Минги тау – кинематографистлени илхамы

Бахсан эм аны къатындагъы ауузла жангыз да туристлеге бла экскурсантлагъа сейир тюйюлдюле. Тау жерлени кинематографистле да сюйюп сайлайдыла. Мында жанрларына, сценарийлерине кёре талай кинолента алдырылгъанды. Аланы кёбюсюнде, сёзсюз, Европаны эм бийик тауу Элбрус, къая тикле, жомакълы табийгъат суратланадыла. 

Алай бла 1967 жылда Станислав Говорухинни бла Борис Дуровну «Вертикаль» деген художестволу фильмлери чыкъгъанды. Ол альпинистлени Минги таугъа ёрлеулерини юсюнден хапарлайды. Жолну асламын ётгенден сора, аладан бирине рация бла къаты жел жууукълашханыны юсюнден билдириу келеди. Алай ол, тауну башына жетер муратда, аны юсюнден жолоучу нёгерлерине айтмайды. Ала энишге айланнганлай а, къаты жауун башланады, алай бла аланы база лагерьге къоркъуулу жол сакълайды. 

Кинолентада Владимир Высоцкийни, Лариса Лужинаны, Маргарита Кошелеваны, Геннадий Воропаевни, Александр Фадеевни кёрюрге боллукъду. «Вертикаль» Владимир Высоцкийге альпинистлеге жораланнган жырларын къураргъа илхам бергенди, аладан тёртюсюн – «Песня о друге», «Военная песня», «Вершина», «Прощание с горами» – граммофон пластинкалада жазылгъандан сора жамауат бек сюйгенди. 

Ол жыл дагъыда режиссёр Илья Ольшвангерни «Его звали Роберт» илму-фантастика фильми кёргюзтюлгенди. Аны бир кесегин жангыз да Минги тауда угъай, «Иткъол» къонакъ юйде бла Тырныауузда алдыргъандыла. Баш жигитлени рольларын а белгили артистле Олег Стриженов, Марианна Вертинская, Михаил Пуговкин ойнагъандыла. Фильм Санкт-

Петербургдан алим сынау халда космосну тинтирге адамгъа ушагъан роботну къурашдыргъаныны, анга Роберт деп атагъаныны юсюнден хапарлайды. Алай Роберт, аны бойсунууундан чыгъып, кёп кюлкюлю болумгъа тюшеди…

Свердловск киностудия 1977 жылда Элбрусда Николай Кузьминни хапарына кёре алыннган «Миг удачи» спорт драманы кёргюзтеди. Аны режиссёру Всеволод Плоткин, сценаристи уа Валерий Приёмыхов болгъандыла. Сюжетине кёре, жаш журналист тау-лыжа курортха спортчула жарау этген жерге келеди. Ол аланы акъылларын ангыларгъа кюрешеди, бютюнда уа анга къыралны тау-лыжа спортдан алгъыннгы чемпионуну къадары сейирди. Мында актёрла Николай Караченцов, Борис Щербаков, Лидия Константинова, Юрий Визбор, Владислав Ковальков, Марина Трошина, Владимир Кручинин эм башхала ойнагъандыла. 

Бахсан ауузунда бла Тырныауузда режиссёр Вениамин Дорман бла сценарист Исай Кузнецов «Медный ангел» боевиклерин алдыргъандыла, ол 1984 жылда чыкъгъанды. Анда кёп белгили артистле Анатолий Кузнецов, Ирина Шевчук, Валентин Смирнитский, Леонид Ярмольник, Леонид Куравлёв, Александр Филиппенко, Николай Ерёменко-младший, Лия Ахеджакова эм башхала уста ойнагъанлары бла къараучуланы къууандыргъандыла. Фильмде уа ООН-ну мурдорунда халкъла ара геология экспедиция Латин Американы къыралларыны биринде къыйын тау районда гидроэлектростанция ишлер мурат бла тинтиуле бардырады. Анга башчылыкъны совет инженер этеди. Алай аланы «сол» правительствону кетерирге излеген «Правый альянс» илишаннга алады. Фильм сейир, сагъайып къарарча кезиуледен байды.  

Режиссёр Николай Малецкийни бла сценаристле Юрий Морозовну эм Евгений Богатырёвну «Завтрак с видом на Эльбрус» мелодрамалары 90-чы жыллада алыннганды. Ол Юрий Визборну хапарына кёре салыннганды. Анда журналистни жанындан сюйген юй бийчеси къоюп кетгенини, ол, жюрегин бир кесек басар муратда, курортланы бирине тау лыжаладан инструктор болуп ишлерге кетгенини юсюнден хапарлайды. Анга къарагъан адамла Минги тауну ариу къарлы этеклеринден кёз алалмагъанлары баямды. Фильмни бир кесеги уа Чегетде «Ай» ашханада окъуна тюшюрюлгенди. Мында артистле Игорь Костолевский, Вера Сотникова, Михаил Филиппов, Вениамин Смехов, Татьяна Рудина эм башхала ойнагъандыла. 

Бу киноленталаны араларында 70-чи жыллада алыннган «Всадник с молнией в руке» тарых драманы да сагъынмай жарамаз. Аны режиссёру Хасан Хажкасимовду. Ол керти болумгъа кёре алыннганды, вольфрамны биринчи тапхан геолог Вера Флёрованы жашау жолуну юсюнден билдиреди. Фильмде актёрла Татьяна Кулишни, Расим Балаевни, Виктор Авдюшкону, Борис Кудрявцевни, Барасби Мулаевни эм башхаланы кёрюрге боллукъду.

Анатолий ТЕМИРОВ.
Поделиться: