Ахшы устаз, хунерли къураучу

Бюгюн мен хапарын айтырыкъ устаз Макъытланы Камалны къызы Жаннетады. Ол Бабугентде орта  школну  директоруну  орунбасарыды, сабийлени биринчи классдан башлап бешинчиге дери окъутады. Халкъгъа  билим бериуню отличнигиди.  Республиканы Жарыкъландырыу эмда илму министерствосуну сыйлы грамоталары бла бир ненча кере да саугъаланнганды. Черек районну Советини  депутатына да кёп кере айырылып тургъанды. Ол окъутхан къызчыкъла бла жашчыкъла тюрлю-тюрлю  конкурслада  махтаугъа тийишли боладыла. Сохталарыны санында устазла, врачла, къурулушчула, къырал къуллукъчула, алимле  да бардыла.

Устазлыкъ ишни къалай сайлагъаныны юсюнден Жаннета Камаловна былай айтады:

-Мени биринчи устазым Улбашланы Мариям,Османланы Магометни къызы эди. Ол классха келсе, кёзюмю къакъмай,  анга къарап турургъа бек сюйгенме, аны дерси къачан башланырыгъын ашыгъып сакълагъанма.

Бабугентде  мектепни  бошап, кёп  сагъыш эте турмай, Нальчикде педагогика училищеге киреме, аны тауусуп, элге къайтама. Башланнган класслада ишлейме. Биринчи кюнледен окъуна манга  Кючмезланы Валентина, Атабийланы  Галина, Глашланы Валентина уллу  болушлукъ этгендиле. 1980 жылда уа университетни башланнган билим берген педагогика эм методика бёлюмюне кирип, бийик билим алгъаныма да къарамай, алгъыннгы  жеримде къалгъанма. Мектепге биринчи кюн келген  гитче къызчыкъланы бла жашчыкъланы жаннган кёзчюклери, аланы  алыкъа харф таный , санай  билмегенлерини  кюнден кюннге  алгъа итиннгенлери мени  жюрегими къууанчыдыла. Балачыкъланы бек сюеме.

Жаннета Бабугентни  мектебинде уруннганлы  элли  жылдан атлагъанды. Ахшы устазгъача, хунерли къураучугъача да эллилери анга уллу хурмет этедиле.

-Ишимде сабийлени жазаргъа, окъургъа юйретгенимден сора да, ала кеслерин жюрюте,   ариу къылыкълы, адепли, намыслы болурларына ,  бир бирге къайгъыра билирлерине да уллу  магъана береме,-дейди устаз.

Жаннета, окъутуу ишинде методика китапла бла чекленип къалмай, журнал, газет  статьяланы, башха литератураны да тынгылы хайырланады. Окъутуу планларын терк-терк жангыртханлай турады. «Озгъан жылдагъы  окъуу планым  келир жангы окъуу жылгъа   жарамайды»,- деп къошады ол.

Устаз не бек  кюрешсе да, классда болгъан сабийле бары да дерсни бир кибик терен ангылап къалмайдыла. Жаннета хар окъуучу бла энчи ишлейди. Керек болса, дерследен сора да къалады. Аны ючюн а  анга киши да  артыкъ хакъ тёлемейди. 

-Жаннета, устазны даражасы тюшгенди дегенле бардыла, анга къалай къарайса?

-Жарсыугъа,  алайды. Алгъыннгы устазла айтыучуларындан билеме, алагъа  окъуучула бек уллу сый-намыс да бере эдиле. Бусагъатда бирле бардыла да, элде орам бла бара, тютюн иче тургъанын кёргенинги биле тургъанлай да аны бир жанына атмазла.  Сёзсюз, ол бизни да  ишибизде кемчиликди, алай мен оюм этгенден не зат да юйюрден башланады, ата-анадан. Аны айтханым, сабий юйюнде кёргенни этеди тышында да. Дагъыда,  бусагъатда  классда олтургъан жыйырма сабийге устаз болургъа къайсыгъыз сюесиз  деп сорсанг, жаланда экиси-ючюсю къол кётюредиле. Ала бу ишни  къыйын, хакъы да артыкъ аламат болмагъанын ангылайдыла.

-Биринчи устазларынча сени  да эслеринде тутхан окъуучуларынг да  болурла?

-Болмай а. Мен окъуучуларыма къаты бола, «эки»  белгини сала эсем да, аланы адамлыкъ даражаларына бир заманда да къатылмайма. Ол  къылыкъсыз сабийди неда осалыракъ окъуйду  деп айырмайма. Аллайлагъа окъуту-юйретиу ишимде бютюн да кёп къыйын салама. Аны ючюн да сокъуранмайма, нек дегенде, гитчеликлеринде хыпыяр сабийле, абаданлыкъларында  бек иги, адетли, адепли да  жашла, къызла боладыла.

-Сен ангылагъандан, устаз къаллай болургъа керекди?

-Таза ниетли, билимли. Жаланда устаз угъай, хар адам да аллай болургъа керекди. Анга бир юлгю келтирейим. Къатыбызда  оюла тургъан бараклада бир жашчыкъ жашай         эди. Аны анасы ёлюп, ол ёксюз къалады. Не эгечи, не къарындашы, не жууугъу жокъ кесини уа.

Анам, юйге чакъырып, бизде жаша,  бизде тур деген эди. Артда анга тюз да жаныбызда бир отоулу фатар берирча да мадарады. Аскерде къуллукъ этип  къайтхандан сора анам аны юйдегили да этеди. Кеси да  тоюн таулу  адетдеча  этгенди, малкъар тилде да бек уста сёлешеди.

Бюгюнлюкде  ол жетген кишиди, сабийле ёсдюреди. Анам ёлгенде, ол  аны къабырына къапланып жилягъанын бир заманда да унутурукъ тюйюлме.

-Келир заманны мектеби уа къаллай  болургъа  керекди?

-Ол, бек биринчи, окъутургъа, юйретирге  керекли хар зат бла да  толу жалчытылыныргъа тийишлиди. Класслада уа – окъуучуланы саны  азыракъ, устазла  уа терен билимли, огъурлу, тюз ниетли адамла болурла деп алай ангылайма. Бусагъатда хар ким да кёбюрек ахча ишлерге берилгенде, къарай кетсенг адамлыкъ шарт, халал жюреклилик, бир бирге хакъсыз болушлукъ этиу, дегенча затла артда къала барадыла. Ол а жарсыулуду.

Суратда Макъытланы Жаннет.