Сатыу-алыу къайтышып башлагъанды

Буруннгу жыл, коронавирус ауруу жайылып башланнганда, бизни республикада розница сатыу-алыу осалына кетип тебирегенди. Ол халгъа уа не зат келтиргенди десегиз: предприятияланы ишлерине чеклениуле кийирилгени, предпринимательлени онгларыны азайгъаны, адамланы къолайлыкъларыны селейгени. Аны юсюне багъала кётюрюлгенин да къошсакъ, сатыу-алыуну ол халгъа жетгени сейир тюйюлдю.

Былтыр а болум аз-аздан игилене  башланнганды. КъМР-ни Промышленность, энергетика эм сатыу-алыу министерствосунда айтханларына кёре, 2021 жылда январьдан башлап ноябрьни ахырына дери быллай сатыу алыуну ёлчеми 151,3 миллиард сом болгъанды. Тенглешдирип айтханда, буруннгу жылны сагъынылгъан кезиуюню кёрюмдюсюнден аны артыкъ уллу башхалыгъы жокъду.

Алай бла организацияла 91,6 миллиард сом багъасы (+0,7%) сатыу этгендиле. Рыноклада бла ярмаркалада уа аны ёлчеми 70 процентге кёбейип, 59,7 миллиард сомгъа жетгенди. Саулай айтханда, бу кезиуде розница сатыу-алыуну 60,5 процентин рынокладан тышында ишлеген организацияла бла предпринимательле жалчытхандыла дерге боллукъду.

Адамла аш-азыкъны, ол санда сууланы, сора дагъыда тютюн продукцияны 74 миллиард сом багъасы сатып алгъандыла. Буруннгу жылны кёрюмдюсюнден ол 7,3 проценте асламды. Аш-азыкъ болмагъан товарланы сатыу-алыу а 34 процентге кёбейип, 77,2 миллиард сомгъа жетгенди.

Предпринимательлеге эмда кеслери иш къурап сатыу бла кюрешгенлеге, жамауатха  да себеплик этер муратда жер-жерли самоуправление органла сатыу-алыу этерча жерле алыргъа болушхандыла, алгъыннгы келишимлени болжалларын да созгъандыла. Андан сора да, кёп жаны бла билеклик этгендиле, консультацияла бергендиле.

Кеси жанындан министерство сары эмда чёплеу жауланы багъаларына ыйыкъ сайын мониторинг бардыргъанлай турады,  эсеплерин а КъМР-ни прокуратурасына, УФНС-ге эмда УФАС-ха жибереди.

Бюгюнлюкде республикада 24 ярмарка эмда алты жюзден артыкъ сатыу-алыу жер барды. Аланы саны жылны кезиуюне кёре тюрлениучюдю. Рынокланы ишин сегиз компания тындырады. Алада жангы павильонла ишленедиле. Иели эмда элчи-ферма мюлклени продукцияларын сатарча быллай жерледе бар онгла къуралгъандыла.