Жамауат

Айтхылыкъ фольклорчубуз Таумырзаланы Далхат къарачайлы къалам къарындашы Байрамкъулланы Хамит бла биригип жарашдыргъан «Къарачай-Малкъар халкъ оюнла» деген аламат китапны магъанасы бюгюнлюкде бек уллуду. Миллетде унутулургъа аз къалгъан оюнланы ала соруп, излеп алай жыйышдыргъандыла бизге саугъагъа.

Таумырзаланы Далхат тин хазнабызны сакълаугъа эм аны байыкъландырыугъа уллу къыйын салгъанладан эди. Ол халкъ жырладан, таурухладан, аууздан чыгъармаладан бек кёбюн жыйгъанды эм китапла этип чыгъаргъанды. Бюгюн аны тукъум тарыхларындан бирин басмалайбыз.

Къайсы  эт хайырлыды? 

Этни сюйгенлени арасында адамны саулугъуна къайсы хайыуанны эти иги болгъанына уллу даулаш барыучуду. Аны бла байламлы  аланы бир къауумуну  къурамы бла шагъырейлендирирге сюебиз.

Къоян 

Иги жашайбызмы биз? Огъесе таба баргъан чаба барыр дегенлей, тоймай, дагъыда кёпден-кёпню излей, шукур эте билмейми къалгъанбыз? Арт жыллада Уллу Ата журт урушну, Уллу Хорламны, къазауатны кесини юсюнден да кёп айтылады, жазылады, фильмле да кёргюзтедиле. Хар жолдан ала жюрекни къозгъап, бюгюннгю тёлю уа аны юсюнден не акъыл эте болур деген сорууну кеси кесиме береме. Женгил кёрюнедиле ол къыйынлыкъла бизге, алагъа узакъдан къарагъаныбызда. Алай кёз аллыбызгъа келтирейик: ала да, бизнича, тынч жашаргъа сюе эдиле.

Къабарты-Малкъарны от ёчюлтюучю-къутхарыучу къауумлары былтыр аллай шартла болгъан жерлеге 1750 кере чыгъып мадар этгендиле. Жарсыугъа, от тюшгенини хатасындан онбеш тамата инсан эмда беш сабий ауушхандыла, 54 адам а жаралы болгъандыла. Аны юсюнден республиканы от тюшюуге къажау службасыны («КБ ПСС») пресс-арасындан билдиргендиле.

Миллет хазнабыздан

Алгъаракъда биз сизни тюрлю-тюрлю къанатлыланы бла жаныуарланы юслеринден сейир таурухла бла шагъырей этген эдик. Бюгюн да ол теманы андан ары бардыра, жангылары бла танышдырыргъа сюебиз. Бу затла бютюнда сабийлерибизге керекдиле. Аны себепли, багъалы аммала бла аппала, атала бла анала, кесигиз окъуп, алагъа да айтыгъыз.

КъМР-де Транспорт эмда жол мюлк министерствосундан  билдиргенлерича, бу кюнледе   игилендирилирге керекли  эм уллу объектден биринде - «Экинчи Чегем-Булунгу» жолну бир къауум жеринде тынгылы ремонт ишле  барадыла.  Ол «Къоркъуусуз эмда тынгылы автомобиль жолла» миллет проектге кёре тамамланады.

Уяналаны Рамазанны жашы Азрет Къашхатауну жер-жерли самоуправление советине башчылыкъ этеди. Ары дери уа ол  шахарны администрациясыны таматасы болгъанды. РФ-ни Жер-жерли самоуправление органларыны кюнюню аллында  аны бла ушакъ бардыргъанбыз. 

Адамла бурун заманладан бери да тепсеуню юсю бла сезимлерин, сюймекликлерин, ич дунияларын билдирирге кюрешгендиле. Бизни миллетде да тепсеулеге уллу магъана берилгенди. Аласыз бир той, къурманлыкъ да ётмегенди. Ариу тизилип тепсеген жашла бла къызла чырайлыкълары, субайлыкълары, ариулукълары бла да кёз байлагъандыла,  къартла уа алагъа ыразылыкъларын къарслары бла билдиргендиле. 

Эчки сютню ийнекникинден баш энчилигинден  бири аллергия этдирмегениди.  Ийнек сютча аны да казеинлери барды,  болсада аллергияны къозгъагъан альфа-1s тюрлюсю жокъду.  Аны бла бирге эчки сютню къурамында шекер (лактоза) да аз болгъаны ючюн аллай элемент  келишмегенлеге да жарайды.   Ол себепден продукт  ични да ётдюрмейди. Сютню жауу да хата салырча тюйюлдю эм женгил  татыйды.