«Хар ойнагъан ролюму да сюеме, ала хар бири да бир энчи магъананы тутадыла»

Алтууланы Халимат Малкъар къырал драма театрны эм фахмулу актрисаларындан бириди, быйыл ол сахнада аламат  оюнлары бла  къараучуланы къууандыргъанлы жыйырма жыл болады. Аны «Ташны къычырыгъы», «Нарт Ёрюзмек», «Тартюф», «Къонакъ юйню бийчеси», «Ревизор», «Ма санга, инопланетянин» дагъыда башха спектакльледе оюну бла сюйдюргенди кесин къараучулагъа.

Фахмулу инсан неде да фахмулуду деп бошдан айтылмайды. Ол аламат жырлары бла да къууандырады, 2020 жылда уа Битеуроссей эришиуледе «Россейни эм Ариу къызы» деген атха тийишли болгъанды. Аны бла да чекленмегенлей, Халимат ауругъанлагъа эм сакъатлагъа болушхан «Милосердие-07» жандауурлукъ фондну директоруду. Бюгюн ол бизни редакциябызны къонагъыды.

-  Халимат, сен актёр усталыкъны къалай сайлагъанса? Юйюнгде уа ыразымы эдиле?

- Сабий заманымдан бери актриса боллукъма деучю эдим. Юйдегиле анга артыкъ ыразы тюйюл эдиле, мен а жашауумда ол ишни сайларыгъыма толу ийнаннганма. Таматаракъ класслада окъугъаныбызда, асламысында бир кюннге жети дерсибиз бола эди. Биргеме окъугъанла уа: «Халимат, актриса боллукъма дейсе, дерсибиз болмазча, эсинг аугъанча этчи», - дейдиле. Сора дерс башланнганлай, эсим азгъанча этип, устазыбыз мен къайгъылы болуп, барысын да юйлерине жибереди. Уялып алдагъаныма, талай кюнден айтхан эдим устазыма ойнап этгеними. 

Анам, жууукъларым да медицина жаны бла барсам сюе эдиле. Школдан сора да актриса болама дегенимде, жангыз атам ыразы болгъан эди. Адам сайлагъан ишин сюерге керекди, кёлюн салып кюрешсе иги жетишимлеге жетерикди деп, ыразылыгъын берген эди. Аны себепли жюрегим бла итиннгениме, СКГИИ-де театральныйге барама. Сынауладан биринде тамсил билип айтыргъа керек эди. Крыловну «Мышь и крыса» дегенин юйде окъугъанымда, безиреп, «Мыс и крыша» деп турама да, сахнагъа чыкъгъанлай, ажашдырып, терс айтып иеме. Комиссияда олтургъанла уа, мени керти да алай хазырлагъан сунуп, кюледиле. Ызы бла уа бир тепсеу кёргюзтюрге керек эди, мен а бюгюн сейир да этеме кесиме, уялмай тюз тепсеуге комиссияда олтургъан Рахайланы Анатолийни чакъыргъан эдим. Окъуугъа кирирча тёрт экзаменден онеки балл алыргъа керек эди, манга уа жыйырма салгъан эдиле.  

- Малкъар театргъа уа не заман келгенсе? Биринчи къайсы рольну ойнагъанса?

- Окъуудан сора кесибизни театрда ишлерча эди умутум. Алай аны юсю бла кимге барайым, не зат жазайым деп сагъышлы эдим. Окъууну бошай туруб а, диплом спектакльге къараргъа Атмырзаланы Магомет да келеди. Ойнап бошагъаныбыздан сора: «Халимат, бизни театргъа келликсе деп ышанама», - дегенин мен бюгюн да унутмайма. Биринчи ролюм а «Шамай къалада» баш жигит Асланны анасын ойнагъан эдим.

Артистлеге спектакльни ахырында гюлле бергенле да аз болмайдыла, ол бек иги кёрюнеди. Манга уа эм биринчисин сабийлеге оюндан сора, бир гитче къызчыкъ сахнагъа да минип, ёзенде ёсген гюлчюклери бла саугъалагъаны бек хычыуун болгъан эди.

