Билим бериуде тёрели окъутуу низам сакъланырыкъды

КъМР-ни Билим бериу, илму эм жаш тёлюню ишлерини министерствосу «КъМР-ни билим бериу системасыны стратегия белгилери: жетишимле, проблемала, жангы онгла» деген тёрели август форумну бардыргъанды. Аны ишине республиканы Башчысы Казбек Коков, Правительствону Председатели Мусукланы Алий, Парламентни Председатели Татьяна Егорова, статс-секретарь – РФ-ни жарыкъландырыу министрини орунбасары Андрей Корнеев башха къырал къуллукъчула, район билим управленияланы таматалары, школ директорла эм устазла къатышхандыла.

Дарман салыу – жууаплылыкъны шарты

Форум Россейни эм Къабарты-Малкъарны гимнлеринден башланнганды. Ызы бла жыйылгъанла РФ-ни жарыкъландырыу министри Сергей Кравцовну видеобайламлыкъ бла сёлешгенине тынгылагъандыла. Ол  ишчилени  жангы окъуу жылны башланнганы бла алгъышлагъанды эм озгъан къыйын жылда борчларын тынгылы тамамлагъанлары ючюн жюрек ыразылыгъын билдиргенди.

Ол бу къыйын эпидемиология болумда окъуна, онглагъа кёре, билим бериуню дистанцион халгъа кёчюрмез ючюн хар зат да этилгенин чертгенди.

Бу сентябрьде устазла сабийлени школгъа келирлерин сакълайдыла, алай хар шахарда, элде ишни эпидемиология болумгъа кёре къураргъа керекди. Сергей Кравцов пандемия бошалгъандан сора школла алгъын тёрели халда ишлериклерин чертгенди. Министрни айтханына кёре, окъутуу иш заочный халгъа кёчерик тюйюлдю. Хау, бусагъатда школланы компьютерле бла жалчытадыла, сабий юйюнде тургъанлай да билим алырча онгла къурайдыла. Аны хайырындан былтыр Россейде билим бериу иш тохтамагъанды.

Ызы бла Сергей Кравцов дарман салыуну юсюнден да айтханды. Министр былтыр окъуна прививка этгенди,быйыл а ревакцинациядан ётгенди. «Дарман салыу хар адамны кесини ыразылыгъы бла болургъа керекди, алай мен битеу бизни системада ишлегенлени жууаплы болургъа, сабийлени, башха устазланы, ата-аналаны юслеринден сагъыш этерге чакъырама», - дегенди министр.

Сора Сергей Сергеевич фахмулу сабийлени айнытыу бла бирге саулукълары осал болгъан, окъууда уллу жетишимле кёргюзтмеген сабийлеге да аслам эс бурургъа чакъыргъанды. Кравцов мындан ары да эл школлагъа шёндюгю техника берилип турлугъун айтханды: элде бла шахарда окъугъанланы онглары бир кибик болургъа керекди.

Сергей Сергеевич школну борчларындан бири юйретиу иш болгъанын чертгенди. Жангы 2022 жылдан башлап, школлада орта звенода юйретиу ишни программасы боллукъду. Бу окъуу жылда уа хар директорну юйретиу иш жаны бла кенгешчисини къуллугъу кийириледи. Дагъыда, министрни оюмуна кёре, кружокла кёп болсала игиди, хар акъылбалыкъ болмагъан да фахмусун айнытырча.

Сергей Кравцов класс башчыланы иш хакълары кёбейгени магъаналыды, дегенди. Кертиси бла да, бир-бир ата-аналаны сабийлерине заманлары жетишмейди, алагъа школда аслам эс бурургъа тюшеди. «Дагъыда эсигизни бурургъа сюеме: школда ашны-сууну къурай туруп, ата-аналаны оюмларын да сурагъыз», - дегенди ол.

Энчи къайгъырыу – устазланы хазырлау

КъМР-ни Башчысы Казбек Коков да жыйылгъанланы, аланы бетлеринде уа битеу республикада билим бериу системада ишлегенлени жангы окъуу жыл бла алгъышлагъанды. Ол Госсоветни жыйылыуунда Россейни Президенти Владимир Путин сабийлени айныуларына биринчи жылларындан окъуна аслам эс бурургъа керекди дегенин жыйылгъанланы эслерине салгъанды.

