Асыл ана

Кече белинде Нальчикни сабий тууучу больницаларындан бирине ауур къарны болгъан тиширыуну келтирдиле. Район врачла, нек эсе да, аны кеслеринде къояргьа базынмагьандыла. Мында уа тиширыуну тюзюнлей операция столгъа салдыла...

Нюржан эрттенликде наркоздан аязгъандан сора, медсестра, анга жашын келтирип, терк окъуна отоудан чыгъып кетди. Жаш ана кесин дунияда болмагъанча насыплы сунуп, баласы уа анга кимден да ариу кёрюне эди. Ол сабийге сют ичирип, къоюнуна къысып къалкъыды. Нюржанны кимни эсе да ауазы уятды.

-  Оу кюнюм, келин, -деп, аны къайын къызы Мариям сарнау салып, жиляп башлады.

 - Не болуп къалды, - деп Нюржан баласына къарады. Жашчыкъ тюшюнде ышара, сюйдюмлю жукълай эди.

- Сен мени къарындашыма ауруулу сабий тапханса. Кёрмеймисе муну жуху неге ушайды? Бу къыяулуну къарындашымы, кесинги башынга да ауара этме да, мында къояйыкъ да кетейик. Аны оноуун къырал этер, - деп сюелди ке- линини юсюне.

Ол сёзлени эшитгенинде, Нюржан, тили тутулуп, не айтыргъа билмей, кёз жашлары тёгюлдюле.Тёрт жылны ичинде къайынларына жууап къай- тармаучу тиширыуну жюреги жарылыргьа жетди.

 -Не затла жаншай тураса сен? Аллахны, адамны аллында да ол неге ушагъан ишди?! Баламы атып кетгенден эсе, жанымы берликме. Аллай ниет бла келген эсенг, къуру кёзюмден, - деп, айтмагъаны къалмай, къыстады къайын къызын Нюржан...

Ана бла бала юйлерине келгенде, алагъа къууанып, алларына чыкъгъан адам болмады. Нюржанны къайын анасы туудугъун къоюнуна алып къубултхан угъай, ол болгъан отоугъа аягъын да бастырмагъанды. Баш иеси Ахмат да алгъынча жарыкъ тюйюл эди. Жаш тууарын ашыгъып сакълагъан ата гитче Расулчукъгъа башын буруп да къарамады. Ол, тобукъчукъларында сюркеле келип, атасыны бухчагъына тагъылса, “Къуру былайдан”, - деп, хыны тюртгенди аны Ахмат. Алай адам итге, киштикге да этмейди.

Нюржан ол артыкълыкълагъа кёп тёзгенди. Аны ичи отча жана эди. Бир жол Ахмат Расулну билегинден тутуп сызып ийгенде, сабий, бауур тёбен жыгъылып, бети бла мюйюшде тургъан бешикге тийди. Аны къычырыгъына Нюржан чабып кирди. Жашыны ауузу-буруну къан болгъанын кёргенде, аны ахы къуруду. Ахмат а къулагъына да алмай, олтургъан жеринден теп- мей, газетни окъуй эди.

- Аллахдан къоркъмаймыса баланга аллай артыкълыкъны сынатыргъа, - деп тиширыу баш иесини къолундан газетни алып, бир жанына атды.

- Ол да, сен да манга не зат сынатмадыгъыз?! Башымы эшикге чыгъарыргъа уялгъандан, ишге да жюрюялмайма. Даунунгу да ал да, къуруп кет бу юйден. Сизни кёзюгюзге къарап жашаргъа сюймейме, - деп, Ахмат отоудан чыгъып кетди.

Кёз жашлары бетин жууа, Нюржан сабий кийимлени да жыйып, баласын да къоюнуна къысып, ата юйюне къайтды. Башха амалы да къалмагъан эди.

