«Адамны хар саны да ораза тутаргъа керекди»

Республиканы Муслийманларыны дин управлениясында,   кюнню болумуна таянып, Къабарты-Малкъарда сыйлы Рамадан ай  11 мартда башланнганы тохташдырылгъанды.  

Бу сыйлы айда муслийманла кеслерин къалай жюрютюрге кереклисини, ораза кимге тийишли болгъаныны эмда аны тутханла къаллай сууаплыкъ аллыкъларыны юслеринден биз «Мамырлыкъ» жандауурлукъ фондну башчысы Ахматланы Назир хажи бла ушакъ этгенбиз.

- Назир хажи, Рамадан жылны ичинде бек сыйлы айгъа нек саналады?

- Мухаммад файгъамбар,  Аллахны саламы анга болсун, былай айтханды: Рамаданда  битеу кёклени эшиклери ачыладыла.  Жаннетни эшиклеринден бири Райянды. Ораза тутханла андан кирликдиле,  барыбызгъа да Аллах  аны насып этсин.  Аны бла бирге уа  жаханимни эшиклери  жабыладыла. Адам улуну  ызындан болуп, тынчлыкъ бермеген шайтан бугъоулагъа тагъылады.

Къуран да файгъамбаргъа Рамадан айда берилип башлагъанды, ол да аны сыйлылыгъыны белгисиди.  Файгъамбар былай айтханды: адам хар жумушну да кеси ючюн этеди: намазны, хажиликни, закятны да.   Жаланда оразаны муслийманла Аллах ючюн тутадыла. Аны сууаплыгъын адамгъа къайтаргъанда, саугъаланы ёлчемсиз берирме, дегенди  бизни Жаратхан.

Жер, алам уллу болгъанларын илму амалланы хайырындан ангыларгъа, аланы ёнчелерге онгубуз барды:   башха аламгъа быллай бир жылны учарыкъса, ол неда  бу планетаны кенглиги быллай бирди деп.    Алай хар нени да жаратхан Уллу Аллах ораза тутхан адамгъа ёлчемсиз сууаплыкъ берирме дейди. Ийманы болгъан аны юсюнден сагъыш этер. 

- Айны ичинде муслийманла кеслерин къалай жюрютюрге тийишлидиле?

- Файгъамбар былай дегенди:  Аллахны фарызларын толтуруп, бу айда кесин ашдан-суудан тыйса,   кечеледе намаз этсе (тарауих намазны), мени сюннетимден  болур.  Аллах ючюн деп, кече-кюн да тилек этген, Къуран окъугъан, тобагъа къайтхан муслийман гюняхладан  тазаланыр – анасындан туугъан сабийча.

 - Ораза кимге борчду?

- Ол белгилиди: акъылбалыкъ болгъан, саулукълары жетген муслийманлагъа. Мен а адамланы юч къауумгъа юлеширге сюеме. Биринчилери  Аллах ючюн оразаларын тутаргъа сюйюп, бу  борчларын толтургъанладыла. Саулукълары  жетишмей,     жамауатдан, дин къарындашларындан айырылып къалгъанларына жарсыгъанла да бардыла.   Манга телефон бла аллайла кёп сёлешедиле,  не этейим, дыгаласма, ёмюрюм тута келип, энди уа къалай къояйым дегенле. Алай  ауругъан кесине артыкълыкъ жетдирирге эркин тюйюлдю. Аллах хар адамны  халин кёреди. Кезиулю ауруу эсе, артда кюню-кюню бла тёленир. Алай хроникалы аурууладан къыйнала эсе уа, дин идара тохташдыргъан ахчаны тёлеп къоярыкъды айны аягъында.

Ючюнчюлери уа ауругъан да этмейдиле, Аллахха ийнанама деп да айтадыла, алай аны жорукъларын а толтурмайдыла.  Хар адамны ишин, ниетин къыяма кюн Уллу Аллах кеси сюзерикди. Ораза – Аллахны аллында борчду. Алай анга ийнанмагъанла кеслерине базына болурла.  Ала шайтанны жолундадыла, Аллах бизни бу къауумладан сакъласын.

