Аны келин жыйрыкъларын кёп тыш къыраллада излейдиле

 Бу хунерли къарачайлы тиширыу бла бир жол Черек районну Чирик кёл тийресинде  «Алтын кьол» фестивальны кезиуюнде танышхан эдик. Мен анга анда  олсагъат эс бургъан эдим: узун бойлу, субай санлы, юсюнде узун къара жыйрыгъы, аны башындан инбашына атып, уллу акъ гыранча жаулугъу. Илму-практика конференцияда малкъарлы эмда къарачайлы келинни той жыйрыкъларыны юсюнден докладына да жыйылгъанла асыры бюсюрегенден, толкъун къарсла иги кесек заманнга созулгъан эдиле. Ол, айтханы бла чекленмей, кеси тикген затланы да кёргюзтген эди.

  -Мени анам Алийланы Бекмырзаны къызы Мукъуят гитчелигинден окъуна  эшиу, тигиу иш бла кюрешгенди. Мен билгенликден, аны анасы да къолдан уста болуучу эди. Эштада,ол хунерлик манга аладан келген болур. Анам а бюгюн да, жыл санына къарамай, бек ариу накъышла салады. Билемисе, аллай жаулукъ эртте заманлада бир тууар багъаны тута эди, - дейди Хапчаланы Зарема.

 Аны юч къарындашы, бир эгечи да тигиу, бичиу ишни усталарыдыла. Аны юсюне уа аланы жыргъа да фахмулары барды. Аталары Саров Рамазанны бек ариу  ауазы болгъанды. Миллет жырланы бек сюйгенди. Юйюр бирге жыйылса уа, бирлери къобуз тартып, башхалары жырлагъандыла. Ол ауушханлы быйыл онбир  жыл болады, алай Гитче Къарачай районда аны атын бюгюн да уллу хурмет бла эсгередиле.

3ареманы уа жыйрыкъларына салгъан накъышланы араларында бир бирге ушаrъанны бир да тапмазса. Ол миллет кийимлери бла кёп къыраллагъа барып, кёрмючлеге къатышады, Конияда, Стамбул, Безбашnа, Эcки­шехерде, Голландияны Амстердам шахарында, Дагъыстанда да  болгъанды. Къайры барса да, хорлам болдурмай къайтмагъанды. Бюгюнлюкде андан тойгъа жыйрыкъ тигерин тилеп, Тюркден, Голландиядан, Испаниядан, Исландиядан, Германиядан, Америкадан дагъыда кёп жерледен жазадыла. Бусагъатда уа аны  дагъыда Исландиягъа чакъыргъандыла. Бусагъатда ол ары хазырлана турады. Бир жол а  Москвадан биреу келип: «Къызым эрге барады, анга уа жыйрыкъ керекди. Биз сени этгенинги бек жаратханбы»,-­дейди. Зарема ишни къолгъа алады. Ол жыйрыкъны тигер ючюн Заремагъа  иги кесек заманны кече-кюн демей  тигиу мешинаны артында олтурургъа тюшгенди. Аны  бошагъанда уа специалистле  багъасын бир миллион  сегиз жюз сомгъа бичген эдиле. Келин болургъа хазырланнган къыз да бек ыразы болгъан эди.

Зарема жыйрыкъны эки айны ичинде тикген эди. Анга миллет  накъышланы уа ол эки жюз грамм алтындан салгъанды, юслеринде да бриллиант ташлары бла. Дагъыда- алтын суу ичирилген бел бауу, ёшюнлюгю ... Аллай заказланы Къарачайны кесинде, Нальчикде да кёпле  этедиле. Алайды да, аны «Асмира»  салонунда ишлегенле бир заманда да ишсиз болмайдыла. Фахмулу тиширыу  билимин, усталыгъын ёсдюрюуден да эрикмейди. Аны эки бийик билими барды, ол Къарачай-Черкес Республикада Шимал-Кавказ къырал гуманитар технология академияны дизайн факультетини миллет костюмла бёлюмюн да жетишимли бошагъанды. Дизайнерлени халкъла аралы ассоциациясыны сыйлы члениди, декоратив-прикладной искусстволаны устасыды, кёп халкъла аралы конкурсланы лауреатыды. Аны бла да чекленмей, Ючкекенде къарачайлыланы бла малкъарлыланы миллет кийимлерини музейин ачар мураты барды.

 -Мени баш ием Хапчаланы Мажитни жашы Шагъабан, КъЧР-ни халкъ устазы, тарых шартланы, эртте адамларыбыз къолда жюрютген затланы да жыйышдырып, музей къурагъан эди. Ол Ючкекенде бюгюн да ишлейди. Мен а аны муратын андан ары толтурургъа, анга эки да миллетни эрттеден къалгъан эмда шёндюгю кийимлерин да къошаргъа сюеме,-дейди уста тиширыу.

 -Ол дагъыда ахшы анады –юч сабий ёсдюргенди, барына да бийик билим алдыргъанды. Замир юристди, Москвада ишлейди, Дамир иги кесек заманны «РЕНО» предприятияда тилманч болуп тургъанды, бусагъатда  кесини жумушун ачханды. Ол да ара шахардады. Къызы Асият бийик билимли юристди, аны бла да чекленмей, анасына болушады, ариу ауазы бла халкъны къууандырады. Oл кеси назмула, макъам да жазады,  ингилиз тилни терен биледи. Черкесскде «Единая Россия» политика партияны регион бёлюмюню «Жаш гвардиячыланы» комитетинде ишлейди.

Къайсы ананы, атаны да башын ёрге ёхтем кётюртюрюк, жерге къаратырыкъ да къызы, жашыдыла. Зареманы сабийлери уа аны ёхтемлендирир  ючюн къалмайдыла.        

 «Алтын къол»  фестивальны кезиуюнде къуралгъан кёрмючде да Зареманы келин жыйрыкъларын бизни къызларыбыз кийип керrюзтгендиле. Жауун жаугьаны себепли мен ,башхала да ала кир болурла деп бек жарсый эдик, алай Зарема уа: «Хата жокъду, жууулсала да, бузуллукъ тюйюлдюле, халкъ кёрсюн, артыкъда жаш тёлю, тойгъа европалы жыйрыкъла киймей, кесибизде да ариу кийимле болгъанларын билсин  ­деп, къарауну тохтатмагъанды. Ол сабийлеге деп тикген чепкенлени уа асыры жаратхандан, эки къызчыкъгъа бла жашчыкъгъа ынналары алайда окъуна сатып алгъан эдиле.