыкъычы жашчыкъланы алан билекни кётюртюп да хажи кёп сынагъанды.

Бу оюнну школлада, спортзаллада да этип кёрюрге боллукъду. Таш орнуна гантелле да жарарыкъдыла».

Бу сиз керген суратда оюнну шёндю бардырыу Таумырза улу айтхандан бир кесек башхаракъды. Ауурлукъланы кереклисича жонулгъан узун агъачны юсюне салып алай бардырадыла. Болсада, аны ючюн магъанасы аз да тюрленмейди.