Кир-кипчик ташыу ючюн хакъ уллу тюйюл эсе да, борчла ёсгенлей барадыла

Къыралда  кир-кипчикни ташыу бла байламлы реформаны эм  магъаналы проектледен  бирине санаргъа боллукъду.  Аны  бир ненча сылтауу барды – кир-кипчик бла  байламлы  рынок законну чеклеринде ишлерча этилгенди,  эркинликсиз къуралгъан  свалкала къурутуладыла  эм экология болум да игилендириледи. Сёз ючюн,  «Экологистика» ишлеп башлагъанлы онбир айгъа   266 944 тоннадан аслам багуш ташылгъанды. Аны бойсунууунда   бир  подрядчик бла  он   субподрядчик къармашадыла.   Жангы оператор келгени бла  тарифлеге да  къошулгъанды. Алай аны кесини сылтауу барды – анга  транспортировка, НДС эм башха затла да киредиле.    

Тарифлени юсюнден айтханда,  бизни республика   юч зонагъа бёлюнеди – Нальчикде,   Нартан элде, Урван, Черек, Лескен районлада  кёп фатарлы юйледе жашагъанла  68,04 сом, энчи юйледе жашагъанла уа   72,12 сом тёлейдиле.   Прохладный шахар, Прохладна, Май, Терк районлада    кёп фатарлы юйледе  жашагъанлагъа 74,80 сом, энчи юйлени иелерине уа 79,29 сом тёлерге тюшеди.  Бахсан шахар, Зольск, Элбрус, Бахсан, Чегем районлада уа   кёп фатарлы юйдегиле  75,92 сом эм энчи юйдегиле уа   80,48 сом тёлейдиле.  СКФО-да кир-кипчик ташыгъан ючюн эм гитче тарифле бизде болгъанларын да белгилерчады.     

Эсге сала айтсакъ, оператор ташыргъа тийишли   зыбыр къалгъан-къулгъанлагъа терек бутакъла, чапыракъла эм къурулуш материалла да кирмейдиле.  Аллайланы орамлагъа, арбазлагъа эм контейнерлеге атмай, адамла кеслери свалкагъа элтирге керекдиле. Контейнерлени юсюнден айтханда,  элледе бу жаны бла хал бек осалды.   Ала бла жалчытыу «Экологистика» биригиуню борчуна кирмесе да,  ол кеси ахчасына 500 багуш къуйгъан орун алгъанды. Аладан эллиси пластмассдан этилген аберилегедиле. Болсада муниципал таматала эс бурмай  проблеманы тамамларча тюйюлдю.    

Белгилисича, кир-кипчикни ташыу коммунал жумушха саналады. Ол себепден аны ючюн тёлеулени да тарифлеге тийишлиликде  заманында этерге борчлуду.  Алай болмаса, ёнкюч жыйылады,  пеня  ойналады, сора инсан  субсидиясыз къалыргъа да  боллукъду. Анга да къарамай,  бюгюнлюкде республикада  бу жаны бла хал бек осалды, заманында  абонентлени жаланда  29,3 проценти тёлейди.

Законнга кёре, быйыл биринчи январьдан башлап  предпринимательле, организацияла да  зыбыр къалгъан-къулгъанны ташыгъан оператор бла келишим къураргъа керекдиле. Алай, бир-бирле аллай байламлыкъдан къачаргъа излейдиле, башхалары уа айла бла борч этгенлей турадыла. Ол себепден  «Экологистикагъа»  къыйын болумда ишлерге, аны бла бирге толусунлай  ишин  тамамларгъа тюшеди.  Къалай-алай болса да, фирма керексиз  къоранчла этерге тюшгенине да къарамай,  ОТК  жаны бла реформаны айнытыр ючюн кючюн аямай къармашады.