- Ораза къуру кесинги ашдан-суудан тыйгъан бла чекленмейди…

- Кюнню узуну ашамай, суу ичмей турсам, башха жукъ керекмейди, деп суннганла да бардыла. Алай ала жангылгъан этедиле. Файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун,   адамны хар  саны да ораза  тутаргъа керекди, дегенди. Ол не магъанада айтылады. Кесибизни ашдан-суудан тыйгъанча, къулакъларыбызны  аман хапарладан, аузубузну керексиз ушакъладан, биреуленни сёзюн этгенден сакъларгъа борчлубуз.   Къолубуз бла адамгъа  заран жетдирмезге, аякъларыбыз Аллах сюйген жерлеге барыргъа тийишлиди.

  Файгъамбар Аллах бизден къуру ач, суусап болгъанны  излемейди,  мыйыбыз, саныбыз, акъылыбыз  бла да анга къуллукъ этиуню  сакълайды, дегенди. Ма ол заманда тийишли болурбуз ёлчемсиз саугъалагъа.

- Назир хажи, бирле къарангыгъа, жулдуз чыкъгъынчыгъа  дери аууз ачмай турадыла. Ол тюзмюдю?

- Оразаны заманында жабаргъа эмда ачаргъа борчлубуз. Эрттен намазгъа азан айтылгъынчы ниет этип, тишлерибизни жуууп, хазыр болургъа керекбиз.  Файгъамбардан  сараш (арапча анга сухур дейдиле) не замандады деп соргъандыла. Ол а эрттен намазгъа 50 аят чакълы бир къалса, дегенди.   Адам Сыйлы Къурандан 50 аятны 10-15 минутха окъуп чыгъарыкъды. Шёндю намазны графиклери бардыла, кюн не заман чыкъгъанын  санар кереклиси жокъду. Графиклеге таянып, сарашны заманында бошаргъа  керекди.

Эрттенликде къопмасам да, ач болмайма  дегенле   бардыла. Алай бизни Жаратхан  сарашха тургъанны, бу кезиуде сауут тауушну окъуна бек сюеди. Бир хурма, финик къабып, айран уртлап къойсакъ да тамамды.    

Жулдуз чыкъгъынчы аууз ачмайма дегенле да бардыла. Алай ала жангылгъан этедиле.   Ашхам намазны азаныны биринчи сёзлери айтылгъанлай,   аууз ачаргъа тийишлиди. Ашхамны ууахтысы киргенден сора оразаны тутхан шайтаннга къуллукъ этеди. 

- Оразада халкъ ата-ана юйге жыйылыргъа кюрешедиле. Бу айны жууукълукъну къатыландыргъан магъанасы да болур?

- Жууукълукъну, тенгликни, шуёхлукъну юзмезге, къуру бир миллетни угъай, саулай муслийман жамауатны бирикдирирге себеплик этеди бу ай.  Ахыр жыллада къарап турама да, таулу, къабартылы, осетинли, чеченли, башха миллет деп айырылыу жокъду. Адамла   бирге жыйылып, аууз ачадыла, бир бирге къонакъгъа барадыла.   Бу кезиуде къонакъбайлыкъны уа   саугъасы бек уллуду: ненча адамгъа аууз ачдырсанг, анча кюнню ораза тутханча сууаплыкъ жазыллыкъды.

- Бизни газет окъуучулагъа къаллай алгъыш этерик эдигиз?

- Уллу Аллах бу айда  этилген къуллукъланы, тилеклени толу этип алсын, эки дуниядан да къуундырсын. Ораза тутханлагъа барыбызгъа да жаннетни Райян эшигинден кирирге насып берилсин. Жерибизге, къыралыбызгъа тынчлыкъ, ырахатлыкъ, мамырлыкъ тежейме.

Рамадан ай ючге бёлюнеди: ал он кюню Аллахны кечмеклигидиле, ортасында кюнле – бизни Жаратханны ырахматлыгъыдыла, ахыргъы кюнлери уа - жаханимни отундан сакъланыудула. Бу затланы битеу муслийманлагъа насып этсин Уллу Аллах. Оразаны тийишли ётдюрюп, келир Рамадан айлагъа да ийманыбызны къаты этип, сау-эсен жетейик.