«СОВЕТ СОЮЗНУ ЖИГИТИ» ДЕГЕН СЫЙЛЫ АТХА КЁРГЮЗТЮЛГЕН ТАУЛУЛА

Баргъаны. Аллы газетни 27 январьда чыкъгъан номерде басмаланнганды.

КЮЧЮКЛАНЫ ШАБАЗНЫ ЖАШЫ МАГОМЕТ

Кючюкланы Магомет театр искусствода да, уруш отунда да кесин иги жаны бла кёргюзтген таулу эди. Аны юйюнде битеу юйюрю бир затха тенг этген саугъа барды – Совет Союзну маршалы Батицкийни кители. Маршал аны кесини адъютантына – Кючюкланы Магометге, саугъагъа бергенди.

Магомет Север-Запад фронтну къауумунда уруш этгенди. Украинаны душмандан эркин этер ючюн согъушха къатышханды, Донну бир жанындан экинчи жанына эки кере ётгенди, Черкасск, Корсунь-Шевченко, Умань шахарла ючюн баргъан сермешлеге къатышханды.

Магомет Совет Союзну Жигити деген атха тийишли болгъанды. Алай ол анга берилмегенди.

МАКЫТЛАНЫ ИСХАКЪНЫ ЖАШЫ МАГОМЕТ

Магомет 1920 жылда Кёнделенде туугъанды. Къызыл Аскерге 1941 жылда чакъырылгъанды. Карельск фронтда урушха къатышханды. Кёнделенчи жаш 1943 жылда ауур жаралы болады. Ол кюнледе аскер газет Макыт улуну юсюнден былай жазгъанды: «Макитов лежал за ручным пулеметом и метко разил фашистов. Увидев, что группа фашистов ушла в мертвую зону, он, встав во весь рост, продолжал расстреливать фашистов. Атака была отбита, он уничтожил 25 вражеских солдат, был представлен к званию Героя, но не получил».

1905 жылда Карелияны законла чыгъаргъан жыйылыуу Макытланы Магометни ол заманда тийишли болгъан саугъасы берилирге керекди деп, В.В. Путиннге тилек къагъыт жибергенди. Магомет улуна уа маршал Жуковну ордени берилгенди.

НАСТАЛАНЫ ХАЖИОМАРНЫ ЖАШЫ ХАЖИБЕКИР

Хажибекир 1914 жылда Къашхатауда туугъанды. Аскерге 1939 жылда чакъырыл­гъанды. Совет-финн урушха къатышханды,

Къызыл Жулдузну ордени бла саугъаланнганды. Уллу Ата журт урушха Западный Украинада тюбегенди. 1942 жылда Кавказны къоруулау урушлагъа къатышханды, Севастопольну душмандан эркин этиу сермешледе болгъанды.

Эр жюрекли майор 1945 жылда январьда уруш отунда жоюлгъанды, Латвияда Ропажи элде асыралгъанды.

Урушда этген жигитлиги ючюн Совет Союзну Жигити деген атха кёргюзтюлгенди. Берилмегенди ол анга.

Хажибекир Александр Невскийни, Уллу Ата журт урушну 1-чи, 2-чи даражалы эм Къызыл Жулдузну орденлери бла саугъаланнганды.

ОСМАНЛАНЫ ЖЮНЮСНЮ ЖАIIIЫ ДАДАШ

Дадаш Огъары Малкъарда туугъанды. Жашауу уа кеси фашистледен эркин этген Германияда юзюлгенди. Аны бла бирге таулу жашны кёп ахшы муратлары да юзюлгендиле.

Уруш отунда – 1944 жылда Къызыл Аскер душманны чегине жууукълашханында – хар атлам жер ючюн къан, жан аялмагъан заманда Осман улу кишилигин бютюнда бек кёргюзтгенди. Аны тохтамай юлгюге айтхандыла аскер газетле, командирле.

Дивизияны командирини политика иш жаны бла заместители Совет Союзну Жигити деген атха тийишли болгъаныны юсюнден кёп жылланы ичинде айтылгъанлай турады. Керти иш а хапардан озмайды бюгюннге дери.

Бёлек жыл мындан алгъа Османланы Дадаш Святой Александр Невский орден бла саугъаланнганын халкъгъа белгили этап, аны Дадашны къызына бергендиле.

ТЕММОЛАНЫ АТТАЙНЫ ЖАШЫ ЮСЮП

Теммоланы Юсюп 1915 жылда Огъары Бахсанда туугъанды. Къызыл Аскерге 1941 жылда чакъырылгъанды. 1942 жылда немецли тасхачыла бизни аскерибизни тылына къутулгъанлары белгили болгъан сагъатда аланы къолгъа этиу борч Теммоланы Юсюп политругу болгъан ротагъа буюрадыла. Ала, фашистлени жокъ этап, бир къауумларын жесирге алып, бешинчи кюн къайтхандыла кеслерини аскер бёлюмлерине.

Ол жол этген кишилиги ючюн Теммоланы Аттайны жашы Юсюп Совет Союзну Жигити деген атха кёргюзтюлгенди.

1943 жылда Юсюп 327-чи энчи артиллерия дивизионну къауумунда (Теммо улу дивизионну парторгу эди) Кърымны душмандан эркин этиу сермешде этген жигитлиги кёплеге белгили болгъанды.

