«Хар кюнюмю бош иймезге кюрешеме»

 Тебердиланы Жамиля полицияны тамата лейтенантыды, ГИБДД-ны ишни къурау-аналитика, оператив информацияны хазырлау эм жолда жюрюуню пропагандасын бардырыу жаны бла бёлюмюню къырал инспекторуду. Жанхотия элни орта школун айырмалы бошагъандан сора ол Къабарты-Малкъар къырал университетни филология институтуну ингилиз тилден бёлюмюне киргенди. Кёп болмай а кандидат диссертациясын да къоруулагъанды. 

Бизни бла ушагъында Жамиля органлада къалай ишлеп башлагъаныны, илму ишини, муратларыны юсюнден айтханды.

- Жамиля, ушагъыбызны илму ишингден башларгъа сюе эдим. Аны къаллай темагъа жоралагъанса эм къайда къоруулагъанса?

- Кандидат диссертацияны къоруулардан алгъа Россей Федерацияны Ич ишле министерствосуну Краснодарда университетинде адъюнктурагъа (МВД-да аспирантурагъа адъюнктура дейдиле. авт.) окъургъа киргенме. Къырал экзаменационный комиссияны оноуу бла аны бошагъанымдан сора, «Исследователь. Преподаватель-исследователь» деген квалификация берилгенди. Анда билим заочный халда алгъанма, окъугъаным бла бирге ведомствону регионда управлениясында ГИБДД-да ишлегенме.

Диссертациямы уа «Россейни МВД-сыны билим бериу организациясында курсантланы субъект-профессионал онгларын айнытыуда устазланы магъаналары» деген темагъа жоралагъанма. Аны былтыр Армавирде къоруулагъанма, сора бир талай заманны Россейни Билим бериу эм илму министерствосу приказны чыгъарырын сакълап тургъанбыз. Москвадан баш диссертация комиссия илму ишни тинтип, дипломну жибергенлеринден сора, аны манга апрельни ахырында Армавирде бергендиле. Ол а диссертациямда жангычылыкъла болгъанын, ол илмуну айнытыугъа себеплик этгенин кёргюзтеди.

- Диссертацияны къоруулагъанынг къаллай жангы онгла ачады?

- Илмуланы кандидаты деген ат МВД-ны ведомстволу вузларында эм граждан бийик усталыкъ берген учреждениялада студентлени окъутургъа эркинлик береди. Сора илму иш бла кюрешиу кесиме да сейирди.

Жюрегини излемине кёре усталыгъын тапхан хар адам да, мен ойлагъандан, айныргъа, дайым билимин ёсдюрюрге тийишлиди. Сайлагъан ишим манга аллай онг бергенди. Алим даражагъа жетерге уа къачан да итиннгенме, атам кеси заманында медицина жаны бла диссертацияны къоруулагъан эди. Ол, анам, жууукъларым бла шуёхларым мени бла ёхтемленселе сюе эдим. Илму башчыма да ыразылыгъымы билдирирге излейме, битеу ол жылланы ичинде ол манга болушханлай тургъанды. Теманы да аны бла бирге бюгюнлюкде ведомствода ол керекли болур деген хыйсапдан сайлагъан эдик.

- МВД-гъа уа сора къалай тюшгенсе?

- Органлада ишлерге мурат гитче заманымда да эте эдим, форма, погонла да къачан да ариу кёрюннгендиле. Талай жылны министерствода ишлегенимден сора сабий умутуму толтурургъа таукелленнгенме. Анда уруна, бу жаны бла болаллыгъымы ангылагъанма. ГАИ-ни управлениясына келип, полициячы болургъа сюйгеними айтама. Баям, мураты болгъан адам аны толтурургъа кюрешсе, ол бир тюрлю эсепге келтирмей къалмайды. ГАИ-ге талай кере барыргъа, кесек заманны да жууапны сакъларгъа тюшеди. Алай бла мени кандидатурамы къабыл кёредиле, ведомствону Черек районда бёлюмюнде жолда къоркъуусузлукъну жалчытыуда пропаганданы бардырыу жаны бла инспектор болама. Ары Нальчикден жюрюп беш жылны ишлегенме, ол заманны ичинде ич ишле министрден, районда бёлюмню таматасындан, администрациядан 16 грамота, ыразылыкъ къагъыт бла саугъаланнганма. Беш жылдан а МВД-ны ГИБДД-сыны Нальчикде управлениясына чакъырадыла, алай бла бери кёчеме, андан бери мындама.

