Все статьи

Кёп функциялы араны баш борчу жамауатны ыразы этергеди

Къабарты-Малкъарда биринчи къырал эм муниципал жумушланы тамамлагъан кёп функциялы ара (МФЦ)  ишлеп башлагъанлы  тогъуз жыл болады. Андан бери аны   онеки бёлюмю  ачылгъанды.  Бюгюнлюкде  алада   600 артыкъ специалист урунады,  ол санда саулукъларында бир тюрлю кемчиликлери болгъан  33 инсан.  Андан сора да, 116 элде 147 специалист къармашады.  Предпринимательлеге себепликге    «МФЦ для бизнеса»,   «Россельхозбанк» эм «Банк Нальчик» учреждениялада да къошакъ халда  болушлукъ берген офисле бардыла.    Саулай алып айтханда,    401 «терезеде» жамауатны 340 аслам къырал эм муниципал  жумушларын   тамамларча онг къуралгъанды.  

Аны орунуна да къобузчу Асият жашасын

   Хапар

«Адам къарт болса да, кёг а, ёмюрле ётселе да, жашлай тура кёреме», – деп сейирсинеди Байрымукъ, жангы кёпюрню къыйырларында ишленнген къаты буруугъа таянып, андан энишге, суугъа къарай. Баям, ол анда кёк чууакълыгъын эслеп, андан этеди была сагъышла. Аны келгенин кёрюп, неге эсе да ыразы болмай баргъан Бахсан сууу да кесин бир кесекге сабыр этеди. Ол къартха:

– Къалайса, Байрымукъ? – деп сорады.

Ол а, иги кесекни тынгылап туруп, ичинден: «Кёрмеймисе да?!» – дейди.

– Къартлыкъдан уялыргъа керек тюйюлдю. Эсингдемиди…

Асфальт чыгъаргъан заводла ишлеп башларгъа хазырдыла

КъМР-ни Транспорт эм жол мюлк министерствосундан билдиргенлерича, бюгюнлюкде республикада  ондан аслам асфальт  чыгхаргъан  завод барды. Аланы кючлери  тийишли сырьё бла  муниципал районланы  толусунлай жалчытыргъа жетерикди.

Тапландырыллыкъ объектлени адамла кеслери сайларыкъдыла

Келир жыл тапландырыллыкъ жамауат тийрелени айырыу жаны бла битеуроссей къол кётюрюуге бизни республика да къатышырыкъды. КъМР-ни Экономиканы айнытыу министерствосундан билдиргенлерине кёре, бу иш быйыл 26 апрельден башлап, 30 майгъа дери  www.za.gorodsreda.ru платформада онлайн халда бардырыллыкъды. Барындан да кёп къайсы муниципалитетле ючюн къол кётюрюлсе, ахча алагъа берилликди.

Сабийле гъарш бла байламлы программаны чурумсуз ётерча онгла къуралгъандыла

Бу кюнледе Къабарты-Малкъарда битеукъырал «Сириус – 2021» космос конкурсну «Дежурный по планете» деген ахыр кесеги бардырылгъанды.

Эришиу бизде фахмулу сабийлени ачыкълагъан эм аланы айнытыугъа себеплик этген «Антарес» ара 2020 жылны декабринде битеуроссей конкурсда хорлагъаныны хайырындан къуралгъанды.

Ёсюп келген тёлюню тюз юйретиуге талпыныу бла

Жыл сайын Россейде хунерли педагогланы баямлаугъа, аланы социал даражаларын кётюрюуге эмда къыйнларын ачыкълаугъа жораланнган конкурс  бардырылыучуду. Бу кюнледе аны муниципал уруму  озгъанды. Аллай эришиу Элбрус районда да къуралгъанын бизге аны пресс-службасындан билдиргендиле. Жыйылыугъа сагъынылгъан районну администрациясыны башчысы Залийханланы Къаншаубий, аны биринчи орунбасары Арслан Улимбашев, билим бериу управленияны таматасы Атаккуланы Нюржан, бешинчи номерли гимназияны (Тырныаууз шахар) директору Моллаланы Фатима,  эл администрацияны келечилери да къатышхандыла.

