Балчыкъ иги багъыу амалды

Нальчикни санаторийлеринде бир-бир аурууланы багъыуда балчыкъла хайырланыладыла. Багъыу балчыкъла саулукъну игилендиргенлерин Египетни фыргъауунлары эм Римни патрицийлери да биле эдиле. Багъыуну бу тюрлю амалыны магъанасы минг жылла озгъандан сора да тас болмагъанды. Аны  юсюнден биз терапевт Холамханланы Халимат бла ушакъ этгенбиз.

- Халимат, медиицинада врачла ёмюрлени теренинден бери хайырланнган балчыкъ не затды? Хар балчыкъ да дарман болмагъаны баямды.

-Багъыу балчыкъ  сууну тюбюне чёкген ил затладыла, кёллени тюплеринде жыйылып турадыла. Ала къалайлада къуралгъанларына кёре бир ненча къауумгъа юлешинедиле: сульфид балчыкъла – тузлу кёллени тюплериндегиле, сапропел балчыкъла – тузсуз кёллени тюплериндегиле, торф балчыкъла – тюрлю-тюрлю битимле ёсген кёлледегиле (болоталада), дуппурланы тёгереклеринде кёлледегиле – тау породаланы бузулууларындан къуралгъанла.

Балчыкъланы бир бирлеринден башхалыкълары бардыла, алай аланы барысыны да бирге ушагъан ышанлары да кёпдюле – жукъуылыуну кеслерине жыядыла, аны кеслерин ётдюрюу жаны бла да тюрлю-тюрлюле боладыла. Алада тузла, газла, биология жаны бла тири веществола бардыла.  Балчыкъ бла багъыу адамны чархыны иммунология жаны бла тирилигин кётюреди, нерва эм  эндокринный системаланы ишлеулерин игилендиреди, къанны  къалын-жукъа болууун, алышыныу процесслени тап халда турурча этеди.

Хронический воспаление болгъан жерледе ачытыуну сынтыл этген кезиуле да аз тюйюлдюле аны болушлугъу бла.

Балчыкъ  бла багъыу тап бардырылса, адамны чархыны  битеулю халы игиленеди. Андан сора да, балчыкъны микрофлорасы бактериялагъа къажау кюрешде да хайыр келтиреди.

- Да ала битеу саусузлагъа да жарай болмазла, кимге хайырлыдыла?

-Балчыкъ бла багъыу болушлукъ берлик саусузла кёпдюле. Аны бла остеохондроз, аркъа сюеклени орталарында  грыжа, шаугютледе дистрофия аурууладан къутулургъа онгла табыладыла. Сюеклени сыннганларындан, артроздан, артритден да багъадыла  балчыкъла бла. Жаш орунну  ауруулары да терк сау боладыла балчыкъ бла багъыудан, къаратонлукъну кетереди  бу тюрлю багъыу. Эр кишилени уа хронический простатит, орхит, везикулит ауруулары да «къоркъадыла»  балчыкъ бла багъыудан.

 Ашны эритген органланы багъыуда да хайырланыладыла балчыкъла. Сёз ючюн, аш орунну эм базыкъ чегини жаралары (язва), къарын,  чанчып,  ауруй эсе,  гепатит, холецистит ауруула бар эселе, эмда къулакъ, бурун, тери  аурууланы да  кетерирге боллукъдула балчыкъла.

Ала сууукъ ётюп терк-терк ауруучу, бронхитден къыйналыучу ларингитден, трахеитден къыйналыучу пациентлеге да болушадыла.  Аны бла багъып  ауруу бек къызыу кезиуге  жетгинчиге дери неда селейе тебирегенде башланыргъа керекди. Балчыкъ бла  багъыугъа тыйгъыч салгъан белгиле да бардыла. Аланы араларында  эпилепсия, бауурну циррозу, къан ауруула, къан терк-терк кетген кезиу бардыла. Адам бек арыкъ эсе, къоркъуулу кёпчюу бар эсе, венерический ауруу къызыу кезиуде эсе, балчыкъ бла багъыу хайырланылыргъа керек тюйюлдю. Майдан башлап, июльну ахырына дери, гюлле чакъгъан кезиуде, астматиклени балчыкъ бла багъаргъа жарамайды, жылны башха кезиулеринде  уа ол саусузланы врачлары эркинлик бере эселе,  астматиклени балчыкъла бла багъаргъа болады.

- Бир-бирле кеслери аллына багъыладыла. Сёз ючюн, тенгизге солургъа баргъанда экскурсиялада балчыкълагъа элтедиле, анда барыбыз да аланы юсюбюзге сюртюп, кесибизни иммунитетибизни кючлендирген сунабыз. Аны къой да, юйге да шешалада алып келебиз…Врач айтмай, бу ишлени этерге жараймыды?

- Краснодар крайда туристле да, бизни курортха келген адамла да, кеслери-кеслерин балчыкъ бла багъаргъа  кюрешедиле. Аны, сиз айтханлай, юслерине жагъадыла, аны кюн къурутхунчугъа дери сакълайдыла. Алай этерге арталлыда жарамайды! Врач бу багъыу амалны сизге жазгъынчы, анализлеригизни тинтеди. Башында айтханымча, бу амал хар кимге да жарамайды, бир-бирде  заран келтиреди, жюрек-къан  тамыр эм нерва системалагъа  ауурлукъ жетдиреди, тюрлю-тюрлю аурууланы ашландырады.

Балчыкъ бла багъыу-ауур процессди, ол себепден а  процедураны жаланда специалист бардырыргъа керекди. Багъыу  бардырылгъан мекямда тап микроклимат къуралыргъа керекди, хауаны температурасы +22+25 болургъа тийишлиди, мылылыгъы уа -70-75 процент  болургъа тийишлиди, вентиляция тохтамай этилип турады.

Саулукъну игилендириу заведениялада  битеулю эм жер-жерли аппликацияла этиледиле,врач кеси биледи аланы къалай этеригин.

Балчыкъ процедураланы эрттен азыкъдан сора бир сагъат озгъунчу этерге жарамайды, аллай процедурала 15-20 минутну ичинде бардырыладыла. Ол заман бошалгъандан сора балчыкъ адамны юсюнден кетерилирге тийишлиди, ызы бла уа адам жылы душну тюбюнде жууунады, кийинеди эм солуу отоуда тапчанны юсюнде отуз - къыркъ минутну олтурады. Багъыуну бир курсу  он - онбеш процедурады. Процедурала бир кюн къалып, экинчи кюн неда бир бири ызындан эки - юч кюн бардырылып, андан сора бир кюн солуу болады. Энтта къайтарып айтама, солургъа баргъан жерлеригизде гид айтады деп, юсюгюзге балчыкъ жакъмагъыз. Врач айтса, арсарлы болмай хайырланыгъыз бу багъыу амал бла, ансыз а – уъай.