Жамауат

«Жюреклери къартаймагъанла» деген программагъа  тийишлиликде   «кюмюш» волонтёрланы регион араларын  къурау жаны бла  битеуроссей конкурс бардырылгъанды. Анга бизни республика да  къатышханды. Бу кюнледе уа бизни волонтёрларыбыз аллай мехкеме ачаргъа эркинлик алгъандыла.     

Жылла оза барсала, алгъыннгы батырларыбызны аздан-аз сагъынабыз. Жашаугъа жангы жигитле киредиле. Аслам эс алагъа бурулады. Алай озгъан кезиулени ахшыларын а унутургъа жарарыкъ тюйюлдю. Ала кеси заманларында, кёп къыйын салып, ахшы ишлери бла сыйгъа тийишли да болгъандыла, халкъыбызны атын иги бла айтдыргъандыла.

Арт кезиуде жаш тёлю къабыргъасын жашаугъа жарашдыра, аны бла бирге уа тутхан ишлеринде юлгюлю да болгъанлары ахшы ышанды. Нальчикде «Альбион» лингвистика ара (Толстой атлы орам, 180) ачылгъанлы алай кёп заман озмагъан эсе да, бери кёпле жюрюйдюле. Биз, аны директорларындан бири Мисирланы Фатимагъа тюбеп, школну ишини юсюнден ушакъ этгенбиз.

Журналист жолла кёп сейир адамла бла тюбешдиредиле. Аланы кёплери эсингде къаладыла. Ма Гройым Кларк бла тюбешиуюм да кёп  жыл мындан алгъа болгъан эсе да, эсимден кетмейди. Ол Англияда Оксфордну бошагъанды, кёп тыш къыраллы тилледе сёлешеди, тауча да биледи. «Инжил» бла «Забур» дин китапланы малкъар тилге кёчюрюлген тюрлюлерине  редакторлукъ этгенди.
Гройым Кларк бизни республиканы жокълагъанында, мен анга тюбеп ушакъ этгенме. Аны бла сизни да шагъырей этерге сюеме.

Арт кезиуде билим бериуде тюрлениуле, окъутууну  качестволу этиуге бурулгъандан сора да, сабийлеге къошакъ билим бериу, аны алыргъа хар жашны, къызны да къолундан келирча этиу бла къысха байламлыдыла. Бюгюннгю жашау жаланда школчулагъа угъай, садикге жюрюгенчиклеге окъуна огъарыда сагъынылгъан юйретиуню кереклисин эртте ачыкълагъанын да кёребиз. Аны алайлыгъын а республикада  жылдан-жылгъа жангыдан ачыла баргъан тюрлю-тюрлю арала да белгилейдиле.

1969 жылда америкалы астронавтла Айгъа чыкъгъанларындан сора 21 ёмюрде аламгъа туристле хар кюн учарыкъларына,   ол угъай, Кюн системаны башха планеталарына  жетериклерине  ийнаннгандыла. Алай, алыкъа бу муратла толмагъандыла. Аны бла бирге уа космосну тинтиу   неге керекди деген сорууну бергенле да кёпден-кёп болуп барадыла. 

"Къайда да бол, балдыражюзде юйде бол" - деп, бош айтмайдыла таулула. Ол кезиуде кюнню халы терк-терк тюрленеди.  Бирде эрттенликден окъуна бузула тебирейди, тёгерекни туман басады, тийрени сууукъ бийлейди эмда къар жаууп башлайды.  Къарап-къарагъынчы, тёгерек агъарады. Кёп да мычымай, кёз ачдырмазча  жел  башланады. Жунчугъанынгы сезгенча, биягъы булутланы артындан кюн  ачыла  тебирейди.   Къыш бла жаз,  бир-бирлери бла не бек сермешселе да, сууукъла хорлатадыла.

Бюгюнлюкде заман да ёзгере, аслам къыйматха кёз къарам да тюрлене баргъанлыкъгъа, тёгерекде тиширыу биригиуле кеслерини ишлерин тохтатмай, жамауатдан ыразылыкъ табадыла. Зольск районну Хабаз элини аллай совети да ол сандады, аны кесине да Ахматланы Аминат (халкъ а аны Люба деп таныйды) башчылыкъ этеди. Андан сора да, жер-жерли самоуправленияны советини депутатыды.

Тырныауузда вольфрам-молибден комбинатны иши къайнагъан кезиуледе, аны геология  экспедициясында эмда цехледе къуралгъан службаларында кёпле уруннгандыла – специалистледен башлап къара ишчилеге дери. Бирлери геология жаны бла этиллик жумушланы белгилегендиле, башхалары уа,  жерни тешип, магъадан излегендиле. Аланы ызындан а шахта къурулушчула эм  башхала  ишни къолгъа алгъандыла.

Не десенг да, адам улуну акъылы къужурду. Аптекалада дарман не къадар багъа болса, ол къадар иги сунады. Алай учузуракъ тургъанланы хайырлары багъалыладан осал тюйюлдю. Сёз ючюн, корвалол. Аны саулукъ бла байламлы хайырланнгандан сора, юй жумушлада да жаратыргъа боллукъду. Юй бийчеле аны  бла кюйген табаланы ариулайдыла. Аны жагъып, эки-юч минутха къоюп, къаты ышысанг, адырла жангы сыфат алып къаладыла. Бир кесек дарман ийиси сакъланырыкъды, алай бир кесекден  ол да кетерикди. Уллу порошокладан эсе, ол къайда  онглуду, саулукъгъа да заран салмайды.