"Не къыйын кезиуде да тюзлюк, законлукъ ючюн сюелгенбиз, антыбызгъа кертичилей къалгъанбыз"

10 ноябрь - Ич ишле органлада къуллукъ этгенлени кюню

Жаппуланы Мажитни жашы Юрий КъМР-де МВД-да тюрлю-тюрлю бёлюмледе ишлегенди. Аманлыкъчылыкъгъа къажау ишде жетишимлери ючюн «За личное мужество» орден, «За отличие в охране общественного порядка» майдал, КъМР-ни Сыйлы грамотасы, башха къырал эм ведомстволу саугъала бла белгиленнгенди. Отставкагъа полковникни чынында чыкъгъанды.

Профессионал байрамны аллында биз Юрий Мажитович бла право низамны сакълаучу органлада къуллукъ этген жылларыны, бюгюнлюкде не бла кюрешгенини, керти полициячы къаллай болургъа кереклисини юслеринден ушакъ этгенбиз.

- Сабий заманыгъызда жашла лётчикле болургъа сюйгендиле, сиз а милицияны нек сайлагъансыз?

- Аскерчи формада адамлагъа гитчелигимден да хурмет этгенме, кесим да аскер училищеге барыргъа деп тургъанма. Тамата къарындашымы нёгери да кёллендирген болур, ол органлада къуллукъ этгенди. Андан бери кёп жылла озгъандыла, алай сайлауума бир кере да сокъуранмагъанма. Шёндю сагъыш этсем, башха жерде ишлеяллыкъ тюйюлме деп келеди эсиме.

Дайым жангы затха тюбейсе, адамла бла танышаса, бир кюн башхасына ушамайды.
Алай бла, комсомол жиберип, Бакуда милицияны школуна тюшеме, андан къайтып, Тырныауузда энчи комендатурада уголовный розыскда ишлеп башлайма. Бир жылдан Элбрусха кёчюредиле уголовный розыскны тамата оперуполномоченныйини къуллугъуна. 

Билимими Киевде ёсдюргенме – 1993 жылда Украинаны ич ишлени академиясын бошагъанма. Биз окъуугъа совет заманда кирип, тауусхан а къырал чачылгъандан сора этгенбиз. Андан къайтхандан сора аманлыкъчы къауумлагъа къажау бёлюмде, ызы бла СОБР-ны командирини орунбасарыны къуллугъунда ишлегенме.

Андан Черек районда ич ишле органланы бёлюмюню башчысына тийишли кёредиле, эки жылдан Нальчикде 2-чи бёлюмню таматасына саладыла, бир жылны 3-чю бёлюмге башчылыкъ этгенме. Андан отставкагъа чыкъгъынчы, КъМР-де МВД-да жамауат къоркъуусузлукъну жалчытыу бёлюмге башчылыкъ этгенме.

Биз республиканы намысын, даражасын, къоркъуусузлугъун сакълагъанбыз. Заман тюрлю-тюрлю болгъанды, бютюнда перестройканы кезиуюнде къыйын эди. Айлыкъ тёленмей, къыйналыргъа тюшгенди. Алай коллегаларым, кечеди-кюндю демей, тюзлюк, законлукъ ючюн кеслерин аямагъандыла, антларына кертичилей къалгъандыла. Аллай адамла бла ишлегениме бек ёхтемленеме.

- Сизге жамауат къоркъуусузлукъну жалчытыу жаны бла бёлюмге республикагъа къыйын кезиуде башчылыкъ этерге тюшгенди. 2005 жылда Нальчикге чабыууллукъ этилген, андан сора жыллада адамла ингир алада окъуна тышына чыгъаргъа къоркъгъан заман…

- Терактны аллында, андан сора да бизни бёлюмню полициячылары шахарда тынчлыкъны сакълаугъа уллу къошумчулукъ этгендиле. Кюннге 12 сагъат ишлерге тюшген кезиуле да болгъандыла. Жарсыугъа, коллегаларыбызны тас этгенбиз, алай бандитлеге кюйсюз муратларын толтурургъа къоймагъанбыз.

