Аланы тюз жолгъа салыр амал болурму?..

«Ана кёлю балада, бала кёлю талада» дейдиле, алай балаларын унутханла да тюбейдиле.  Мен бир сюдде болгъан эдим бир талай жыл мындан алгъа. Жыйырма тёртжыллыкъ тиширыу, ючжыллыкъ къызчыгъына бла бешжыллыкъ жашчыгъына ахырысы бла да эс бурмай, аман кюннге жетдирип тургъанын Нартан элден  къоншулары Чегем районну прокуратурасына жазгъандыла. Андан бу тарыгъыу къагъыт Чегем районну ич ишлерини бёлюмюне жиберилгенди. Акъылбалыкъ болмагъанланы ишлери юсю бла бёлюмню инспектору Татьяна К.-ны фатарына баргъанында, кёзлери бла кёргенине къыйналып ийнаннганды. Хау, шёндю жарлы жашагъан юйюрле кёпдюле. Баям, сабийге не аламат, бай интернатда жашагъандан эсе жарлы анасы бла тургъан игиди. Ол тойгъунчу ашамагъанлыкъгъа, анасыны къатында тургъанына не жетеди? Алай бир-бир анала сабийлерини жауларыдыла, балаларын жаланда жунчутургъа устадыла. Татьяна К. ма аллайладанды. Сюд а анга условно жети ай берип къойгъанды, сабийлери  «Намыс» реабилитация арагъа тюшгендиле. Ачлыкъ сынагъандан сора да, Тимур бла Илга тюйюлюп тургъандыла.

Къоншула сюдде айтханнга кёре, Нартанда кёп фатарлы юйге Татьяна  кёчгенден сора ол, ючжыллыкъ Илга бла бешжыллыкъ Тимур юйде тургъанлай, фатарына ичип тургъан эр кишилени келтиргенди, бирде уа, ала бла бирге кетип къалгъанды.  Тимур бла Илга, биягъы кеслери алларына къалып, сирнекле бла ойнай кетип, юйге от салгъандыла. Къоншула сабийлени къычырыкъларына чабып келгендиле да, кючден отну ёчюлтгендиле. Былай эки-юч кере болгъанды.

Татьяна К. фатарында юсю жабылмагъан газ форсунка орнатханды, ол а сабийлени жашауларына къоркъуулуду. Терезеледе, инспектор айтханнга кёре, терезе жабыула жокъ эдиле, бир терезе уа - мияласыз. Телевизорну проводу изоляциясыз болгъаны Татьянаны ууакъ сабийлерини жашауларына къоркъуулуду. Фатарда унитаз жокъду. «Биз суу алгъан краннга келип, Татьяна кир челеклерин жууады», - деп тарыгъадыла къоншула.

Тимур бла Илга ач болгъанлары сайын, къоншулагъа барып, аш тилеп тургъандыла. Ала адамла итлеге чыгъаргъан ашны алып да ашагъандыла. Кёп кере, кир-кипчик къуюлгъан бакланы чачып, къабаргъа зат табаргъа кюрешгендиле.

Ачлыкъ сынагъан сабийлени дагъыда бир уллу къыйынлыкълары болгъанды: аналары аланы тюйюп тургъанды, сюд-медицина экспертиза жашчыкъ да, къызчыкъ да тюйюлгенлерине шагъатлыкъ этгенди.Къоншула да Татьяна сабийлерин сопакълап, аланы къычырыкъларын эшитип тургъанларын айтхандыла.

Сора сюд бу тиширыугъа жумушакъ нек болду? Сабийлени андан нек сыйырмады?

                                                                                                       Ахшы юлгюле уа бардыла

Нальчикде  «Мени юйюрюм» деген конкурс-фестиваль бардырылгъан эди. Анда Адыгеядан келгенле къартла тургъан юйде бир адыг да жокъду деген эдиле. Чечен Республиканы келечилери уа алада ёксюзлеге деп ишленнген алты интернат да жабылгъандыла, дегендиле. Нек? Ёксюзлерин чеченлиле юйюрлерине алгъандыла. Чеченде жаланда реабилитация ара барды, сабий анда къадарына оноу этилгинчи жашайды.

Россейде да ёксюз эм аталары-аналары къарамагъан сабийле тургъан юйле жабылып барадыла. Бай регионлада приёмный ата-аналагъа ай сайын ахча бериледи, аланы стажлары да барады. Бизни республиканы бюджети дотациялыды, башха жерледеча ёксюзлени, ата-аналары къарамагъан сабийлени алгъанлагъа уллу ахчала тёлерге алыкъа онгла жокъдула. Болсада, баям, башхаладан артха къалмазгъа жарыкъ умутла уа бардыла.

Ма ол умутла ючюнмю сыйырмай къойгъандыла Татьянадан сабийлерин? Ким билсин? Сюд «жумушатхан жорукъ» деп бу тиширыуну бусагъатда да ауурлугъу болгъанын эсге алгъанды. Эри болмагъан, бир жерде да ишлемеген, эки сабийин да ачдан къыйнап тургъан тиширыуну ауурлугъу бар эсе, ол аны башсызлыгъын, жууапсызлыгъын кёргюзтеди.  

Кертиси бла да, сабийле ёсдюрген тиширыуну стажы да бармайды, къартлыгъында пенсиясы да азчыкъ болады. Энди, иш хакъ да тёлеп, стажы да барырча этселе, бек сейирди, ишлеринден чыгъып, сабийлерини къатларында турургъа сюйгенле кёп боллукъ болурламы?..

Былайда жарсытхан зат да барды: Татьянача тиширыула, бу закон чыкъса, бек къууанырыкъдыла. Кеслерин тап жюрюте билмеген, ишлерге да сюймеген, ала сабийлерини ахчаларына жашап турлукъдула.

Аналыкъны даражасын кётюрюрге керекди, дейдиле. Хау, керекди. Алай сабийле тапхандан сора да, ана сезимлери, ана жюреклери болмагъан тиширыулагъа уа не оноу? Сабийлерине ахырысы бла да къайгъырмагъан, жаланда, кеслерини башларын кечиндирип, кеслерине зауукълукъ излеп айланнган анала аз тюйюлдюле. Аланы тюз жолгъа ким, не зат тюзеталлыкъды? Бу соруугъа жууап жокъду.