Бек уллу насып, игилик да - сабийди

Юйюр адамны тутуругъуду, къоруууду, насыбыды. Алай сабийлени юслеринден айтханда, ала насыплы болур ючюн, аталары – аналары жууаплы болургъа керекдиле. Боламыды аллай зат: сабий барды, документлери уа жокъду?  Болады. Шёндюгю дунияда кёп ата-анала  «жууаплылыкъ» дегенни билирге сюймейдиле. Юйюр жашау а бек алгъа  ол сезимле бла байламлыды.

Нальчик шахарны  администрациясыны ЗАГС бёлюмюню башчысы Валентина Шериева  быллай хапар айтханды. Бир тиширыу, эр киши бла жашап, сабий тапханды, аланы регистрациялары болмагъанды. Къагъанакъ къызчыгъын да алып, ол  тиширыу Москвагъа кетгенди. Анда Нальчикден баргъан бир башха тиширыу бла фатарда жашагъанды. Кюнлени бир кюнюнде бу ана, сабийине къарагъандан эригип, эрттенликде кетгенди да, къайтмай къалгъанды.

Ол башха тиширыу сау ыйыкъны сакълагъанды аны, излерге да  кюрешгенди, къызчыкъны да  апчытмагъанды. Алай анга да ишге чыгъаргъа керек эди, биреуню сабийине къарап турургъа жокъ эди онгу. Ол Нальчикде къызчыкъны атасына бла  ыннасына сёлешгенди. Баргъандыла была Москвагъа, тогъузайлыкъ сабийчиклерин юйлерине келтиргендиле. Алай бюгюнлюкде бу балачыкъны туугъанына шагъатлыкъ этген къагъыты жокъду. Нек? Анасы, роддомда берилген справка бла ЗАГС-ха барып, ол къагъытны алыргъа керек  эди. Алмагъанды.

Туугъанына шагъатлыкъ этген къагъыт  болмаса, страховой полис да берилмейди. Сабийни атасына, ол тиширыу бла ЗАГС-да регистрациялары болмагъаны ючюн,  генетический экспертиза этерге тюшгенди. Сора роддомдан справканы дубликатын алып, андан сора  шагъатлыкъ  берилгенди.

Нальчик шахарны администрациясыны ЗАГС бёлюмюню специалистлери айтханларына кёре,  быллай жууапсыз аналаны, аталаны хаталарындан сабийлени эркинликлерине уллу заран тюшеди. Бир тиширыу, къызы туугъанда, ЗАГС-да шагъатлыкъ къагъыт алмай, танышларыны хайырлары бла аны сабий садха жюрютгенди, школда да окъутханды.  Ол фахмулу сабий болгъаны себепли, олимпиадада хорлап, университетге киргенди. Диплом алыргъа заман жетгенде уа, къызны не паспорту, не туугъанына  шагъатлыкъ этген къагъыты болмагъаны ачыкъланнганды. Законнга кёре  паспорту болмагъан адам диплом алалмайды. Сюйсе-сюймесе да, бу уллу кёллю тиширыу сабийини документлерин мардагъа келтиргенди.

Жашауда хар  ахшылыкъ ючюн хакъ тёленеди. Тиширыугъа дунияда бек уллу игилик, насып да – сабийди. Бу саугъа ючюн хакъ барды: балагъа къуллукъ этиу. Быстырын жуугъандан, ашатхандан  башлап сабийни документлерине дери жууаплы ата-аналадыла. Насыпха, кёпле  юйюрлеринде жашауларыны магъаналарын кёредиле. Аланы хар кюнлерин жууукъ адамларына сюймеклик жарытады. Бирге жашагъанла бир бирлерине билеклик этедиле, ол а шёндюгю дунияда уллу магъананы тутады. Алай оюлгъан, чачылгъан юйюрле да бек кёпдюле бюгюнлюкде.

Кёп къуллукъчула: «Къаллай бир интернат ишленсе да республикада, ала сабийледен толлукъдула»,-дейдиле. Алай жер башына жаратылгъан хар бала да анасы – атасы бла жашаргъа сюеди. Болсада  интернатлада бир – бир сабийлени юйлеринде жашаргъа онглары барды. Къалай тюшгендиле ала сора къырал юйге? Аталары – аналары кеслерини борчларын къыралгъа атханлары ючюн.  Ала  ючюн жууаплы болургъа сюймегенле кёпдюле. Хау, аланы арасында  саусузла да бардыла, алай  асламысы ичгичиле, наркоманла, ишлемей жашаргъа умут этгенледиле.

Адамланы айтханларына тынгыласанг, бирде сейир этесе. Политикагъа жетедиле, белгили жырчыланы, артистлени жашауларын сюзедиле. Юйде сабийлерини дерслерин этгенине – этмегенине къараргъа уа заман тапмайдыла.

Юйюрню институту оюлса, жашау боллукъ тюйюлдю.  Бай регионла сабийлени интернатладан алып ёсдюргенлеге уллу хакъ тёлейдиле. Нек? Балачыкъла юйюр не зат болгъанын билирча. Интернатда ёсгенле сабийлерин ары келтиредиле, ала къырал юйде ёсюуню мардагъа санап къоядыла.

Арт жыллада Россейде интернатланы саны азайып баргъаны  къууандырады. Юйюрню жылы башланнганды, кёп иш тамамланырыкъды. Хар сабийни юйю болурча этерге къолдан келсе – ол бек уллу жетишим боллукъду.  Алай бу иш буйрукъла бла толлукъ тюйюлдю. Баям, совет жылладача, аналыкъ, аталыкъ школла ачылсала, аладан чыгъарыкъ болур  хайыр да.