 Жыйырмажыллыкъ Расул онтёртжыллыкъ сабийге ушай эди. Аны бек ариу ауазы бар эди. Телевизор, радио бла эшитген жырланы ол эсинде тутуп, аламат иги жырлагъанды. Юй жумушланы уа анасына ал бермей этгенди. Бютюнда бек Расул бахчада кюреширге сюйгенди. Ол сейирлик нашала, помидорла, башха кёгетле да битдиргенди. Челекле бла ташып, хар ингир сайын тахталагъа суу къуйгъанды. Нюржан жашыны иш кёллюлюгюне къууаннган да эте эди, алай къыйналырын а сюймегенди. Нек дегенде, врачланы айтханларына кёре, даунланы жюреклери къарыусуздула, аны себепли кеслерин сакъларгъа керекдиле. Расул а, анасын аягъандан, ол ишден келирге битеу юй жумушланы тамамлап, анга орамгъа чыгъып тюбегенди.

 Бир кюн жашыны биргесине ким эсе да сюелгенин кёрдю. Ол Нюржанны келе тургъанын эслегенлей, аллына чабып жетди.

 - Нюржан, дуния кезиудю деп, эрттегилиле бош айтмагъандыла. Ахматны хапарын эшитгенмисе? - деп кёзюне къарады къоншу тиширыу.

 - Не болгъанды? Келип Расулгъа аберими этгенди? - деди Нюржан. Аны жюрегин къоркъуу алды.

 - Угъай. Машинасы бла авариягъа тюшгенди да, эки буту къыркъылгъанды.

 Къыркъбешжыллыгъында эки бутсуз къалгъандан Аллах сакъласын. Ахмат, алай сау къалгъандан эсе, машинасы бла жол жанына кетгенинде ёлсе сюе эди. Болсада аны къадары башха эди. Биринчи кезиуде аны экинчи къатыны больницагъа келип тургъанды. Къая кибик, жигит кишиден не къалгъанын кёрюп, мындан ары баш иесини ауарасы аны башына таянырыгъын ангылады. Энди ол алгъынча ахча келтирлик тюйюлдю юйюне...

 Ахмат больницадан чыкъгъан кюн окъуна къатыны хапчугун жыйып, сабийлерин да алып: “Мен жашаууму сакъатха къарап ётдюрюрге сюймейме”, - деп кетди.

 Алты айны ичинде не онсегизжыллыкъ жашы, не онбешжыллыкъ къызы аталарын кёре, сора да къайтмадыла.

 Бир кюн Мариям, Нюржаннга келип, жиляп, Ахматны юсюнден кёп хапар айтды. “Кимге керекме мен, деп жилягъанлай турады. Аны ол халын кёрюп жашаргъа жюрегим тёзмейди. Сен келип, бир хапар айтсанг а, жангыз кеси къалгъанды Ахмат,”- деп тиледи.

 Ол кече Нюржан, жукъламай, сагъыш этди. Баш иеси жюрегин къыйнагъан эсе да, ала бир бирлерин сюйюп жашагъан кезиучюклери кёз аллына келе эдиле. Бир къауум кюнден тиширыу барып, баш иесин жашы бла кеси жашагъан жерге келтирди. Жолну узунуна Ахмат Нюржанны къолундан къаты къысханлай, сёз да айтмай келди. Къоншу кишиле бутсуз атасын кётюрюп юйге киргизтип баргъанда, Расул орам эшик артына бугъуп, сейир этип къарай эди. Эндиге дери ол аллай адам кёрмегенди. Экинчи кюнню эрттенлигинде ким эсе да жумушакъ къоллары бла аркъасын сылагандан уянды Ахмат. Ол Расул эди. Аны сюймекликден толу къарамы кёп затны юсюнден айта эди.

 Андан бери беш жыл озду. Расул атасыны къатындан кетмейди. Массаж этеди, эрикдирмей, тюрлю-тюрлю хапарла айтып, кёлюн кётюреди. Чексиз сюймеклиги бла ийнакълайды, атасына жазыкъсынады.

 Болсада Ахмат бир затха тынгысызды. Нюржан аны врачлагъа элтгенинде, ол аладан къайгъылы сора эди:

- Даунла кёп жашамайдыла дейдиле. Жаланда отуз жыл. Ол а къалай азды! Бизде мында хауа да игиди, ёлмез эсе уа Расул? Мен ансыз къалай жашау этерикме?..