«Алай бусагъатда Къабарты-Малкъарда жыйырма минг сабий мардалагъа келишмеген школлада окъуйдула. Школланы тынгылы ремонт этиу жаны бла федерал программагъа жетмиш беш школну документлерин бергенбиз. Быйыл юч жангы школ ачханбыз, энтта да ючюсюн ишлерикбиз. Жууукъ заманда республика  качестволу билим берген он россейли регионну тизмесине кирирге керекди», - дегенди Казбек Коков.

Бусагъатда билим бериу Интернетсиз болмайды, алай ол да битеу школлада жокъду. Дагъыда Казбек Валерьевич жангы амалла бла хайырлана билген, терен билимли жаш устазланы хазырларгъа кереклисин чертгенди, аны ючюн грант программа жарашдырылгъанды.

«Россейни устазы – 2021» Битеуроссей конкурсну регион кезиуюнде хорлагъан Карина Кушхова республиканы Башчысына жаш устазлагъа бургъан эси эм болушлугъу ючюн жюрек ыразылыгъын билдиргенди. Май районда Ново-Ивановское элде жетинчи номерли лицейни директору Елена Хиврич жангы школ ючюн битеу эллилени атларындан Казбек Валерьевичге ыспас этгенди. Бу къурулушну къалай баргъанын Башчы кеси тинтип, къарап тургъанды, майчыла аны эсгертгендиле.

Юйретиу – социализацияны мурдору

Статс-секретарь – Россейни жарыкъландырыу министрини орунбасары Андрей Корнеев хар окъуу юйде акъылбалыкъ болмагъанны жашаугъа хазырларгъа керекди, ол артда кесини жерин табарча, дегенди. Владимир Путин да юйретиу иш бла социализациягъа аны ючюн аслам эс бургъанды Госсоветде. Дагъыда Корнеев хар заманны устазлары башхала болгъанлары себепли жангы устазланы хазырларыкъларын билдиргенди.

«Бусагъатда федерал бюджетден тогъуз сабий сад ишленеди республикада. Къурулушну болжалгъа кёре бардырыргъа керекди», - деп чертгенди Андрей Алексеевич.

Орта профессионал бериуню юсюнден айта туруп, ол лицейлени, колледжлени бошагъанланы къаллай бири иш тапханын сюзерге чакъыргъанды. Жашауда бир специалистле керек болуп тургъанлай, башхаланы чыгъарып тургъандан не файда?

КъМР-ни Жарыкъландырыу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла министри Анзор Езаов бек магъаналы иш – устазланы усталыкъларын ёсдюрюудю, дегенди. Ызы бла озгъан жыл бизни республикадан конкурслада хорлагъанланы санагъанды, сора къошакъ билим системада 92342 сабий болгъанын билдиргенди. Энтта да 720 жангы жер ачыллыкъды, школда дерследен сора сабийлени сюйген кружокларына жюрюрге онглары боллукъду.

Озгъан жылда бизни республикадан юч окъуучу Битеуроссей олимпиадаланы призёрлары болгъанларын да эсге салгъанды ол. Ызы бла Анзор Езаов школчула «Юнармия», «РШД» эм башха организациялагъа киргенлерин, алада жашау дерсле алгъанларын айтханды.

КъМР-де регионлу окъутуу-методика биригиуню таматасы Башийланы Светлана устазланы къыркъ процентини билимлери школда ишлерге жетишмейди, дегенди. Аны тинтиуле кёргюзтедиле. «Аны ючюн бусагъатда Артур Кажаров башчылыкъ этген Усталыкъ ёсдюрюу араны магъанасы бек уллуду», - дегенди Светлана Конакбиевна. Курсла, методика жаны бла ишле, пособияла бек керекдиле. Дагъыда къарыусуз устазлагъа билимлери, жетишимлери болгъанла болушурукъдула, дегенди Башийланы Светлана.

Чегем муниципал районну администрациясыны башчысыны орунбасары – Билим бериу район управленияны башчысы Жанна Арипшева районда битеу окъуу юйлени юсюнден толу хапар айтханды, ала барысы да жангы окъуу жылгъа хазырдыла. Форумну ахырында жыйылгъанла резолюцияны къабыл этгендиле.