Ассалам алейкум, тау эллерим!

Тау ауузланы хар биринде да, ташны ташха ура, юзмез эте, бурунладан таркъаймай келген череклени кёрюрге боллукъду. Аланы жагъаларында, булутланы жырып, аламгъа тартылгъан къая чукуйларына кёзюнг урунады. Заманнга бойсуннганлай, жай чилледе окъуна акъ бёрклерин тешмей, кёз къамата, жылтырайдыла ала, деменгили къурч къалалача сюеле.

Этеклеринде ариу жашил кырдык. Кюнлюмлеринде токъ малла отлай. Чегетлеринде субай назы, нарат терекле ариу акъ-къара къолан къайынла. Къушла учхан бийикледен саркъгъан чучхурла, ташдан-ташха секире, ойнай-кюле, чокъуракъ тамычыларын тау череклерине къоша. Ала да ашыгъышлы, ёзенлени да суусапдан къандыра, узакълада кёк бояулу тенгизлеге жорта.

Тау ёзенинде состар ташлы бийик хунала, къарча жылтырай, тытыр бла сюртюлген, къызыл кирпичледен къаланнган тюплю-башлы, къанжалбаш юйле. Узун орамларынгда ток чыпынла тизилип.

Машинала уа, жел ургъанлай, ашыгъышлы энишге-ёрге ётедиле. Сабийле уа: акъ гёбелекчиклеге ушагъан къызчыкъла, тизгинли жашчыкъла, желден артха къалмайбыз дегенча, секире, чаба, билимни ата юйю – мектепге, бир бирлерин оза, барадыла. Тау эл, ариу эл! Ассалам алейкум, тау элим! Минг жыл жаша! Таркъаймасын сени сууунг!

Арлакъда уа, артыкъ узакъ болмай, эски эллени къалгъан-къулгъанларын кёребиз: оюлгъан хунала, таш хурула. Бир заманда ариу арбазланы бюгюнлюкде юлкю, чырпыла бийлегендиле. Жаланаякъ сабийле, ат чыбыкълары бла букъусун кётюрюучю орамланы, жангыз иеси энди жел болуп къалгъанды. Кеси бла чаришге чыгъыучу жаш къызчыкъланы излей, эски хуналагъа кесин тюе, хар кимни ачы тауушу бла титирете, жиликлени къалтырата, орамланы сызгъырып ётеди. Ассалам алейкум, сизге да, буруннгу тау эллерим!

Не болуп къалгъанды бу эллеге уа? Состар ташладан къаланнган журтла къалай бла бузулдула, нек? Иелери уа къайры кетдиле? Нарт жигитлени жырларын айтыучу огъурлу акъсакъалла. Гёгенлени да кётюрюп, суугъа бара, кюлкюлери бла орамланы зынгырдауукъ тауушха алдырыучу къызла уа къайда?

Бирле  мамырлыкъ сайладыла. Журтла ишледиле, мал жайдыла, жер сюрюп, мирзеу да ёсдюрдюле. Дунияны жаратханнга да шукур эте, халал къыйынларын ашай, тынч-ырахат жашай эдиле.

Алай башхала да бар эдиле. Адамлагъа, халкълагъа оноу этерге сюйгенле. Болжаллы халда патчахла болгъан, кеслерин ёмюрлюк суннган залимле, дунияны жаратхан бла кеслерин тенг этерге кюрешгенле. Ала болдула тау эллени чачханла. Адамларын сюргюннге ашырдыла, журтларын оюп, жер бла тенг этдиле. Анда жашагъанланы энди бери къайтмазча, атлары унутулурча этерге кюрешдиле. Къыйын заман эди. Жашау ала айтхан чекге окъуна жетди.

Болсада дунияда башха сюд да барды. Ол намыслы сюддю. Тюзлюк тохташдырылды. Халкъ жерине къайтды. Жангы юйле, журтла ишледи. Арбазладан сабий тауушла чыкъдыла. Бахчалада алма терекле чакъдыла. Жашау жангы ызгъа кирди.

Алай эски элле къалдыла, заманны кюйсюзлюгюню эсгертмелерича, орамларына жел ие болуп, ачыулу жел. Ким биледи, ол алайлаймы къалыр? Огъесе жашау къайтырмы буруннгу эллерибизге. Жангы жашау, алгъындан да ариу жашау.