Сабийге грипп тиймезча амалла

Школда классны жартысы ауруп, келмей турадыла, садикледе да грипп жайылып барады. Иммунитетге къалай болушургъа боллукъду,  температура кётюрюлген эсе, не этерге керекди? Быланы барысыны юсюнден да биз Огъары Малкъарда больницаны баш врачы Чаналаны Аслижан бла ушакъ этгенбиз.

- Сабийледе бусагъатда ауруулары сабыр жётелден башланады, къызыулукъ да аз-аздан  ёсе барады.

- Аллай болумла диагноз чыгъарыргъа чырмаудула.  Аны бла бирге, гриппни вирусуча кёрюнюп, башха жукъгъан ауруу бугъаргъа боллукъду. Жаланда врач  ангыларыкъды аллай затланы, вирусну къайсы тюрлюсю жайылгъанын билип, анга келишген багъыуну да жаланда ол жазаллыкъды. Алайды да, сабийни  температурасы кётюрюлгенлей, терк болушлукъ тапдыргъан службаны чакъырыгъыз.

- Гриппни бла ОРВИ-ни эпидемияларыны сезонунда ата-анала не амалланы хайырланыргъа керекдиле?

- Биринчиден, тышына чыгъардан алгъа сабийни бурунуна, профилактика амалча, интерферон мазьны жагъаргъа. Ол вирусланы тамакъгъа ётюулерине чырмауду. Сёзге, эрттеден бери белгили оксолинка   гитче сабийлеге  жарашмай да къалады (бурунчугъун къургъакъсытады, аллергияны къозгъайды).

Экинчиден, юйге къайтханлай, бурун-тамакъгъа жабышхан вирусланы къурутур ючюн бурунну тузлу раствор бла жууаргъа (неда тенгиз тузла къошулгъан спрей бла).

Ючюнчюден, бурун-тамакъда иммунитетни кючлендирир ючюн буруннга гамма-интерферон  растворланы чачдырыргъа (спрейле келишмеген сабийчиклеге уа капляла бардыла).

Тёртюнчюден, температурасы кётюрюлген эсе, сабийни санында-чархында вирусну къайсы тюрлюсю жайылса да, врач, баям, вируслагъа къажау препаратланы жазарыкъды.

- Кёбюсюнде дуния бла бир дарман ичип, кючден сау болгъанлай, бир юч-тёрт кюнден биягъы сабий ауруп къалады. Аурууну экинчи уруму къозгъалмазча  не зат этерге боллукъду?

- Ата-аналаны борчлары аурууну къыйыннга айланнганы болмазча этиудеди (гайморит, отит, пневмония). Температурасы тюшгенликге, сабийни халине энтта да юч кюнню къараргъа тийишлиди (тышында айланыргъа ашыкъмагъыз).

Гриппден сора гитчечиклени ёпкелерини воспалениясы къозгъалып, иги кесекни кесин билдирмегенлей да турургъа боллукъду. Алайды да, сабий игича кёрюннгенликге, жётел эте эсе, анга тынгылап, пневмония къоркъуу болгъанын бла болмагъанын айтырча жангыдан врачны чакъырыгъыз.

- Вирусла къалай жайыладыла?

- Ауругъан адам классда чючгюрген эсе, аны тёгерегинде юч метрде вирусла жайылгъандыла, грипп неда ОРВИ болсун. Жумдуругъуна чючгюрген эсе уа – метр бла жарымда.

Жукъгъан ауруула школлада терк жайылгъанларыны сылтауу ата-анала  ауругъан неда алыкъа иги сау болмагъан сабийлерин дерслеге келтиргенлериндеди. Школчуну тамагъы, башы ауруй эсе, бурун суу эте эсе, аш эритиу системасында чурумла эслене эселе, аны юйде тутугъуз.

- Антибиотикле къачан керекдиле?

- Антибиотикле не гриппни, не ОРВИ-ни вирусларын ёлтюрмейдиле. Ала ауруудан сора къарыусуз саннга-чархха бактериялы инфекция сингсе керек боладыла. Болуучуду, аланы аурууну биринчи кюнлеринде буюрадыла, сейир этмегиз, врач  осалгъа айланыргъа къоркъуу чыкъгъанын ангылап, профилактиканы къайгъысын кёрюп, бу дарманны андан жазады (отитле, синуситле, терк-терк къозгъалгъан ангина бла ауруй тургъанлагъа кёбюсюнде).

Простуда вирусла, бегирекда грипп, бактериялы инфекцияны къозгъаргъа боладыла. Анга къажаулукъгъа керекдиле антибиотикле. Аланы кеси аллыгъызгъа ичерге ахырысы бла да жарамайды, тийишли препаратны жаланда доктор буюрургъа керекди.

- Дарманладан сора уа юйде болгъан затладан не зат болушурукъду: наныкъ, дугъум?

- Халкъ рецептле – наныкъ чай эм аякъланы жылытыу, носкилеге татыран эм аркъагъа банкала-горчичникле салыу гриппни бла ОРВИ-ни жайылгъан кезиуюнде болушмайдыла, аны къой, заран тюшюрюрге да боладыла. Жаланда наныкъ бла клюквадан сыгъылгъан сууну кёп ичиу бираз эс тапдырлыкъды.

Вирус инфекция тийсе, сабийлени температураларын тюшюрюрге къыйын болады. Биринчи юч кюн (бирде уа беш окъуна) къызыулукъну хазна азайталмайса. Ол кезиуде врачны чакъырыгъыз.

Температураны ата-бабаларыбызны амаллары бла тюшюрюп кёрюрге да жарайды. Гитчелени аракъы неда сирке суу бла ышыгъанны врачла дурус кёрмейдиле. Андан эсе уллу болмагъан жан жаулукъну салкъын суугъа сугъуп, аны уллу къан тамырла баргъан жерлеге салса игиди, мангылайгъа, жамызгъа, къолтукълагъа.