Татыулу, хайырлы, саулукъну да кючлендирген какао

Какаону сюймеген хазна адам болмаз. Ол бек татыулу, кюч-къарыу берген, адамны саулугъун кючлендирген, кеси да хайырлы затладан бай болгъан ашды. Аны татыуун сабийликден окъуна тутабыз эсибизде. Совет Союзну заманларында аны сабий садикледе окъуна бериучю эдиле. Шёндю да багъалайдыла какаону, аны уллу, гитче болсун - ким да сюйюп ичеди. Ол жаланда татыуу бла иги болуп къалмагъаныны юсюнден СКФО-ну ведомствола аралы ветеринария лабораториясындан билдиргендиле.

Бу учрежденияны Къабарты-Малкъарда бёлюмюню специалисти Тлехугова Анжела айтханнга кёре, какао бюртюкледе юч жюзге жууукъ тюрлю зат барды. Аланы саны аллай бир болгъаны бир жаны бла хайырлыды, алай адамгъа хата да келтирирге боллукъду. Ол белокладан, углеводладан, жауладан, органика кислоталадан, крахмалдан, бал тузладан байды. Дагъыда къадар витаминле эмда минералла: бета-каротин, В, А, РР, Е витаминле, фолиевый кислота; фтор, марганец, молибден, багъыр, цинк, темир, сера, хлор, фосфор, калий, натрий, магний, кальций.

Какаону жюз граммында 200-400 килокалорий барды. Аны себепли бу затны мардасы бла хайырланыргъа керекди, бир кюннге бир чёмюч ичсе тамамды. Кесин да, сау кюннге кюч-къарыу алырча - эрттенликде.

Къурамында ючден экисин какао алгъан шоколад, адамны къанында тромбоцитлени бир-бирлерине жабышыргъа къоймайды. Аны клеткаланы къоруулау жаны бла кючю уа алмадан, апельсинден сыгъылгъан суудан, къара эмда жашил чайладан къадар кереге кёпдю. Анда болгъан хайырлы затла къан тамырланы да сакълайдыла.

Какаону энтта да бир игилиги – ол эндорфинле (насыпны гормонлары) чыгъартады. Анда дагъыда эпикатехин деген зат барды. Ол а кёп аурууладан сакълайды адамны. Какао жараланы теркирек сау этеди, адамны терисин да жангыртады. Экинчисине уа процианидин деген зат болушады. Меланин а терини заранлы ультрафиолетден къоруулайды.

Хайыры дегенден сора хатасыны юсюнден да айтайыкъ. Алай ол а какаону кеси бла угъай, анга къошулгъан башха затла неда ол ёсдюрюлген жерле бла байламлыды. Быллай бюртюклени ёсдюрюучю къыраллада тазалыкъ деген азды, пестицидлени уа бек кёп себедиле. Уллу производстволада какао-бюртюклени заранлы затладан радиация бла да тазалайдыла.

Тюкенде какаону сайлагъанда биринчиден аны къурамына къарагъыз. Бек хайырлы продуктда эм азындан онбеш процентин жаула алыргъа керекдиле. Ол кеси да мор бетли болургъа тийишлиди. Тартылгъан какаону эки бармакъ ортада эзип кёргенде, ол гулмакла болмазгъа керекди. Биширгенден сора уа тюбюнде абериси къалгъан эсе къарагъыз. Иги какао толусунлай эрийди, аны себепли адырда абери къоймайды.

Дагъыда какао къайда этилгенине къарагъыз. Ол а шоколад терек ёсген къыралладан бири болсун. Саудюгерчиле бирде аны тапсыз жарашдырып, битеу хайырлы затларын къурутуп къояргъа да боллукъдула.