Жулдузу батмагъан батыр Омар

Озгъан урушну жигити Батырбийланы Жарашны жашы Омар 1915 жылда Кёнделенде туугъанды. Сабийлей ёксюз къалады. Жангы власть аллайлагъа иги къарай эди. Элде он классны бошагьандан сора аны Пятигорскеге устаз курслагъа жибередиле. Андан къайтхандан сора Хабазда эл Советни секретары! болуп бираз ишлейди. Артда комсомолну Элбрус райкомуну бёлюмюне тамата этип кёчюредиле.

Уллу болгъанлыкъгъа женгил къымылдайды

Бу уллу эм башхалагъа ушамагъан жаныуарла Африкада, Юг эм Юго-Восток Азияда жашайдыла. Быланы бек сейир этерча затлары - мюйюзлеридиле. Африкалы мюйюзбурунланы тюз да башында бир уллу мюйюзю, аны артында да гитче мюйюзю боладыла. Кеслери да тереклери аз болгъан, кенг аулакъланы сюедиле. Азиялы мюйюзбурунну уа бирер мюйюзлери болады. Бу жаныуарланы бурун мюйюзлери бир-бирде 1,5 метрге жетедиле. Гумхотлары эртте заманлада жер башын бийлеп тургъан динозаврланы гумхотларына бек ушайдыла. Бурун мюйюзлери уа жыртхыч жаныуарладан къорууланыргъа аламат сауутлукъ этедиле.

Дарманны не бла ичерге керекди

Врач жазгъан дарманланы ичип тургъанма, болсада ала манга хазна болушмагъандыла. Доктор а манга, кесинг терссе – аланы ызларындан жарамагъан сууну  ичгенсе, дегенди. Дарманны ызындан чайны неда сууну ичиуню башхалыгъы алай уллумуду?

«Жётел эте эсегиз, анга эс буруп тынгылагъыз, халигизни ангылар ючюн»

Жаз башы келгенлей, биз барыбыз да ариу кийинирге, къыш чурукъланы, жылы ёрге жанланы тешерге ашыгъабыз. Алай  олсагъат жётел этип башлайбыз. Андан багъылыуну дарманлары бек кёпдюле, аладан асламысы рецептсиз сатыладыла. Болсада аладан бек къыйматлысын къалай сайларгъа боллукъду? Аны юсюнден биз  Чегемде поликлиникада врач Мокъаланы Лейля бла ушакъ этгенбиз.

Мукай

 Хапар

Къазауатланы мингжыллыкъ тюпсюз мудахлыкълары дунияны аулап, къолуна сауут алаллыкъ Ата журт урушха тебиреди. Ёлтюрген ёлгенни ызындан кёп къалмай жете эди. Экиси да бирге бара эдиле Уллу Аллахны аллына. Мукай а бармады – аны  кесек-кесек этип ала эди ёлюм. Биринчи – бутун, экинчи – умутун, ючюнчю – сюйгенин, аны жанында жашар насыбын…

Хауа аны сюймей эди. Сюялмай эди. Иги адам эди ол, алай тиширыу жашчыгъыны атасын сюе эди – таугъа кетип, къайтмай къалгъан уучуну…

Къан ичиучю къуртланы багъыу кючлерине сейир этерчады

Къан ичген къуртланы багъыуда хайырланыу амалгъа магъанасызгъача къараргъа керек тюйюлдю. Аны илму медицина да женгдиргенди эмда пиявка кеси да Дарманлыкълары болгъанланы къырал реестрине тюшгенди (Hirudo medicinalis – медицина пиявка). Жаны болгъан затны аллайгъа тергеген а бу жангыз шартды. Бу дарманланы 10 энчи биофабрикада чыгъарадыла (ёсдюредиле).

Аш-ашлай, суусап ичерге уа – заманында

Сууну ичиуню саулукъгъа магъанысыны юсюнден кёп айтылады, алай жангылырча шартла да тюбейдиле. Биз аланы талайын бу материалда тинтгенбиз.

