Баш мурат - жаш адамланы ариу ниетледе юйретиудю

Къарачай-Малкъар жаш тёлюню айныууна себеплик этген таза ниетле бла оугъурлу ишле тамамлагъан «Эльбрусоид» фонд ачылгъанлы быйыл 18 жыл болады. Фондну бёлюмлери Москвада, Къарачай-Черкесде бла бизни республикада бардыла. Ала жаш адамланы ариу юйретиуден тышында, абадан тёлюню жарсыуларын да кёредиле, жамауат ишге къатышадыла.

Интернетде майдандан – уллу фондха дери

Фондну туугъан кюнюне 19 май саналады, ол кюн биринчи миллет виртуальный майдан ачылгъанды, анга къараргъа, бир-тюрлю затны юсюнден оюмун хар къарачайлы, малкъарлы къояргъа боллукъ эди. Биринчи офиси уа Москвада ишлеп башлагъанды, анда жаш адамла, жыйылып, ушакъ эте, бир бирлерине болуша, заманларын зауукълукълу ётдюргендиле. Ол кезиуде биринчи курслада окъугъанланы бла выпускниклени алгъышлау байрам ингирле къуралып тебирегендиле. Битеу бу ишни уа фондну биринчи башчысы Тоторкъулланы Алий къурагъанды. Бюгюнлюкде аны президенти Багъатырланы Илиясды.

Бир кесекден фондну Къабарты-Малкъарда бла Къарачай-Черкесде бёлюмлери ачылгъандыла. Ала да олсагъатлай ол кезиуде эм магъаналы борчларын – ана тилни сакълауну жарсыуун кёргендиле. Тау тилге жомакъланы, киноланы, ВВС-ни жаныуарланы юслеринден аслам фильмин кёчюргендиле. Аланы хар сюйген фондда хакъсыз алалгъанды, бюгюн да ала аны сайтында бардыла. Китапла басмалау да унутулмагъанды, зарфха «Къарачай поэзияны антологиясы», «Кавказны халкъларыны жомакълары», Семенланы Исмайылны биринчи жыйымдыгъы эм башхалары уруладыла, «Орус-къарачай-малкъар сёзлюк» электрон халда жарашдырылады. Сыйлы Къуранны жазыулары аудио халда бериледиле. Эм гитчелеге жоралап, планшетледе неда смартфонлада къарарча бешик жырла, жомакъла, тилбургъучла, санаула хазырланадыла – ала бла жубана, сабий ёз тилине оюн халда юйреналлыкъды. Алай бла бюгюнлюкде къарачай-малкъар тилде аудиофайлланы, спектакльлени, радиобериулени саны 5 мингден атлагъанды.

Ариу тепсей билген, ол керти да, уллу усталыкъды, хар къымылдау энчи магъананы тутады. Анга уа фондда юйренирге онг чыгъады, хар айдан а «Алан той» жаш адамланы жыяды.

Туугъан жерге сюймекликни сингдире, айтхылыкъ адамларыбыз бла ёхтемлендире

Жаш адамла Ата журтларына сюймекликде ёсерлерине, ата-бабаларыны жигитликлерин билирлерине къайгъыра, фондда Уллу Хорламгъа аталып фильмле кёргюзтюлгендиле, аны ишчилери бла активистлери «Ёлюмсюз полкну» санында дайым барадыла. Бютюнда къууандыргъан иш а – «Эльбрусоид» 19-чу школда Совет Союзну Жигити Байсолтанланы Алимни самолётун жангыртханыды.

Миллетибизни айтхылыкъ адамлары бла тюбешиулени юслеринден айтханда, фондда белгили альпинистле Ёлмезланы Абдул-Халим, Аккайланы Азнаур, жазыучула Зумакъулланы Танзиля, Тёппеланы Алим, Толгъурланы Зейтун, этнограф Журтубайланы Махти, гёжефле Тюменланы Альберт, Мусукаланы Исмайыл, къутхарыучула, жырчыла эм кёп башхала болгъандыла. Къонакъла бла ушакъ эте, сорууларын бере, жаш адамла аладан ахшы юлгю аладыла.

Фонд тамамлагъан проектлени араларында, баям, энчи жерде жандауурлукъ этиудю. Аны активистлери къыйын болумгъа тюшген, жангызлай къалгъан абаданла, сакъатла бла тюбешедиле, алагъа къолларындан келгенича болушургъа кюрешедиле – ол а инсанны адамлыгъын белгилеген эм уллу ышанды.

Таза ниетле бла ишлерин андан ары бардырадыла

Фондну регионда бёлюмюню башчысы Аналаны Марат билдиргеннге кёре, бюгюнлюкде «Эльбрусоид» алгъа башланнган проектлерин бардырады, жаш тёлю бла ишлейди, тилибизни, тёребизни сакълаугъа къарайды.

Эки жыл мындан алгъа Къарачай-Черкесде Къулийланы Къайсынны аты бла маданиятыбызны айнытыугъа себеплик этген ара ачылгъанды. «Эльбрусоид» аны бла байламлы къурау ишлеге тири къатышханды. Къабарты-Малкъардан республиканы Правительствосуну башчысыны орунбасары Мурат Кардановну башчылыгъында ары делегация баргъанды, арагъа жазыучуну доммакъдан этилген бюст саугъалагъанды, кёрмюч къурагъанды.

«Эльбрусоидни» дагъыда бир ахшы энчилиги – аны эшиклери жангыз да къарачайлылагъа бла малкъарлылагъа угъай, хар башха миллетлени келечилерине да ачыкъ болгъанларындады. Мында хар келгеннге жарыкъ тюбейдиле, сыйлайдыла, къолдан келгенича болушадыла. Бу эм башха ишлери бла «Эльбрусоид» фонд абадан эм жаш тёлюлени бирикдиреди, уллу юйретиу ишни тамамлайды.

Жыл сайын фонд «Халкъланы шуёхлулукъларыны фестивалын», аны чеклеринде уа «Къабарты-Малкъарны миллетлерини маданиятларыны фестивалын» бардырып тургъанды. Аны программасына кёре, къолдан усталыкъланы кёрмючю, спортну миллет тюрлюлеринден эришиуле болгъандыла. Фестивальгъа тёрели халда Къарачай-Черкесден, Север Осетия-Аланиядан, Ингушетиядан, Чеченден да къонакъла келедиле, тыш къыраллы студентле да къатышхандыла, ала барысы да кеслерини маданиятлары бла шагъырейлендиргендиле, - дейди Марат Азретович.

Фонд бюгюнлюкде ишин бир кесек тюрлендиргенди – ол асламысында проектлени бардырыу бла кюрешеди. Ол а салыннган борчну бютюн тынгылы, терен да тамамларгъа себеплик этеди. Энчи эс школла бла ишлеуге, жаш адамланы ана тиллерине сакъ болургъа юйретиуге бёлюнеди. Окъуучуланы араларында тюрлю-тюрлю конкурсла къураладыла. Алай бла фонд огъурлу ишлерин андан ары бардырады.