Ол Украинаны азатлагъанладан бири эди

Уллу Ата журт урушну кезиуюнде Украинаны азатлар ючюн къазауатда кёп жашларыбыз къанларын тёкгенлерин, жанларын бергенлерин эсибизге тюшсе, бюгюнлюкде ол къыралны Россейге арт буруп тохтагъаны, анга къажау сюелгени, башхаланы юсгюрюп кюрешгени бек ачыу тиеди. Огъары Малкъардан Байсыланы Шыйых Украина ючюн сермешген жашларыбыздан бириди. Фронтдан письмоларындан бирин да ол андан жазгъан эди.

Шыйых, Нальчикде педучилищени бошап, туугъан элинде устазлыкъ этип тургъанды.  Алай не заманда да лётчик болургъа сюйгенди. Ол муратына жетер ючюн, 1939 жылда  Батайскде  лётчикле   хазырлагъан училищеге киргенди,   сюйген   усталыгъына къадалып юйреннгенди. Болсада   сынау юйрениулени кезиуюнде, самолётну къондура туруп, Шыйых жаралы болуп, госпитальгъа  тюшеди. Андан  сора  уа  аны  Орджоникидзе  шахарда аскер  командованияны  курсларында  окъургъа жибередиле.

Болсада окъууун  бошагъынчы Ата журтну   къорууларгъа кетеди.  1941 жылны  27  декабринде  уа элге Байсыланы  Магометни  жашы  ёлгенди  деп бушуу  къагъыт келеди.

Жууукълары –ахлулары  бушуу-бушман болуп тургъанлай, письмо келеди: «Гузука (ыннасына алай  айтыучу эди),  мен   топла  атылгъан  заманда топуракъ  тюбюнде   къалып  кёп тургъанма да, мени   тапмай,  кёп  излегенден  сора жоюлгъан суннгандыла.  Алай   ажалым  болмаз эди да, саума,  госпитальда   эки  айгъа   жууукъ  жатханма. Бусагъатда  Украинаны   уруш  къыстау  баргъан  эллерини  биринде  къаты  сермешдеме, Къызыл  Аскер хорларыгъына  уа  сиз толу  ийнаныгъыз. Аллах  буюрса, къууанч  бла тюбеширбиз журтубузда»,-деп жазгъанды Шыйых.

Аны ахыр письмосу уа  Керчь  богъаздан  1943  жылны  октябрь  айыны онбиринчисинде келген  эди. Анда  баргъан къаты  сермешлени  биринде,  ауур  жаралы  да  болуп,  таулу  жаш  биягъы  госпитальгъа  тюшгени, дагъыда  этген  жигитлиги  ючюн   аскер  командование   эки  майдал  бла   да  саугъаланнганыны  юсюнден  айтыла эди  анда.

Архив  документлеге  кёре  уа,  Байсыланы Магометни жашы Шыйых 1922  жылда туугъанды,  1941 жылда  Къызыл  Аскерге чакъырылгъанды, 1943  жылда жигитча жан   бергенди. Жарсыугъа,  ол  къалайда, къайда  асыралгъаны  уа  белгисизди.