Андан сора Теммоланы Юсюп Совет Союзну Жигити деген атха экинчи кере кёргюзтюлгенди. Ол жол да алмагъанды сыйлы атны.

Урушда Юсюпню биргесине болгъан полковник Панченко 1975 жылда тенгини кишилигини юсюнден хапар айтханды. «Теммо улу, - дегенди полковник - «Совет Союзну Жигити» деген атха эки кере кёргюзтюлюп, алмай къалгъанды».

УЯНАЛАНЫ МАГОМЕТНИ ЖАШЫ РАМАЗАН

Уяналаны Рамазан 1917 жылда туугъанды, аскерге уруш башланнган кюнледе чакъырылгъанды – 1941 жылда 12 июньда, Къабарты-Малкъарны Черек районундан. Урушда тасхачыланы-разведчиклени къауумунда болгъанды. Харьков-Бухарестский дивизияны 375-чи ротасынды 431-чи бёлюмюнде къуллукъ этгенди. Душманнга къажау таза эрча къазауат этгенди. Аны биринчи саугъасы Къызыл Жулдузну ордени эди.

Анга кезиулю саугъа бериуге жарашдырылгъан документде быллай сёзле бардыла: «Уяналаны Рамазан Магометович, тамата сержант Юровну башчылыгъында Батаров элде аякъ тиреп тохтагъан гитлерчилени тасхаларын билип къайтыуда чынтты совет аскерчини юлгюсюн кёргюзтгенди. Бек кёп зат билген фашист офицерни жесирге алгъанды. Аны хапарындан гитлерчилени бизникилеге чабыуууллукъ этерге къалай хазырланнганлары толу ачыкъ болгъанды. Уяна улу Къызыл Жулдузну орденине тийишлиди».

Рамазанны жигитлигине шагъатлыкъ этген аллай шартла кёпдюле. Анга Совет Союзну Жигити деген атны берирге деп документ жарашдырылгъаны да белгилиди. Таулугъа берилмегенди ол ат а.

ЧЕРКЕСЛАНЫ МАШТАЙНЫ ЖАШЫ САРБИЙ

Черкесланы Сарбий, халкъгъа партия-совет къуллукъчу къадарында белгили болуп къалмай, Ата журт урушда аны этген жигитлигини юсюнден басманы юсю бла кёп хапар айтылгъанды.

Тамата лейтенант Черкесланы Сарбий Дон тийресинде бек къаты урушлагъа къатышханды.

Сууну онг жанына ётюп, душманны адам санын, аскер техникасы не халда болгъанын тохташдырыргъа деген оноу этилгенде, ары барлыкъланы къауумуна тюшеди Сарбий да. Ол къауумну комсомол комиссарына сайлайдыла Сарбийни. Душман, быланы эслеп, от ачады. Бизникиледен эки-юч адам ёледи, командир гвардия лейтенант Иг­натенко умутсуз жаралы болады. Аны къуллугъун Сарбий кеси боюнуна алады. Бизникиле иги кесек адамларындан да айырылып ётедиле сууну ары жанына, борчларын толтуруп къайтадыла.

Ол эм башха жигитликлери ючюн Черкес улу Совет Союзну Жигити деген атха тийишли болгъанды. Таулу болгъаны ючюн алмагъанды.

ЭЛСЮЕРЛАНЫ МАГОМЕТНИ ЖАШЫ КЁККЁЗ

Кёккёз, Уллу Ата журт урушну биринчи кюнлеринден башлап, душман бла чынтты эрча сермешгенди. Киев шахарны къоруулауда бютюнда уллу жигитлик этгенди. Ол, тамата лей­тенант, кесини ротасы бла 1944 жылда жайгъыда 827 жаяу аскер полкну къауумунда Львов шахар­ны, Польшаны немец ууучлаучуладан эркин этер ючюн бардырылгъан къанлы сермешден хорлам бла чыкъгъанды.

Германияны жерине биринчи киргенлени санында эди Элсюер улу. Анда, 24-чю мартда, Тренка, Леобщутца шахарланы къолгъа этиуде да оюмлу, билимли да командир болгъанын ангылагъанды командование.

Элсюерланы Магометни жашы Кёккёз урушда этген кишилиги ючюн Совет Союзну Жигити деген атха кёргюзтюлгени белгилиди. Алгъан а этмегенди.

ЭТЕЗЛАНЫ СУЛЕЙМАННЫ ЖАШЫ ЗЕКЕРИЯ

Зекерия 1919 жылда Тёбен Бахсанда туугъанды. Муну кесинден сора да, беш къарындашы баргъанды Уллу Ата журт урушха. Алтысы да, туугъан къыралларын фашист Германиядан къоруулай, жан бергендиле. Гвардия майор Этезланы Зекерия 1943 жылда август, сентябрь айлада Духавщинаны душмандан эркин этер ючюн баргъан къанлы сермешлеге къатышханды. Аны батальону биринчи болуп киргенди шахаргъа. Анда этген жигитлиги ючюн Ленинни ордени бла саугъаланнганды.

Зекерия 1944 жылда 4 февральда Витебский областьда душман бла къаты сермешде жоюлгъанды. Аны, ёлгенинден сора, Совет Союзну Жигити деген атха кёргюзтгендиле. Жарсыугъа, ол сыйлы ат къагъытха жазылгъанлай къалгъанды.