Аны кёрлюгюм алай келе эди…

Жашаудан кетген фахмулу инсанларыбызны эсгере турууну хайыры болмаса, хатасы жокъду. Адамны аты эсден кетмеген къадарда ол сауду, бизни блады деп эркин айтыргъа боллукъбуз. Бизни халкъны башха миллетни келечилери ариу сёзле бла эсгерселе, не букъдурлугъу барды, жюрекге балхам жакъгъанча кёрюнеди. Аллай жылыулу сёзлени 2009 жылда КъМР-ни халкъ артисти Отарланы Омарны юсюнден жырчы Елена Пачева жазгъанды. Деменгили жырчыбызны эсибизге тюшюрюп, ол ариу тизгинлени жангыдан окъуюкъ.

Нек эсе да, сабий заманыбызда кёргенибиз бир да эсден кетмейди, терк-терк кёз аллыбызгъа келгенлей турады ол чакъ.

Мен Нальчикде радиону юйюню аллында Отарланы Омар Магометович бла сюелип ушакъ этген кюнюмю эсгереме. Аны хапарына къулакъ салып, кёз къакъмай тынгылайма, бир-бирде уа, ол затны кесим да сезмей, сабий жылларыма «атланып» къайтама. Ол заманлада бирибизни да акъылыбызгьа келмеучю эди - хар юйде кинотеатр, компьютер боллукъду деп, неда Интернет бизни битеу дуния бла байламлы этерикди деп. Сабий жылларыбызда юйде радио болгъаны, хауа чыракъланы жаннганлары, патефонну жырлагъаны, аз къууанч тюйюл эди да. Бурмай айтайым, радиобуз сёлешип, жырлап башласа уа, акъылымы башха затха бурмай, жаланда анга тынгылаучу эдим; аны къабартыча, тауча жырлагьаны манга башха тюйюл эди – бары да къууанч. Отарланы Омарны, Люда Алоеваны, Валентина Сосмакованы, Бица Аталикованы жырлагъанларына уа уллу, гитче да шум болуп тынгылаучу эдик. Не уа радио Нальчикде медучилищени студенткасы Къулбайланы Людмиланы юсюнден къысха хапар да айтып, аны ариу ауазын – жырын эшитдирген кюнню къалай унутайым. Биринчи кере тынгылагъан кюнюмю уа къалай унутурма! Людмиланы фахмусуна къууанып, эгечим Люда бла этген ушагъым да бюгюн кибик эсимдеди.

Биз ол заманлада Огьары Лескенде жашаучу эдик. Кёчкюнчюлюкден къайтхан таулу юйюрледен да бир къауум бар эди анда. Занкишиланы Любалары да ол элдендиле. Экибизни татлылыгъыбызны уа айтмай къой. Бир кюн Люба манга:

- Сен кёрюрге термилген жырчы – Отарланы Омар, тамбла Цийкъанлагъа келликди, ала келин аладыла, уллу той боллукъду, - деди.

- Ётюрюк хапар болур, Омар къалай келир бери, ким эсе да биреу къатын алады деп. - Алай, къууанчымы уа чеги жокъду Люба айтхан сёзлени эшитген сагъатчыгъымда. Ойнагъанмы этесиз, мен тойгъа барып, Омарны кеси кёзюм бла кёрлюкме.

Болсада тойгъа къалай барыргъа кереклими сагъышын этеме. «Да, биз, школчу сабийле, тойгъа келип, тепсегенлеге къараргъа, жырлагъанлагъа тынгыларгьа нек жарамайды?» Ол оюм таукеллик берди. Алай бек алгъа анамдан эркинлик алыргьа керекме. Таматала айып этмесинле манга, былайда бир «хыйла» иш тюшдю эсиме.

Кеч кюз артыды. Тёшекден танг аласы бла туруп, юй жумушлагъа

къармашама: челекле бла барып, шаудандан суу келтиргенме, арбазда жарылып тургьан отунланы юйге кийирип, от этеме, анама картоф артыргъа болушама. Ол да уллу табаны толтуруп, жаркой этеди. Эрттен азыкъдан къутулгъанымдан сора, анама айтама: «Мен бюгюн школдан чыкъгъандан сора Любалагъа барлыкъма, чотдан дерсими аны бла бирге этерикме. Ол да, мен да алай оноу этгенбиз». Мени насыбыма угъай демеди.

