Ата журту ючюн бр атлам артха турмагъанды

Уллу Ата журт уруш бошалгъандан сора, Совет Союзну ара шахары Москвада 1945 жылда 24 июньда хорламгъа аталып, парад бардырылгъанды. Анга къатышыргъа аскерчилени айырмалыларын сайлагъандыла. Ол санда Герпегежден Биттирланы Чапай да болгъанды.

Ол уллу тау элибиз Холамда туугъанды. Урунууну жолун да анда башлагъанды. Элге жюк ташыгъан машина бла да биринчи кирген ол болгъанды. Герпегеж къуралгъанда уа, ары кёчеди. Ара мюлкде ишлей турады. 1940 жылда 15 майда жашны аскерге чакъырадыла. Ол, Ленинградны къатында орналгъан зенит-артиллерия бёлюмге тюшюп, прожектор ташыгъан машинаны жюрютюп тебирейди.

Экинчи жыл а уруш башланады. Кёп да турмай, Ленинградха жетеди. Бирде машинасында орналгъан прожекторун шахарны кечеги кёгюне да буруп, бомбала атаргъа келген самолётланы жарытады. Анга кёре зениткачыла атдырып, аланы агъызадыла. Бирде уа, тасхачылагъа къошулуп, немис окоплагъа барып, «тил» тутуп келтиреди. Керек болгъанда уа, машина бла сауут, окъ, топ ташыйды.

Къуршоугъа алыннган Ленинградда адамла ачдан, сууукъдан, къарыусуздан, орамлада бара тургъанлай, жыгъылып къала эдиле. Чапай нёгерлери бла алагъа къарап, жаны сауланы медицина пунктлагъа ёдюрюп да тургъанды.

Урушну экинчи жылында Биттир улун танк бригадагъа кёчюредиле. Аны таматасы уа аты айтылгъан аскер башчы Баграмян эди. Анда, къыстау сермеш баргъан кезиуде, душман самолётла бомбала ата тургъанына да къарамай, танкчылагъа топла элтип тургъанды. Аны хайырындан бизникиле атышыуларын тохтатмай бардыргъандыла.

Бир жол а, топлары тауусулуп, урушну бардыралмай, къуршоугъа тюше тургъан аскерчилерибизге сау машина топ, окъ жетдиреди. Ол себепден сермеш жангыдан башланады эм фашистлеге артха кетерге тюшеди. Аллай жигитликлери ючюн герпегежчи жаш Къызыл Жулдузну эм Ата Журт урушну экинчи даражалы орденлерине кёргюзтюледи.

Чапай Ладога кёлде «жашау жолу» бла да машинасын топдан, окъдан, ашарыкъладан толтуруп аз жюрюмегенди. Немис самолётла атхан бомбала бузну элек-элек эте эдиле, экинчи кюн сууну жукъа буз жаба эди. Машинаны жюрютген а, башындан бомбала къуюла тургъанда, аны къалынлыгъынмы тинте турлукъ эди. Жукъа жерлеге тюбеген машинала, кёзню жумуп ачхынчы, буз тюбюне кете эдиле. Артда шофёрла машиналарыны эшиклерин ачып жюрюгендиле. Насыплары тутханла къутулгъандыла.

Миллионла бла адамланы жутхан уруш да бошалды. Чапай андан сау-саламат къутулду. Башында айтханыбызча, айырмалыланы санында машинасы бла хорламны парадына да къатышды. Анда да борчун айыпсыз тамамлагъаны ючюн Баш главнокомандующийни махтау къагъытына да тийишли болгъанды.

Болсада аскерден эркин этилмегенди, жеринде къуллугъун андан ары бардыргъанды. Кюз артында Октябрь революциягъа аталгъан парадха да къатышады. Биягъы машинасы бла ара шахарыбызны Къызыл майданы бла ётеди.

Андан сора, эркин этилип, юйюне тебирейди. Жолда да Огъары Малкъардан эки жашха тюбеп, ала бла Прохладнагъа келеди. Темир жол вокзал тийресинде айлана тургъанлай, Кязим хажини жашына, Ахматха жолугъадыла. Таулуланы кёчюрюлгенин былагъа ол айтады. Жашланы ары дери аллай хапарлары болмагъанды.

Кёчгюнчюлюкде да Биттир улу шофёр эди. Гуртуланы Шамайылны къызын Эзамханны алып, юйюр къурагъанды. Андан Орта Азиядан къайтхандан сора да, Герпегежде «Шуёхлукъ» колхозда уруна, атын иги бла айтдырып тургъанды. Эллиле аны атын хар заманда да хурмет бла эсгередиле.