Таркъаймазлыкъ насып

Этезланы Зарифни юйюрю  Булунгуда жашайды. Ол кеси да бу элде уллу юйюрде ёсгенди, беш жаш бла эки къыз болгъандыла.

Этез улу юйдегиси Теммоланы Марина бла бир юйюр къурагъанлы уа энди жыйырма жылдан атлагъанды. Насыплы ата бла ана тёрт къыз бла бир жаш ёсдюредиле. Аланы араларында студентле, мектепге бла сабий садха жюрюгенле да бардыла.

Къадар алагъа аталыкъ-аналыкъ насыпны энчилеп бергенине шукур эте, ёсдюргенлерин жаланда сёз бла угъай, ёз юлгюлери бла таматаланы хурметлей билирге, ишни сюерге эмда аны эбине тюшюнюрге, жашауда къыйматланы тийишлисича багъалай билирге юйретедиле.

Юйюрню анасы жашауда башха тюрлю болургъа керекди деп да бир заманда сунмагъанын, эгеч-къарындаш кёп болсала, ала артда бир бирлерине билек бола, керек кюнлеринде къайгъыра, таянчакълыкъ эте турлукъларыны сагъышын этгенин айтады. Кесини узакъ сабий жылларында уа анга кёп сабийли анала чёплеу жауда биширген хычинле, гыржын, башха азыкълары да бютюн татыулу кёрюннгендиле. Аны ючюн а ол артда кеси да аллай хычинлени хазырларгъа юйреннген да этгенди.

Къадар алай тюшюп, Маринаны атасы эртте ауушуп, ол Яникойда аппасы Байсолтанланы Къайырбекни бла ыннасы Чеченланы Любаны къолларында ёсгенди. Ала уа бирге 50 жылдан асламны жашагъандыла. Жашауну татлысын-ачысын да кёре келген таулу амма уа туудугъун тиширыугъа юйде билирге керекли не затха да, аш биширгенден башлап тизгиннге дери, юйретгенди.  Аны себепли артда туудугъу уллу юйюрге келин болуп тюшгенинде да къыйналмагъанды.

Алай эсе да, ол къайын анасы Мызыланы Зуриятха да ыразыды. Кёп затха андан тюшюннгени ючюн ыспас этеди. Огъурлулугъу бла, таза ниетлилиги бла энчилигин айтады. Баш иеси эртте ауушханлыкъгъа, жети сабийни тёгерегине жыйып, аланы тюз жолгъа да салалгъанды.

Сёз ючюн, былайда Зарифни юсюнден айтханда, ол жамауатда сыйы-намысы жюрюген адамды. Иги кесекни элде иймам болуп да тургъанды. Анда межгит болур ючюн да кесини юлюшюн къошханладанды. Бийик-тау заповедникни Булунгу тийресиндеги бёлюмюнде ишлейди. Андан тышында да, атла, малла да тутады. Жашчыгъын да жай айлада бу жумушха тюшюндюреди.

Юйдегиси Марина да, уллу юйюр ёсдюргенликге, ишден айырылмагъанды. Ол кесине усталыкъны Яникойда устазы Трамланы Азиза Шарапиевнаны дерслерине жюрюгенинде окъуна сайлагъан эди. Ингилиз тилни бютюн терен билирге, аны ёсюп келгенлеге да юйретирге сюйюп, КъМКъУ-ну роман-герман филология бёлюмюн жетишимли бошап, туугъан элинде башлагъан эди урунуу жолун.

Ол билим бериуде ишлегенли энди жыйырма жылдан атлагъанды. Анча заманны ичинде «Жылны устазы» усталыкъ эришиуге да къатыша, жетишимли болгъанды. Аны оюн халда берген дерслери кёплени эсиндедиле.

Марина Абдул-Керимовна мектепни директоруну окъутуу жаны бла завучу болуп да тургъанды. Энди уа школну устаз къауумуна кеси башчылыкъ этеди. Ол мында директорлукъ этгенли уа мектеп биринчи кере «Ана тилим – жаным-тиним, мени дуниям!» республика даражалы фестивальгъа къатышып, озгъан жылда биринчи жерге да тийишли болгъанды.

Аллай, эл аллында хурметлери жюрюген атаны  бла ананы сабийлери да окъууда, ишде да жетишимли болургъа юйренедиле. Таматалары Салима бюгюнлюкде КъМКъУ-ну прикладной математика эмда информатика бёлюмюню бакалавриатыны ючюнчю курсунда окъуй турады. Тюрлю-тюрлю программала бла ишлеген уста болургъа итинеди.

Зульфия уа университетни экономика эмда бухгалтер эсеп бёлюмюню окъуучусуду. Джамиля уа жетинчи классдады.

Эгешчиклени жангыз къарындашчыкълары Бектур а ючюнчю классха барады. Анга алыкъа тогъуз жыл толгъан эсе да, жети атагъа дери санай биледи. Зариф сабийле тукъум тамырларын, эрттеледен  келген адет-тёрелени, тилибизни иги билирлери ючюн къайгъыргъанлай, ол затлагъа аланы тюшюндюргенлей турады.

Юйюрню ийнагъы гитче Мединачыкъды. Къызчыкъ дуниягъа заманындан алгъа келип, бир килограммдан аз аслам ауурлугъу болгъан къагъанакъчыкъладан эди. Белгилиди, быллай сабийчиклени жанларын сакълап, ала терк айнып къалыр ючюн тынгылы медицина болушлукъ керек болгъаны. Алай эсе да, ананы сюймеклиги, аны жюрек, къол жылыуу да, тилеклери, сезими да себеплик эте болурла аллай кезиуледе.

Болсада къайсы  тиширыугъа да, бютюнда къагъанакъ аллай къарыусузчукъ болса, юйюрню жанындан ангылау,  болушлукъ да кереклисин да билебиз барыбыз да. Мединачыкъгъа больницада эки айны къарыу алыргъа тюшгенди. Ол кезиуде уа юйде тамата къызчыкъла, кеслеринден гитче сабийлеге да къарап, эгешчиклерин да ашыгъып сакълагъандыла, аналарына кёл этдире да билгендиле.  Марина да, быллай заманда юйюрню бирикгенине, ёсдюргенлери да жашауну болумларына кеслерин алай жарашдыра билгенлерине къууаннганды. Бютюнда бег а, юйюрге жангыдан къошулгъан къызчыкъны жашаугъа талпына, айный баргъанчыгъы да ана жюрекни кёллендиргенди.

Къудуретни ахшылыгъындан, энди бюгюнлюкде Мединачыкъгъа беш жыл толгъанды, элни мектебини бойсунууундагъы садигине жюрюйдю. Андан сора да, эгечи Зульфияча, сурат ишлерге сюеди.

Белгилегенибизча, Маринагъа аппасыны  бла аммасыны юйюр жашаулары, аланы бир бирге хурметлери да юлгю болгъанды. «Уллу юйюрле манга бир башха дунияча кёрюннгендиле, аланы берекетлери да – алай», – деп къатлайды кеси уа.

Къайсы юйюрде да, сен неда мен деп турмай, бири башхасыны акъылына тюшюнсе, арада хурмет болса, аланы мурдорунда насып да айный барлыгъы уа хакъды.