Аскерчи, гюрбежичи, къурулушчу

Сабий кёргенин унутмаз, дейдиле. Жангоразланы Къаншауну жашы Маликни мен гитче заманымдан бери да таный эдим. Ол тамата эгечим бла  къоншулукъда жашагъанды. Араларында эки юй барды. Эгечим  жиберип, алагъа  жумушха барсам, ол, аны юй бийчеси Мариям да жарыкъ болур эдиле. Жумушуму айтып, артха  тебиресем а, къолума саугъа тутдурмай  иймегендиле. Жылла оза баргъаны сайын аланы да  чачлары агъарады. Мариям дуниядан кетгенди, Малик а, къызларын, жашын, туудукъларын да тёгерегине жыйып, гулоч таягъына таянып, арбазында шинтигине олтуруп, озгъан заманланы юсюнден  туудукъларына хапарла айта, юй бийчесинден сора дагъыда бир ненча жыл жашагъанды.

Мен аны бла тюбешгенимде уа ол алыкъа тири акъсакъал эди. Эсге тюшюрюр, айтыр затлары уа кёп эдиле аны. Ол узакъ 1921 жылда Огъары Малкъарда туугъанды. Аламат чаришчи болгъанды. Бир эришиуде да аллына адам ётдюрмегенди. Жашла бла жыгъышыргъа чыкъгъанда да, кесин хорлатмагъанды. Жыйырма жылында уа къарындашын урушха чакъыргъанларында:

«Аны сабийлери кёпдюле, Махтини орунуна мен барайым»,-деп тургъанлай, кесин да тёрт айдан чакъырадыла. Алай бла къарындашы Махти, ол кеси да Уллу Ата журт урушну къазауатына киредиле. Махти 1941 жылда ажымлы ёледи. Аны асыралгъан жери бюгюн да белгисизди. 1943 жылда уа Малик ауур жаралы болгъандан сора, госпитальда да кёп жатып, Къызыл Аскерден эркин этиледи. Урушда  болдургъан  кишилиги ючюн «Георгий Жуков» атлы эмда кёп юбилей майдаллагъа да тийишли болгъанды.

Малкъаргъа къайтып, Черек районну «Осавиахимини» председателини къуллугъун толтура турады. Кёчгюнчюлюкде уа Джамбулгъа тюшеди.

Кавказгъа къайтхынчы, шахтачы болуп ишлеп, башын, юйюрюн да кечиндиргенди. Шахтадан сора Малик  совхозда да ишлегенди. Гюрбежичи болгъанды. Аны  къолу кёп затха уста эди.

Къызлары, жашы бюгюн да ол темирден ишлеген затланы  хайырланадыла. Юй бийчеси Мариям бла ол беш къыз бла бир жаш ёсдюргендиле.

Бир заманда да ауазын кётюрюп сёлешмегенди, Малик сабийлерине. Тийреде, къоншуда да ала осал къылыкълы сабийле ёсдюргендиле деп киши айталлыкъ тюйюлдю. Тамата къызлары Тамара аш-азыкъ сатхан тюкенде ишлейди, Фатимат, Къабарты-Малкар къырал университетни бошап, кёп жылланы Хасанияда орта школда устазлыкъ этип тургъанды, Лейля , Раиса да  Нальчикде технология техникумну жетишимли бошагъандыла, ала да, тамата эгечлерича, сатыу-алыуда ишлейдиле. Халимат а къолдан устады. Ол «Берёзка» ательеде кийим тигиучюдю, Хасан агъач устады.

Сабыр акъыллы, аз сёзлю Малик къурулушчу да болгъанды. Ёмюрюнде къаллай  ишден да  артха турмагъанды. Кишини аллына, къолун узатып, тилеп бармагъанды. Сабийлерин да кеси къыйынлары бла жашаргъа юйретгенди.

Жылла, заман да кеслерини ишлерин этедиле. Уллу санлы, кенг жауурунлу Малик мен тюбегенде, алгъынча  тюйюл эди да, анга да къарамай, тирилигин а тас этмеген эди. Кертиди, урушда алгъан жаралары кеслерин билдириучю эдиле, бир-бирледе уа бек къыйнап да тургъандыла.

Эллиле, Хасанияда  Фрийланы Рамазанны атын жюрютген 16-чы номерли мектепде ишлеген устазла, билим алгъан къызла бла жашла да урушну, урунууну да ветеранын унутмайдыла. Байрамлада, башха  кюнледе да эсге тюшюрмей къоймагъандыла.  Хорламны кюнюнде  уа, саугъала бериу бла чекленип къалмай, келип жокълагъан да этип тургъандыла.

-Мектепде  ишлегенле, сабийле да бизни, къартланы унутмайдыла. Сау болсунла, ишлеринден, окъууларындан къууансынла, дей эди Малик бизни тюбешиуюбюзде, мектепчилеге жюрек ыразылыгъын билдире.