Ишими, биргеме сахнада ойнагъанланы да сюйгеним баямды. Хар бирини да ахшылыгъын айтып бошарча тюйлдю. Алай, Къулийланы Борис театрны энчи жулдузу болгъанды, тюзлюкге итиндирген, ишге кёллендирген инсан эди. Ары жаш адамла келселе да, бек къууана эди. Бир жол а, атам ауруп, анга къарар ючюн ишден кетерге заявление жазып, Борисге берирге уялып, секретарьгъа къоюп кетеме. Алай жарты жолумдан сёлешип, артха чакъырадыла. Къулий улугъа киргенимде, ол къагъытны да жыртып: «Бу жазыуланы мындан ары кетер», - дейди. Сен терс оноу этгенсе, фахмулу инсан, не болса да, ишин бардырыргъа керкди деп, театрдан кетмезге сёз бердиртген эди. Устазыма берген сёзюм ючюн бюгюн да театрда ишими бардыргъанлай турама.      

- Ойнагъан жигитинги ич сырын кёргюзтюрге, оюмун, сезимин къараучулагъа жетдирирге уа къыйынмыды? Сахнада кимни сыфатын кёргюзтюрге эдинг?

- Окъугъан заманымда бир спектакльни да къоймаучу эдим. Ойнай тургъан бир энчи жигитни ролюнда кесими кёрюп, мен а былайда башха тюрлю этерик эдим, деп сагъышлана эдим.

«Ташны къычырыгъы» деген чыгъармада Алтынайны ойнагъанма. Битеу халкъ кёчгюнчюлюкге кетип, ол а кеси жангыз таулада къалады. Ол тиширыуну керти сынагъан къыйынлыкълары кёз аллыма келип, жилярыгъым тамагъыма жетип къалыучуду сахнада.

Хар ойнагъан ролюму да сюеме, хар бир да бир энчи магъана тутадыла. Аманны, игиликни сыфатлагъан жигитле да къараучуну тюзлюкге чакъырадыла. Бегирек жаратхан а «Къонакъ юйню бийчесинде» Венераны сыфатыды. Ненча кере кёргюзтсенг да бир чыгъарманы, хар заманда биринчи кере ойнагъанча болама, сёзсюз, къараучула да бюсюреселе сюеме ишиме. Мындан ары уа белгили Жанна Д^, Аркны ойнап кёрюрге сюерик эдим.

- Сен «Милосердие 07» деген жандауурлукъ фондда да ишлейсе. Аны юсюнден да атсанг эди?

- Экинчи бийик билимим психология бла байламлыды. Фондда ол къуралгъанындан бери ишлейме. Актёр усталыкъгъа да юйретеме, педагог-психолог, клиникалы психолог болуп да ишлейме. Уллугъа, гитчеге да себеплик этебиз, адамла саулукъларына къаратыргъа бек сюйюп келедиле, кетерге сюймегенле да бардыла. Аланы хар бирини да кесини жюрек жарсыуу, къыйынлыгъы барды, алагъа психология жаны бла себеплик этебиз. 

Дагъыда айтыргъа сюйгеним, жарсыугъа, шёндю аутизм бла къыйналгъан сабийле кёпдюле. Алай ол да кёпле суннганча кетмез ауруу тюйюлдю. Хар анагъа да айтыргъа сюеме, аллай баланы къорууларгъа амалла бардыла. Жангыз дарманла бла угъай, сабийни айнытхан программалагъа, кружоклагъа жюрюселе ала иги айныйдыла. Аслам сабий тири кюрешип турсала, аурууну хорлайдыла. Арабыз Искождады, келирге сюйгенлени къайсы бирине да бек ыразы болабыз.

- Сен «Россейни эм ариу къызы» деген атха тийишли болгъанса. Къыйынмы эди, къаллай энчиликлери бар эди эришиуню?

- Эришиу жайда июньда бардырылгъан эди. Ары барыргъа манга себеплик этген Аппайланы Ларисагъа, Ёзденланы Маратха эмда Энейланы Магометге ыразылыгъымы билдирирге сюеме. Эришиуге керекли миллет кийимлени табаргъа себеплик этген эдиле. Конкурс талай бёлюмден къуралгъан эди, усталыкъгъа, фахмугъа да энчи эс бериле эди. Алай бир урумну аллындан да айтып къойгъан эдим, таулу къызма, ич кийимледе сахнагъа чыгъаргъа унарыкъ тюйюлме деп, ала да анга ыразы болгъан эдиле. Эришиуню ахырында уа биринчи жерге мени тийишли кёргенлеринде, бек къууаннган эдим. 

Юйге уа 27 июньда къайтама, ол кеси да эгечим – Аминаны туугъан кюню эди. Огъары Малкъаргъа келгенимде жууукъларым, тенглерим да мени алгъышларгъа жыйылгъанларын кёргеним бек къууандыргъан эди. Жууукъ адамларымы ыразылыкъларыды манга бек бийик саугъа.