«Элледе фахмулу сабийлерибиз кёпдюле, аланы айнытыргъа онгла къураргъа керекди»

Ахыр жыллада спортчуларыбыз хорламлары бла аслам къууандыра турадыла, кёп болмасала да, секцияла ачыладыла, гитче, уллу да жарау этеди. Бюгюн бизни ушакъ нёгерибиз стилевой каратеден тренер, айтхылыкъ каратечи Шахмырзаланы Шахмурзады. Ол стилевой каратеден спортну устасыды, 1996 жылда дунияны кубогун алгъанды, Россейни, халкъла аралы эришиулени призёруду. Бизни бла тюбешиуюнде Шахмурза улу ишини, жетишимлерини юсюнден айтханды. 

«Тюзлюкню сюйген, билимли оноучула бла ишлерге насыбым тутханды»

Борис Паштовну атын эшитмеген адам республикада, баям,  болмаз. Ол кёп жылланы тюрлю-тюрлю къырал къуллукълада ишлегенди, республиканы информация коммуникацияла, жамауат биригиуле эм жаш тёлю политика жаны бла министри болгъанды,  КъМР-ни Парламентини  Культура, граждан обществону институтларын айнытыу эм асламлы информация органла жаны бла комитетине башчылыкъ этгенди. 

Жерде да жюрюйдюле, суда да аламат жюзедиле

   Тюленьле-къалакъ аякълы суу жаныуарладыла. Эки тукъумгъа юлешинедиле: керти тюленьлеге бла тюленьлеге. Север Бузлу океандан башлап, югда Антарктиданы бузларына дери да ала болмагъан океанны не тенгизни табарыкъ тюйюлсюз. Керти тюленьле 19 юйюрге, тюленьле уа -14 юйюрге юлешинедиле. Артыкъда ала полярный къуршоуладан огъары эм тёбен жанларында кёп тюбейдиле. Россей Федерацияны тенгиз (океан) сууларында керти тюленьледен 9 тюрлюсю, тюленьледен а 4 тюрлюсю тюбейдиле. Тюленьлени этлери, жаулары эм терилери ючюн тутадыла. Ол жаны бла алгъанда аланы промысел магъаналары бек уллуду. 

Аягъы киргинчи таягъы

  Хапар

     Шахарны оноучуларындан бири  «Шарыуа»  атлы заводну алгъыннгы таматасын кетерип аны орунуна кесини къаршы жууугъун салыргъа ары келди. Ол, жыйылыуну ача, былай айтды:

-  Бусагъатда заман да, иш да башхаргъандыла. Коллективге башчылыкъ этиу да бюгюннгю кюннге келиширча болургъа  керекди. Сизни алгъыннгы таматагъыз а, жарсыугъа, кесин заманнга кёре тюрлендиралмагъанды. Ол себепден, биз аны кетерип, орунуна бюгюннгю кюнню излемин ангылагъан, производствону тап къураргъа къолундан келген адамны салабыз.

Казнагъа миллионну жартысы къайтарылгъанды

Полициячыла бла сюд приставла бирге бардыргъан ведомствола аралы рейдни кезиуюнде казнагъа 500 минг сом тёленнгенди. Налогланы эмда  жолда жюрюуню жорукъларына  бузукълукъла ючюн тазирлени тёлемегенлени «Къоркъуусуз республика» автоматизацияланнган комплексни болушлугъу бла тохташдыргъандыла. Рейд  бузукъчула  жууапха тартылмай къалмазлыкъларын ангылатыр мурат бла къуралгъанды.

Ортакъгъа жер алыргъа сюйгенлеге

Республикада эл мюлк жерлени бир талайы арендагъа бериледи, деп билдиредиле Къабарты-Малкъарны Жер эмда ырысхы бла байламлы халланы министерствосундан. КъМР-ни Башчысыны буйругъу бла бу иш бла байламлы битеу шартла ачыкъ болургъа керекди да, участкаланы тизмеси жарашдырылып, басмада кёргюзтюледи.

Уллу кёллюлюкню ахыры осал болады

Жай жылыула келгени бла адамла заманларын суу боюнунда, кёлледе да ётдюредиле. Алай быллай солуу зауукълукъдан сора къоркъуу да келтирирге боллукъду. Сёз мында ол тийреледе электрокюч ызла тартылып тургъанда къоркъууну юсюнден барады, дейдиле «Каббалкэнергода».

Страницы