Алгъын жыллада берилген бийик даражалы къырал саугъа жангыдан жашаугъа кийирилирге керекмиди?

КПРФ-де айтхылыкъ культура эм искусство ишчилеге Ленин атлы премияны жангыдан берип башлауну юсюнден оюм барды. Жууукъ заманда бу башламчылыкъны партияны Ставрополь крайда бёлюмюню башчысы Виктор Гончаров коммунистлени тинтиулерине чыгъарлыкъды. Ала оюм этген этгенден, ахча саугъаны ёлчеми бирден беш миллионнга дери жетерге керекди, ол кеси да конкурс халда берилликди.

- Муратыбыз адабиятда бла поэзияда ата журт бла байламлы чыкъгъан чыгъармаланы белгилергеди. Алгъаракълада бу премияны юсюнден север-кавказ жазыучула айтхан эдиле. Биз аны къабыз кёргенбиз. Энди аны аралы комитетни (ЦК) къараууна иерге дейбиз. Бюгюнлюкде бу сферада уруннган адамлагъа болушургъа керекди, - дегенди Виктор Гончаров.    

 КПСС-ни ЦК-ны секретары, Къырал Думаны экономика политика жаны бла комитетини башчысыны орунбасары Николай Арефьев оюм этгенден, аны тёлеу къабыл кёрюлсе, ол культура ишчилеге, ахчаны юсюнден сагъыш этмей, чыгъармачылыкъ бла кюреширге онг берирге керекди.

 - Бу премия фахмулу адамланы излеген, аланы себеплик этген профсоюзланы жангыртыргъа да боллукъду, - дейди Николай Арефьев. – Жууукъ заманда биз ол тёрели халда тёленирча этерге кюреширикбиз эмда ахчаны табылырча мадарла излерикбиз. Эсгертиулени хазырлауда ол баш магъаналы жумушду.

Ол Ленин атлы премияны патриот литератураны айнытыугъа хайырланыргъа кереклисин да белгилегенди. Алай партияны келечилери бюгюнлюкде анга тийишли болгъанланы атларын айтыргъа унамагъандыла.

 «Собачье сердце» фильмни автору, КПРФ-ни члени Владимир Бортко уа Ленин атлы  премия  бийик саугъагъа саналгъанын  чертгенди:

- Халкъ анга юйренипди. Манга «Ленин саугъа  премия» деген  ол бош сёз тутуш тюйюлдю, искусство чыгъармалагъа, техника инновациялагъа, илму ишлеге бийик багъады. Мен бу башламчылыкъны къабыл кёреме эмда аны бардырыуда бизге къыралны болушлугъу керекди деп сунмайма. Премияны не Дума бла, не Культура министерство бла бир байламлыгъы жокъду – ол бизни партия саугъабыз болургъа тийишлиди.         

Жазыучу Виктор Ерофеев а бу оюмну огъурамагъанды.

- Ол неге керекди? Ленин тарыхха кетгенди, аны аты бюгюнлюкде къырал магъаналы бир ишде сагъынылмайды.  Быллай премия жазыучулагъа, культура къуллукъчулагъа да керек тюйюлдю, - дегенди ол.

Халкъ артист Николай Бурляев да премиягъа атларын берирча андан эсе тийишли адамла кёп болгъанларын айтханды.

- Аллай бийик премиягъа Ленинни атын берирге керек тюйюлдю. Хар жерде да энчи атла табыллыкъдыла, сёз ючюн, адабиятда – Александр Пушкин, аскер искусстволада – Александр Невский, музыкада – Георгий Свиридов, кинода – Сергей Бондарчук. Ол эки кереге хайырлы боллукъду – биз ол атланы билдирликбиз, сора саугъа алгъан адамлагъа да хычыуун этерикбиз.

Алгъаракълада Север Кавказны жазыучулары бла поэтлери КПРФ-ге бу премияны къайтарырча предложение этгендиле. Аланы  оюмларына кёре, жамауатны жанындан быллай багъа бичиу ёсе келген тёлюлени къарындашлыкъны, тенгликни эмда тюзлюкню ниетлеринде юйретирча чыгъармала жазаргъа кёллендирликди.

Ленин атлы премия – СССР-ни баш магъаналы саугъаларындан бири болгъанды, адабиятда, искусствода, илмуда, техникада бла архитектурада бийик жетишимле ючюн 1925 жылдан 1991-чиге дери берилип тургъанды. Аны алгъанланы араларында Леонид Брежнев, Николай Тихонов, Константин Симонов, Тихон Хренников, Гавриил Илизаров, Андрей Эшпай, Зураб Церетели, Василий Шукшин, Елена Образцова, Агния Барто эм башхала бардыла.

Бу премияны къайтарыуну юсюнден 2006 жылда да айтылгъан эди, алай ол заманда бу башламчылыкъ жашауда бардырылмай къалгъанды, деп билдиредиле «Известия» газетде.