Хыны этерден, ушагъыусуз сёлеширден алгъа къолайлыгъынгы терге

Къуллукълары кенг эркинликле бергенине, шинтиги бийикде орналгъаны ючюн адамланы сыйларын, намысларын тюшюрюрге, хыны сёлеширге, къычырыргъа жарагъанына ийнаннган къуллукъчула аз тюйюлдюле. 

Алай энди уа аллай «жигитликле» ючюн жууап тутаргъа тюшерикди. РФ-ни Къырал Думасы инсанланы намысларын тюшюрген къуллукъчуланы жууапха тартыу жаны бла законну проектин къабыл кёргенди. Анга кёре, къырал эм муниципал къуллукъчула инсанлагъа хыны этгенлери ючюн  100- 150 минг сом тазир тёлерге  боллукъдула. 

Законопроектни информация политика, информация технологияла эм связь жаны бла комитетни башчысы Александр Хинштейн эмда Федерация Советни келечиси Андрей Турчак хазырлагъандыла. Анда айтылгъаныча, РФ-ни Административ бузукълукъланы кодексини 5.61-чи статьясында къырал, муниципал къуллукъда ишлегенле полномочияларын толтургъан кезиуде инсанланы намысын, сыйын тюшюргенлери ючюн жууаплылыкъ белгиленмегенди. Арт кезиуде къуллукъчула адамланы кёллерин сындыргъан кезиуле уа кёбейгендиле. 

Аны бла байламлы законопроектде «кёл къалдырыу» (оскорбление) деген   жангыдан ангылатылады. Шёндюгю редакцияда ол былай билдириледи: «…ушагъыусуз, сант халда башха адамны сыйын, намысын тюшюрюу…».  Жангы законда  уа анга быллай къошакъ этиледи: «эмда жамауатны ыйлыкъдыргъан  башха тюрлю халда….»

Халкъны аллында, асламлы информация органлада сёлешген кезиуде этилген намыссызлыкъ бла бирге интернетде басмаланнган ушагъыусуз материалла  да тергелликдиле. 

Быллай осал иш ючюн салыннган тазирни ёлчемин кёбейтирге кереклисни да белгилейдиле документни авторлары. Алай бла намыссызлыкъ ючюн, ол санда Интернетде, инсанлагъа тазирни 3-5 минг сомдан 5-10 минг сомгъа дери кёбейтирге кереклиси айтылады. Къуллукъчулагъа ол 30-50 минг сомдан 50-100 сомгъа дери ёсдюрюледи. Юридический организациялагъа уа 100-500 минг сомну орунуна 200-700 минг сом тёлерге тюшерикди. 

Александр Хинштейн белгилегенича, бу тема шёндю артыкъда магъаналыды.  «Власть органланы келечилерини адепсизликлерине, бетсизликлерине тюберге тюшеди. Жамауат а аллай шартлагъа бек чамланады»,-дегенди ол.

«Кёл къалдырыу» ангылам нек кенгертилгенини юсюнден айта,  ол шёндю жууапха жаланда сант, ушагъусуз сёзле ючюн тартханларын эсгертгенди. Алай   быллай сёзлени хайырланмай, адамны сыйын тюшюрген кезиуле уа андан аз тюйюлдюле.  

- Энди Интернетде да сакъ болуп сёлеширге керекди. Цифралы технологияла айныгъан, кенг жайылгъан кезиуде  къуллукъчу адамны кёлюн сындыргъанын   миллионла кёрюрге боллукъдула,-деп чертгенди депутат.