- Арт кезиуде уллу жыйылыула, концертле аслам боладыла. Къуру «Ёлюмсюз полкну» сагъынып къойсакъ да тамамды. Мингле бла адамла жыйылгъан жерде къоркъуусузлукъну сакълагъан артыкъда магъаналыды.

- Бирле бюсюрей да болмазла байрам болгъан жерге киргенде юслерине-башларына къарагъаныбызгъа. Алай ол аланы къоркъуусузлукълары ючюн этилгенин ангыларгъа керекдиле. Май байрамладан биринде ипподромда болгъан чачдырыу барыбызны да эсибиздеди. Ол бизге уллу дерс, сынау бергенди. Андан сора полициячыланы къатылыкълары бла быллай къыйынлыкъ бир кере да къайтарылмагъанды.

Сёзсюз, халкъны ичинде ишлеген полициячы психолог болургъа, аманлыкъны хазырлагъанланы таныргъа, башхала эслемезча, аны бир жанына этерге борчлуду. Аллайланы сыфатларына кёре ачыкълау жаны бла жорукъланы жарашдырыугъа къошумчулукъ да этгенме, шёндю алагъа кёре юйренедиле.

Халкъ жыйылгъан жерледе къоркъуусузлукъну жалчытыугъа хазырланыу алгъадан башланады. Тамамланнган жумушланы хайырындан жамауатны бушуулу ишледен сакълагъаныбызгъа ёхтемленирчады. Сёз ючюн, бир жол,  жылны айталлыкъ тюйюлме, байрамладан биринде чачдырыучу зат атдырыргъа мурат этгендиле аманлыкъчыла. Алай полициячыла асыры сакъ болгъандан, ала, къужур ишлерин толтуралмай, чачдырыучу затны ол тийреде кёп къатлы юйледен бирини тийресинде къойгъандыла. Ма алай бла адам да ачымагъанды.

- Орусча айтханда, «честь мундира» деген сёз барды. Сиз аны къалай ангылайсыз?

- Ол бош сёз тюйюлдю. Право низамны сакълауну сайлагъан эсенг, не жаны бла да юлгюлю болургъа борчлуса. Адамны эркинликлерин, праволарын, къоркъуусузлукъларын сакълау уллу жууаплылыкъды. Орус офицерле «честь имею» дегендиле. Бу сёзледе къаллай терен магъана барды: намысны, сыйны сакъларгъа хазырма. Манга, право низамны сакълаучуну формасын жюрютген адамгъача, ол бютюнда магъаналыды.

- Отставкагъа чыкъгъандан сора коллегаларыгъыздан бирлери ёкюлле боладыла. Сиз анга къалай къарайсыз?

- Полициячыладан иги ёкюлле болгъанларына ишеклигим жокъду, ол да хурметли, керекли усталыкъладан бириди. Мен тамамлагъан жумушума, борчума ат башындан къарай билмейме. Хар ишни да жюрегимден ётдюреме, адамны къадарына къатышып, жууаплылыкъны кесиме алып ишлерге шёндю хазыр тюйюлме.

Ёкюлню, полициячыны да борчлары бирдиле – адамны праволарын сакълау. Алай башха жанындан а, полициячы аманлыкъ этгенни шарт тохташдырыргъа, битеу шагъатланы жыяргъа борчлуду. Ёкюлню иши уа – ол адамны къоруулауду. Бу жаны бла къарагъанда уа, полициячы бла ёкюл бир бирлерине къаршчы усталыкъладыла дерге да боллукъду.

- Ишигизге тансыкъ боламысыз?

- Не букъдурлугъу барды, хау. Бютюнда биргеме къуллукъ этген жашлагъа. Аланы барысыны да атларын айтыр онг жокъду, ол саулай статья боллукъду. Алай мен башчылыкъ этген коллектив бирикген, бир бири ючюн жууаплы, билимли, сынаулу болгъанды. Элбрусда, Черек районда биргеме ишлеген нёгерлериме да ыразыма. 

Къайда да усталыкъларын сюйген, жууаплылыкъны ангылагъан адамлагъа тюберге насыбым тутханды. Нальчикде 2-чи бёлюмге таматалыкъ этген кезиуню да энчи жылыулукъ бла сагъынама. Анда ишлегенлени боюнларына уллу борчла салыннгандыла – шахарны ара районларында право низамны сакълау. Ала аны бет жарыкълы толтургъандыла. Манга дери анга башчылыкъны Уяналаны Руслан этгенди, ол коллективни бирикдириуге уллу къыйын салгъанды, сёзсюз.

