Бийик билим эм илму соруула, республикада ол жаны бла тындырылгъан жумушла сюзюлгендиле

Казбек Коков  КъМР-ни Башчысында Бийик билим эм илму соруула жаны бла советни жыйылыуун видеоконференция халда бардыргъанды. Кенгешге КъМР-ни Правительствосуну Председатели Мусукланы Алий, аны орунбасары Марат Хубиев, КъМР-ни Парламентини депутатлары, министрле, бийик билим берген махкемелени эм илму-излем институтланы, промышленность эм эл мюлк предприятияланы таматалары, илму биригиуню, КъМР-ни Жамауат палатасыны эм республиканы жамауат организацияларыны келечилери къатышхандыла.

Жыйылыуда Россейни Президенти В.В. Путин Илмуну эм технологияланы жылыча белгилеген 2021 жылны эсеплери чыгъарылгъандыла. КъМР-ни Жарыкъландырыу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла министри Анзор Езаов республиканы илму организацияларыны инфраструктурасына 89 лаборатория эм илму-билим арала, асламла хайырланнган 4 ара, 6 энчи илму установка, 11 илму-инновациялы ара киргенин айтханды. Кандидат эм доктор диссертацияланы къоруулау жаны бла 8 диссертация совет жетишимли ишлейди, 7 рецензия илму журнал чыгъады, аладан 3-сю ВАК-ны тизмесиндеди. Жылны ичинде 27 билим бериу проект, 36 халкъла аралы, регионла аралы эм регион илму конференцияла бардырылгъандыла.

Россей уллу тинтиулени фондуну, Россей илму фондну себепликлери бла республиканы вузлары эм илму учреждениялары 119 тинтиу проектни бардырырча ырысхы къоллу болгъандыла.  Метеорология, химия, ЭВМ программала, ветеринар препаратла, селекция, табийгъат сакълау эм мелиорация къурулуш ызлада изобретениялагъа 73 патент бла 121 автор шагъатлыкъ алыннганды.

Жаш алимлеге билеклик этиу соруулагъа энчи эс бёлюннгенди, аланы саны 2020 жыл бла тенглешдиргенде 8,6 процентге кёбейгенди. Бюгюнлюкде вузлада 35 жыллары толмагъан 600-ге  жылда республикада биринчи кере КъМР-ни Башчысыны Премиясы къуралгъанды, ол бир ненча илму проектге берилгенди. КъМР-ни Башчысыны Илму эм техника жаны бла къырал саугъасыны эм КъМР-ни Башчысыны Илму эм инновацияла жаны бла премиясыны Положенияларына тийишлиликде  ол саугъаланы алырча жаш алимлени арасында эришиуле къураллыкъдыла, аланы эсеплери быйылгъы жылны ахырында белгили боллукъдула.

Республиканы оноучусу Правительствогъа жаш алимлеге къошакъ себеплик этилирча амалланы жарашдырыргъа буйрукъ бергенди.  Казбек Коков ол ишге КъМР-ни Башчысында Жаш тёлю политика жаны бла совет къатышырыгъын да билдиргенди. «Бу координация органны ишини чеклеринде биз жаш алимлеге болушлукъ тапдырыугъа энчи эс бураллыкъбыз», - деп чертгенди регионну оноучусу.

  РАН-ны Къабарты-Малкъарда илму арасыны илму-билим бериу арасыны таматасы Алексей Абазов республикада жаш тёлю илму къымылдауну  болуму эм айныу жаны бла эсеплени эшитдиргенди. Республикалы бюджетден эм федерал даражалы грант программалагъа къошулууну хайырындан илму-тинтиу проектлеге себеплик этиу къошакъ онгла да сюзюлгендиле. Ол мурат бла Россей илму фонд эм республиканы Правительствосу уллу эм излеу илму тинтиуле жаны бла байламлыкъланы юсюнден келишимге къол салыргъа умутлудула.

Республиканы алгъа баргъан илму-технология эм социал-экономика борчларын толтурурча инновациялы регион системаны игилендириу стратегиясыны концепциясын «ФНЦ «РАН-ны Къабарты-Малкъар илму арасы» ФГБНУ-ну таматасы Залимхан Нагоев туура этгенди.

Къабарты-Малкъарны Башчысы республиканы инновациялы къолайлыгъын кёбейтиуге эм жамауат магъаналы борчланы толтурууда аны хайырланыуну магъанасына энчи эс бурдуртханды.  «Илмусуз, инновацияласыз тири айныугъа, качествосу башха болгъан бийик даражагъа жетерге онг жокъду», - деп белгилегенди Казбек Коков. Регионну таматасы Советни ишчи къауумларын ишге тири къатышыргъа, сентябрьге Къабарты-Малкъар Республиканы 2030 жылгъа дери регион инновациялы системасыны стратегиясын жарашдырыуну тамамлап бошаргъа буюргъанды.