Узакъ ёмюрню мурдору

КъМР-ни оноучуларыны башламчылыкълары бла онкология араны мекямыны къурулушу андан ары бардырылады. Аны 2025 жылда битдирирге белгиленеди. Аны юсюнден КъМР-ни Парламентинде къуралгъан «тёгерек столда» саулукъ сакълау министрни  орунбасары Заурбек Батыров билдиргенди. Кенгешде республикада социал магъаналы аурууланы жайылыууна къажау соруула сюзюлгендиле.

- Диспансер ишлеп башларыгъына ышаныулукъ уллуду. Мында бийик технологиялы болушлукъ берилликди. Анга уа тийишли оборудование, башха керекле бла жалчытыугъа, ырысхы-техника базагъа 4 миллиард сом салыннганы да шагъатлыкъ этеди,-деп белгилегенди ол.

Жыйылыуда  къан тамырланы басымы кётюрюлгени бла байламлы ауруула, онкология, диабет, туберкулёз, адамны психикасы бузулгъаны, ВИЧ, гепатит В эм С аурууладан къыйналгъанлагъа берилген  болушлукъну юсюнден баргъанды сёз. Бу  ауруула халкъны саулугъуна уллу къоранч салгъанларын, ала жамауатха артыкъда къоркъуулу болгъанларын, аладан къыйналгъанла замансыз ауушханларын эсге алып къуралгъанды кенгеш.

Сёзге, республикада кенг жайылгъан аурууладан бири туберкулёзду. Диспансерде  стационар бёлюмде 364 саусузгъа жер барды, поликлиникада бир сменнге 250 адамгъа болушлукъ бериледи. Пациент стационардан чыгъып, амбулатория къараугъа турады. Анга тийишли дарманла бериледиле. Районлада фтизиатрла саусузла багъыуну бузмай бардырырларын тинтгенлей турадыла.

 Бу къыйын ауруу башланнган  кезиуде ачыкълар, аны жайылыуун азайтыр, ауушханланы санын къысхартыр мурат бла КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосунда туберкулёзгъа къажау штаб ишлейди. Аны жыйылыуларыны эсеплерине тийишлиликде, туберкулёзгъа къажау службаны ишин игилендириу, аурууну сабийледе, акъылбалыкъ болмагъанлада, таматала да энди башланнган заманда ачыкълау, флюорография тинтиулени бардырыугъа контрольну къатыландырыу жаны бла жумушла толтурулгъандыла.

Гепатит С-ны жайылыуун тохтатыу жумушланы юслеринден айтханда,   Россейни Президенти субъектледе 2021-2030 жыллада ауруугъа къажау тийишли жумушла толтурургъа буйрукъла бергенди.  Аланы чеклеринде быйыл регионда диспансеризацияны программасына биринчи кере болуп, гепатит С вирусну ачыкълау жаны бла тинтиуле кийирилгендиле. Андан сора да РФ-ни Правительствосу регионлагъа бу ауруугъа къажау жумушлагъа субсидияла бёлюу жаны бла бегимни къабыл кёргенди.

- Анга тийишлиликде, КъМР-ге 2024-2026 жыллада ауруугъа къажау ишге 26,8 миллион сом берилгенди. Вирус гепатитни багъыуну  регион программасына кёре, саусузла льготалы дарманла бла жалчытыладыла.  Былтыр бу программаны юсю бла 43 инсанны саулугъуна къаралгъанды,-дегенди докладчы.

Энтта бир къыйын ауруу онкологияды. Республикада бу ауруудан къыйналгъанлагъа Онкология диспансерде, амбулатория болушлукъну араларында эмда район больницаланы поликлиника бёлюмлеринде болушадыла.

Амбулатория болушлукъ юч больницаны мурдорунда бериледи: Районла аралы кёп профильли больницада, Республикалы клиника медико-хирургия арада  эмда Онкология диспансерде.

 Онкология диспансерни врачлары районлада бла шахарлада консультацияла, къурау-методика болушлукъ бередиле. Медицинаны биринчи бёлюмлерини онкологлары бла бирге диспансер тинтиулени игилендириу ишни бардырадыла, амбулатория карталаны сюзедиле, тамамланнган багъыуну хайырылылыгъына къарайдыла.

Сахарный диабетден багъыуну юсюнден айтханда, регион программаны чеклеринде сабийлени глюкозаны дайым да тинтип турурча системала бла жалчытыргъа белгиленеди. Медицинаны биринчи бёлюмлеринде уа «сахар диабетни школларын» ачаргъа мурат барды. Алада  саусузланы кеслерини халлерин тинтип турургъа, багъыуну тохтаусуз бардырыргъа кереклисине тюшюндюрюрге, къан басымны тийишли ёлчемде тутаргъа, дагъыда семирмезге, саулукълу жашауну жорукъларына юйретирге белгиленеди.