- Юрий Мажитович, керти полициячы къаллай болургъа керекди?

- Адамла бла кюн сайын тюбеген полициячыла борчларын къалай толтургъанларына, бет намысларына кёре къуралады саулау право низамны сакълаучу системаны юсюнден оюм. Инспектор, участка уполномоченный кеси да бузукълукъ этерге ёч болса, улутха излесе, битеу полициячыла да аллайладыла деп къоярыкъдыла. Ол угъай, аланы тыш сыфатларына, формаларына кёре да къуралады оюм. 

Чёплеу чёплеген полициячы праволарыбызны сакъларыкъды деп ким ышанырыкъды? Ол мени ишим тюйюлдю деп, адамгъа болушмай ашырсанг, ол къалай ариу айтсын сени юсюнгден? Керти полициячы билимли, низамлы, жууаплы болургъа, адамланы къайгъыларына жарсыргъа, болушургъа борчлуду. Бек алгъа уа кеси кесинден уялыргъа керекди. Ол кемчилик этсе, башхала кёрмей къояргъа да болурла, алай керти профессионал намысын тюшюрмезге сакъ болургъа тийишлиди.

- Бюгюнлюкде полициячыла сериалланы, киноланы баш жигитлеридиле. Сиз аллай фильмлеге къараймысыз?

- Хау, алада кемчиликле да бардыла, алай адамла аны эслемезге, ангыламазгъа да боллукъдула. Мен а совет киноланы бегирек сюеме. «Рожденная революцией» эмда «Место встречи изменить нельзя» фильмлеге хар заманда да, биринчи кереча, сейир этип, сюйюп къарайма.

- Шуёхунга кёре сени ким болгъанынгы айтайым деген сёз жюрюйдю. Сиз а иги нёгермисиз?

- Адам жашауунда кёпле бла танышады, байламлыкъла жюрютеди, алай ала барысы да нёгерле болуп къалмайдыла. Манга уа керти шуёх табаргъа насыбым тутханды – Атабийланы Мухтар. Ол предпринимательди, биз жыйырма жылдан аслам заманны таныйбыз бир бирибизни. Быллай бир заманны ичинде байламлыкъларыбыз кючленнген эселе, ким биледи, иги нёгер да болурма…

- Сабийледен ызыгъыздан баргъанла уа бармыдыла?

- Угъай. Жаланда кичи къарындашым сайлагъанды ич ишле органланы. Сабийледен а жаш Тимур медицинагъа баргъанды. Ол гитчелигинден да бу усталыкъгъа артыкъда уллу эс бургъанды.. Къыз Фатима Урунуу эм социал къоруулау министерствода ишлейди. Айып этмегиз, былайда юй бийчем Эмманы да сагъыныргъа сюеме. Полициячыны ишини къыйынлыгъын ангылап, не заманда да манга билеклик этгенди, болушханды.

- Биз профессионал байрамыгъызны аллында тюбейбиз. Коллегаларыгъызгъа къаллай алгъыш этерик эдигиз?

- Ич ишле органлада усталыкъларын сюйген, борчларын жууаплы толтургъан, ишлери ючюн къайгъыргъан профессионалла кёпдюле, аланы барысын да алгъышларгъа, ыразылыгъымы айтыргъа сюеме. Бек алгъа саулукъ, жетишимле тежейме. Аманлыкъчыланы къолларындан жоюлмасын бир адам да, алгъын жыллада болгъан терактла къайтарылмасынла. Салютла жаланда байрамлада атылсынла!

Ич ишле органлада къуллукъ этгенни иши кече, кюндюз да бошалмайды. Бирле анга тёзалмай, юйюрле чачыладыла. Юйюр тиширыуну сабырлыгъ- ына, оюмлулугъуна кёре сакъланады. Полицияда ишлеген жашланы юй бийчелери аны ангыларларын тилеп, алагъа сабырлыкъ, насып, ырахматлыкъ тежейме.