- Эсингде бир сейир болум?.

- Юлгюге бирин келтирейим: ол заманда Черек районда инспектор эдим. Школда сабийлеге дерс берип, артха ишге бара турама. Жол жанында тауушланы эшитеме – ол а сабий аммасы бла даулаша. Тиширыу аны жолну ётерге тарта, гитче да, битеу къарыучугъун салып, аны биргесине барыргъа унамай. Алагъа жууукълашама эм машинала баргъан жерден бираз арлакъ сюелирге чакъырама. Жашчыкъ а мени таныйды, келип къучакълайды. Амма уа аны сабий саддан алып баргъанын, ашыкъгъанын да айтады. Жашчыкъ а, манга айланып: «Сиз бизде болгъаныгъызда, жолну жангыз да белгиленнген жерде ётерге жарагъанын айтхан эдигиз, ол а арлакъдады, тюкен аллында», - дейди. Тиширыу, ышарып, сабийни да алып, жолну ётерге эркин этилген жерге барады. Мен да жашчыкъны махтайма, дерсим эсинде къалгъанын, ол аны артда жарата билгени да бек хычыуун кёрюннген эди. 

- Жамиля, къалай сунаса, жолда жюрюуню жорукъларына бузукълукъ этилмезча жангыз ангылатыу жетемиди, огъесе жууаплылыкъны къатыландырыргъамы керек болур? Жорукъла къыйын тюйюлдюле, анга кёре уа къоркъуусузлукъ да, бек биринчи, адамланы кеслерини къолларында тюйюлмюдю?

- Эм алгъа, сёзсюз, жарыкъландырыу ишни бардырыргъа, жорукълагъа эс этмеу къаллай къыйын болумлагъа келтирирге боллугъун ангылатыргъа, сёз бла юйретирге тийишлиди. Андан хайыр жокъ эсе, инсан уллу кёллюлюк неда эссизлик эте эсе уа, жууапха тартмай болмайды.

Урунуу жолуму пропагандадан башлагъанма, бюгюнлюкде уа борчларыма ДТП-ланы республикалы базалары бла ишлеу да киреди. Аланы тинте, кюн сайын адамла жолда жюрюгенде жууаплылыкъларын сезмегенлери, кеслерине асыры базыннгандан, къаллай бузукълукъла этгенлерин, ала башхалагъа да къаллай заран салгъанларын кёреме. Кеслерини ызларындан тайгъан неда асыры терк баргъан водительлени хаталарындан, терсликлери болмагъанлай, къаллай бир инсан ачыйды. Хар адам да, рульну аллына олтургъанда, ол жангыз кеси ючюн угъай, жолуна чыкъгъан хар инсан ючюн жууаплы болгъанын акъылы, жюреги бла да сезерге борчлуду.  

- Жамиля, жетишимлеринг бла алгъышлай, ахырында тёрели сорууну берирге сюеме: мындан арысында да къаллай муратларынг бардыла?

- Жууукъ-ахлуларым, ишде башчыларым бла нёгерлерим ёхтемленирча жашаргъа эм ишлерге. Кёп жыл озгъандан сора, артха бурулуп, жашаууму баш иймезча ётдюргенме, сайлагъан усталыгъыма, этген ишиме бла оноуларыма, жетишимлериме ыразыма дерча.