.. .Цийкъанлагъа барабыз Люба да, мен да. Аланы арбазда, саулай ол тийреде болгъан къууанчны, жарыкълыкъны чеги жокъ эди. Биз ангылагъандан, къонакъла тойгъа ингир алагъа келликдиле. Сора не этсин адам? Юйге барыр акъылгьа келдим.

Несин айтаса, мычымай тамблагъа дерслериме хазырланып башладым. Аланы тамам этгенден сора уа, Люба бла келишгенимча, Цийкъанлагъа барыр ючюн айтыр сылтауум хазырды, - тенг къызларым бла хауада бир кесек айланып, солуп къайтырыгъыбызны ангылатдым. Бу жолда угъай демедиле атам-анам. Къууандым!

Таулу юйде, таулу къобузну тауушу сау элге эшитиледи. Къобуз таууш бир кесек шош болгъанлай, тамата алгъыш этеди. Хар ким, келинни къатына кезиу-кезиу келип, алгъыш этедиле. Омарны юсюнден а киши жукъ айтмайды. Мен а Отар улу бери келген болмаз деп, тынгысызлыкъ башымы бийлегенди, кёзюме жукъ кёрюнмей башлады. «Омар быланы жууукълары болмайды. Сора нек келирге керек эди»? -деп кеси-кесим бла ушакъ этеме бирде.

Тойгъа кёп адам жыйылды, биз таныгьанла да аз тюйюлдюле. Мен а эр кишиле таба къарап, аланы арасында Омарны излейме, - ёмюрде кёрмеген адамымы. Кёзюме жукъ кёрюнмейди, Омарны бери келлиги ётюрюк хапар болгъанына энди ишексизме. Эгечим да, мен да юйге жол кёл алдыкъ...

Ахшы муратым – Отарланы Омарны кёрюрге термилген умутум, ол кюнден санап, отуз жылдан сора толду. Къчан эсе да бирде кёрюрге термилген адамым бла – бек фахмулу жырчы бла, энди бирге ишлейме, экибиз да республиканы радиосуну хорунда жырлайбыз. Къалай къууанчлы эдиле ол жылла манга. Кюн сайын ишге тебиресем, Омаргьа тюберигими, аны кенг кёкюрегине башымы салып, атамы эркелетгенча эркелетиригим кёзюме кёрюнюп, асыры къууаннгандан, башым кёкге жетгенча болуучу эдим. Аллахха баш ура, насыплы къадарым ючюн анга шукур эте, алай ашыра келдим кюнлерими, жылларымы.

 Дагъыда бюгюн да, мен сейир этгенлей тургъан дагъыда бир зат –  анча жылны ичинде Омарны ишге не аз да кеч къалып бир да келмегени. Анга уа ишде аны эринмей, арымай, талмай кюрешгенине барыбыз да сейир этгенлей жашагъанбыз –  искусство къаллай бир тёзюмлюлюкню, къаллай бир итиниулюкню излегенин а жаланда жашауун аны бла байламлы этген ангыларыкъды, мени акъылыма кёре. Арталлыда таркъаймагъан репертуарын а жаланда кеси жарашдырып болгъанды деменгили жырчы.

Бир да унутмайма радиода хорну художестволу башчысы Борис Мизов ишден кетген заманда Омарны болмагъанча бек жарсыгъанын. Баям, ол ангылай эди Борис кетгенлей, кёп жылланы ичинде кёп къыйын салып къурагъан ишибизни оюллугьун. Ол заманда мен къырал филармонияда ишлей эдим, алай радиода хорну къадарына сансыз кёзден къараргъа уа амалым жокъ эди. Жарсый эдим.

Радиону фондунда бюгюнлюкде Отарланы Омарны кёп жыры сакъланады. Ол къалай уллу ниет байлыкъды! Уллу артист Къабарты-Малкъарны маданиятын, искусствосун айнытыргъа салгъан къыйыннга багъа жокъду.