Этни ашаргъамы огъесе ашамазгъамы

Кёплени оюмларына кёре, вегетарианство кёп болмай къуралып, адамла уа аны бир аламат зат сунуп, аны ючюн кюрешедиле. Алай тарыхха къарасанг, ол да дунияда адам улу жашагъандан бери кесини энчи жерин алгъанлай келеди.

Не заманда да уучулукъ бла кечинип жашагъан Кавказда да вегетарианствону сайлагъанла аз тюйюлдюле. Хаджиланы Ахмат да аланы санындады. Анга къыркъ беш жыл толгъанды, эт ашамагъанлы уа жыйырма беш жылдан аслам болады. 

- Алгъадан да этни ийисине, татыууна да артыкъ бюсюремегенме, ашасам, кёлюм аман эте эди. Аны ючюн бюгюнда не тюрлю этни, чабакъны, жумуртхаланы да излемейме. Вегетарианствону тюз кёреме. Ислам динибиз да эт ашаргъа эркинлик бергенликге, союлгъан хайыуаннга уа жаным ауруйду.  Саулукъгъа заран тюшюреди дегенлерине да ийнанмайма. Кесими таныгъанлы бери спорт бла кюрешгенлей турама, бир затым да аурумайды, саулугъум бек аламатды, - дейди. - Алай башхалагъа да этни ашамагъыз дерге керекмейди, хар адам да кеси биледи саулугъуна къаллай азыкъ тап келишгенин.

Алай бюгюнлюкде этни тюзюнлей ийисин жаратмагъандан ашамайма дегенден сора да, дуния тюрлене баргъаны бла аны саулукъгъа заранымы огъесе хайырымы кёбюрекди деген соруугъа да келгенбиз. 

  Врач Солтанланы Фатима этни ашамагъанлы сегиз жылдан аслам болгъанын айтады:

- Эм алгъа саулугъума керекди дегенден башлагъан эдим. Нек дегенде бусагъатда малланы кёбюсюне ауур антибиотикле бередиле. Биз саулукъгъа жарагъан эт ашайбыз дегенликге, ол гормонла, антибиотикле бизге кёчедиле, аны ючюн а саулукъну да бузадыла. Бир-бир адамлада ол билинмегенликге, менде билинип къалгъанды. Саулугъума заран тюшеди, аллергия да этеди, - дегенди.

  Ол жангыз уллу малла угъай, къанатлыла да алай болгъанын чертеди.  «Шендю тауукъланы ахча ишлер ючюн бир-бир сатыучула химия бла кёпдюредиле, аны ючюн ол аууруракъ болады, семизирек да кёрюнеди, аны ючюн багъасы да багъаракъ чыгъады. Аллай тауукъну къуургъан кезуде уа ол чёгюп къалады, кеси да тауукъ ийис угъай, чабакъ къууургъанча ийис этеди, ол химиясы ючюн. Дагъыда ала терк ёсер ючюн, гормонла ашатханлай турадыла.  Ол а сабийни саулугъуна бек уллу заран тюшюреди, бютюнда жашчыкълагъа. Аны ючюн, алгъын вегетерианство деп, адам этни башха оюмла бла ашамагъанлыкъгъа, бюгюнлюкде бек жарсытырча сылтаулу бардыла аны ашамай къояргъа», - дегенди ушакъ нёгерим. Аны себепли этни кимден алгъаныгъызгъа эс бёлюгюз, тауукъну уа юсюнден басып да кёрюгюз. Басхан жеригиз бираз батыу болса, ол химиядан кёпгенине белгиди», - дейди Фатима.    

1980 жылда Россейде конференция болгъанды, анда «Вегетарианское общество» къуралгъан эди. Аны баш мураты уадамлагъа табийгъатха, жаныуарлагъа, кеслерини саулукъларына да сакъ болургъа, этсиз жашауну сайларгъа чакъырыргъа эди. Алай ол айтылгъаныча жашауда толу бардырылмагъанды. Бюгюнлюкде вегетарианствону сюйгенлеге терс оюм этедиле, кеслерине заран тюшюрюп жашайдыла деген тюз болмаз. Фолософия жаны бла аланы сагъышларын, табийгъатны сакъларгъа итиннгенлерин, жан аурута билгенлерин да ангыларгъа керекди.