Маданият

Сабийлигими жоллары бла келсем, ала мени акъ ташлы суу жагъагъа келтиредиле. Энди ол танырмы мени?

– Жагъаларынг кенгергендиле, – дейме черекге, жукъаргъанына жарсый.

– Сылтау азмыды? – черек жагъа ташланы жумушакъ сылайды.

(Баргъаны) 

Фразеология сёз тутушланы бизни ата-бабаларыбыз кёп сынауладан сора такъгъандыла. Алада бир къауум сёз бирге болуп, бир тюрлю бир тасха магъананы тутадыла. Аланы тюз хайырлана юйренейик. Жыйымдыкъны Жарашууланы Зайнаф жазып алгъанды, басмагъа Мусукаланы Сакинат хазырлагъанды. 

Жашап келди адам

Жашау, тейриле ёмюрюнде жаратылып, кёп заман келди, жел къанаты сюрюп, нартла ёмюрюне дери. Артда, ала – тейриле бла нартла – къатышханда, адам улуну ёмюрю башланды. Махтаулу, гюняхлы ёмюр. Таурухлада, жомакълада, жырлада айтыла къалдыла кёкге кетген тейриле, нартла да. Жаланда адам къалды жер юсюнде…

«Белое солнце пустыни» деген киногъа къарамагъан адам болмаз къыралда, андан тышында да. Бу кюнледе ол экраннга чыкъгъанлы элли жыл болады.

Алгъаракълада Нальчикде Музыка театрда жаш жырчыбыз Жуболаны Жамалны жашы Жамбулатны «Насып юлюш» деген аты бла биринчи энчи концерти болгъанды.

Къарачай-малкъар тилни лексика байлыгъын хайырланып, бизни ата-бабаларыбыз кёп фразеология айланчла къурагъандыла. Ала, нарт сёзлеча, бизни жашауубузгъа терен киргендиле. Филология илмуланы кандидаты Жарашыуланы Зайнаф, Чыпчыкъланы Къоналийни къызы, аланы бирге жыйып, ангылатма сёзлюк жарашдыргъанды. Сизни аны бу аламат къыйыны бла шагъырей эте барыргъа сюебиз.

Къабарты-Малкъар къырал университетде Отарланы Керим атлы малкъар маданият ара кесини къуралгъан кюнюнден башлап бюгюнлюкге дери таулуланы культураларын айнытыугъа уллу эс бурады. Араны баш борчу жаш тёлюню арсында адет-тёрелерибизни, ата-бабаларыбыздан къалгъан къыйматланы  сакълауду.

Мисирланы Зубейни эсгере

Хапарынгы эшитип, сейир этдим: дуния къазауатда – урушда, мамыр жашауда да – кесин бошламай, ийнеча чанчхан эсин хорлагъанладан бири болуп, сени кёрдюм.

Къаядан тюшген желле ийнакълаучу эрттеги тёрели элинге кёп кере баргъанма. Анда жашагъанланы, андан чыкъгъанланы адамлыкъларын, халаллыкъларын, иш хунерликлерин, керек кюнде жан аурута, къадама бола билгенлерин сынагъанма.

Тюз тепсеу (чакъырыуну неда танышыуну тепсеую) битеу байрамлада да бардырылгъанды. Буруннгу заманлада адет-тёреле бла байламлы жыйылыулада толтурулса, анга аслам адам къатышханды, ол тохташдырылгъан низамладан, жорукъладан таймазгъа керек болгъанды.  Аны суратыны тюзлюгюн бузгъан инсан тёгерекден чыгъып кетерге керек эди.  Бу тепсеуде да жашла бла къызла экеу-экеу баргъандыла.

Кичибалыкъчы къыз Габуланы Зухураны бирсилеге ушамагъан ауазын кёпле жаратадыла. Ол Нальчикде Музыка театрны хоруна келгенли алай кёп болмай эсе да, кесини хунерин ачыкъларгъа жетишгенди. Коллектив жангыдан къуралгъаны бла байламлы кёргюзтген концертинде солосу бла къараучуну эсинде къалгъанды. Биз, фахмулу къызгъа тюбеп, сахнагъа жолуну эм башха затланы юслеринден да ушакъ этгенбиз.