Тарых

КУРСК ДУГАДА НЕМИС-ФАШИСТ АСКЕРЛЕ УУАТЫЛГЪАНЛЫ – 78 ЖЫЛ

Курск сермеш Экинчи дуния урушну кезиуюнде адам, техника саны бла, къоранчла жаны бла да бек уллуладан бири болгъанды. Аскер-политика жаны бла уа - бек магъаналысы. Танкла бла андача къаты къазауат тарыхда  экинчи болмагъанды. Анга эки миллион чакълы бир адам, алты минг танк, тёрт минг самолёт къатышхандыла.

Къабарты-Малкъар Республика къуралгъанлы 100-жыллыгъына

Революциягъа дери Къабартыда бла Малкъарда жашагъанланы араларында, ол санда оруслуланы ичлеринде да, къара тарта билгенле бек аз болгъанлары белгилиди. 1922-1923 жыллада къарангылыкъны кетериу жаны бла кюреш хар жерде да башланнганды. Ингир сайын, къышда уа кюндюз мектепледе неда элледе ачылгъан энчи юйледе билимли комсомолчула адамланы окъургъа бла жазаргъа юйретгендиле. 1932 жылда областьда жыл санлары эллиге жетген адамланы асламысы окъуй да, жаза да билгендиле.   

Къабарты-Малкъар Республика къуралгъанлы 100-жыллыгъына

Залийханланы Чокканы Элбрусха кезиулю кере ёрлегенини юсюнден материалны  журналист В.Тёмин жазгъан эди. Бюгюн аны бла сизни да шагъырей этерге сюебиз.

Хочуланы Чаука хажини жашы Шабазны аты кёп архив къагъытлада сагъынылады. Ким болгъанды Шабаз? Бюгюн да эллилени, аны юсюнден эшитгенлени айтханларына кёре, ол кеси заманыны бек даражалы адамларындан бири эди, мал бла кюрешген таулу коннозаводчик.

Уллу Ата журт урушну кезиуюнде Курск сермеш бошалгъан кюннге

Экинчи дуния урушну бек уллу сермешлеринден бири – Курск дугада сермеш -  1943 жылда 5 июльда башланып, 23 августда бошалгъанды. 

Таулу халкъны – къарачайлыланы бла малкъарлыланы тюрк тилли ата-бабалары (гуннла, аварлыла, булгарлыла, огузла, хазарлыла, печенегле эмда къыпчакъ-половчула,  буруннгу заманлада алтай-манчжур дуниядан жаратылгъанла) кеслерини эволюция жолларында къыйын тарых сынауладан  ётгендиле. 

Чегем ауузунда Эл-Тюбю деген жерчик арт жыллада дуниягъа белгили болуп, бир да болмагъанча кёп адам жюрюйдю жууукъдан, узакъ жерледен,  тыш къыралладан окъуна ары. Аланы асламысы Малкъарны жашауун билирге,  акъылманыбыз, жыйырманчы  ёмюрню бек аламат поэтлеринден бири Къулийланы Шууаны жашы Къайсын  туугъан юйню кёрюрге келедиле. Поэтни сыйлай келгенлеге деп, арт жыллада ары уллу, сейир да жол ишленнгенди. Тетууланы Хадис, «Къайсыннга жюз атлам» деген фондну председатели, республиканы жамауатын бирлешдирип, иш юсюне сюеп, ол энчи халкъ магъаналы проектни жашаугъа кийиргенди. Сау болсунла анга къыйыны тийген аламат къызларыбыз бла жашларыбыз.

Къабарты-Малкъар Республиканы 100-жыллыгъына
Акъайланы Хажи-Мырза  уста темирчи эди. Ол оракъ, бичакъ, мужура, къама ишлемеген, чагасын, балтасын жамамагъан  тийреде киши да болмаз эди. Аны аллына жарлыла къоркъмай, буюкъмай баргъандыла, жумушларын айтхандыла.

1893 жылда «Природа и охота» журналда С.Ф.Давидовични «Кавказ таулада» деген жолоучу эсгериулери басмаланнган эдиле. Бюгюн аланы бир кесеги бла сизни шагъырей этерге сюебиз.

КъМР-ни 100-жыллыгъына

КПСС-ни 20-чы съез­ди битеу кёчгюнчю халкълагъа  уллу тюрлениуле, къууанч  келтиргенди. Анда партияны башчысы Никита Хрущёв «О культе лич­ности и его последствиях» деген доклад бла сёлешгенди. Къыралны башчысы Сталин эмда аны тёгерегиндеги къуллукъчула этген законсуз ишлени юслеринде ачыкъ айтып,  къыралны бир-бир миллетлерине этилген терсликлеге багъа бичгенди. Съездни оноулары, сёзсюз, кёчгюнчю халкълагъа артыкъда уллу магъананы тутхандыла, тюзлюкню къайтарыугъа себеплик этгендиле.