Таулу тиширыула – къайда да жигерликни юлгюсю

Тиширыуланы кюнюню аллында биз илмуда уллу жетишимлеге жетген таулу къызларыбызны эсгерирге сюебиз. Сёзсюз, насыпха, ала асламдыла. Бу жол а биз «илмуланы доктору» даражагъа жетген къауум эгечибизни атларын сюйюп сагъынабыз.

Джаболаны Сергону къызы Амина, Россейни бийик профессионал билим бериуню сыйлы ишчиси, Къабарты-Малкъарны сыйлы илму къуллукъчусу, техника илмуланы докторуду. Ол 1990 жылда Ставропольну политехника институтун айырмалы бошагъанды. Урунуу жолун Нальчикни ресторанла эм ашханала трестини комбинатында инженер-технолог болуп башлагъанды. Экинчи жыл окъуна Ленинградда сатыу-алыу, экономика инститну аспирантурасына кирип, 1994 жылда «Технология и организация общественного питания» деген темагъа кандидат диссертациясын, 2009 жылда уа «Создание технологий хлебобулочных, мучных кондитерских и кулинарных изделий повышенной пищевой ценности с использованием нетрадиционного растительного сырья» деген темагъа доктор диссертациясын къоруулагъанды.

Алгъа жыллада «Общепит» биригиуню управлениясында, Нальчикни шахар администрациясында да ишлегенди. 1998 жылда уа аны В. Коков атлы Къабарты-Малкъар къырал аграр университетге чакъыргъандыла. Андан бери Амина анда ишлейди. Бусагъатлада «Технология продуктов общественного питания и химии» деген кафедрагъа таматалыкъ этеди.  Ол 150 чакълы илму ишни авторуду. Илмуланы Россей академиясыны члениди, жангы затла къурагъанына ондан артыкъ патенти барды.

Подпись: КъМР-ни  жарыкъландырыу министри Анзор Езаов,  техника илмуланы  доктору Джаболаны Амина, техника илмуланы кандидаты Созайланы  Джамиля, В. Коков атлы Къабарты-Малкъар къырал аграр университетни ректору Аслан Апажев.

Жангоразланы Солтанны къызы Жансурат, КъМР-ни сыйлы илму къуллукъчусу, экономика илмуланы докторуду.  Ол Къабарты-Малкъар къырал университетни экономика факультетинде, ызы бла аспирантурада окъугъанды. СССР-ни илму академиясында проблемаланы социал-экономика институтунда . кандидат диссертациясын къоруулагъанды. Андан сора, урунуу жолун 1991 жылда В.Коков атлы Къабарты-Малкъар къырал аграр университетде (ол заманда академия)  башлагъанды.  Устаз, доцент, профессор да болгъанды. 2002 жылда Жансурат Санкт-Петербургда къырал экономика-финансла университетде «Теоретические основы бизнес оценки деятельности предприятий на региональном потребительском рынке» деген темагъа доктор диссертациясын къоруулагъанды.

Аны 2003 жылда Къабарты-Малкъар къырал академияны экономика факультетини деканы этгендиле, 2007 жылда уа Къырал эм муниципал управленияны эм мюлк экспертизаны факультетине тамата этип салгъандыла. Бусагъатда Жансурат Къабарты-Малкъар къырал аграр университетде Управленияны институтуну директоруду.  Ол жюзден артыкъ илму эм окъуу-методика ишлени авторуду, «Оценка эффективности функционирования социально-экономических систем» деген илму школаны ишин жюрютеди.

Абшаланы Магометни къызы Малкъарланы Аминат, физика-математика илмуланы доктору, Россей Гидрометеослужбаны сыйлы ишчиси,  РАЕ-ни член-корреспондентиди. Ол 1994 жылда КъМКъУ-ну физика факультетин айырмалы бошагъанды. Урунуу жолун а Нальчикде тау -геофизика институтда башлагъанды. Тюрлю-тюрлю кезиуледе анда инженер, илму къуллукъчу, тамата илму къуллукъчу, хауа болумланы тюрлендириуге себеплик этерге аталгъан технологияланы лабораториясыны таматасы болуп да ишлегенди.

Аминатны иши бузгъа къажау этилген ишлени экономика, физика жаны бла да тинтип,  хайырын, хатасын ёнчелеу эди. Ол бу жаны бла къурагъан методикала бла бусагъатда Россейде, СНГ-ны къыралларында, Аргентинада, Болгарияда, Бразилияда да хайырланадыла.

2008 жылдан бери Малкъарланы Аминат Росгидрометде ишлейди. Ол анда хаталы хауа болумлагъа къажау онгланы къураугъа себеплик этерге аталгъан бёлюмге таматалыкъ этеди. Бу бёлюм илму-излем институтланы, буз уруугъа, элхуургъа, башха хаталы хауа болумлагъа къайгъыргъан службаланы ишлерине къарайды. Дагъыда Аминат бу жаны бла Россей къырал надзорну инспектору, Геофизика тинтиуле бардыргъан илму советни председателини орунбасары, Росгидрометни илму-техника советини члениди. Ол жюзден артыкъ илму ишни, оннга жууукъ монографияны, юч патентни да авторуду.  

Аминат хауа болумланы тюрлендириу жаны бла этген жетишимлери ючюн Халкъла аралы саугъагъа, Росгидрометден  Е.К. Фёдоров атлы премиягъа тийишли болгъанды. Аны аты Россейни Табийгъат министерствосуну Сыйлы къангасына жазылгъанды.

Гаммаланы Азретни къызы Теммоланы Лейла, медицина илмуланы докторуду, профессорду.  Ол школну алтын майдал бла бошап, андан ары Къабарты-Малкъар къырал университетни медицина факультетинде окъугъанды.  1998 жылда бошап, ол университетни клиника ординатурасында окъугъанды, «Педиатрия» усталыкъны курсун  да анда ётгенди. Ызы бла аспирантурагъа кирип, 2002 жылда «Характеристика и динамика клинических и патопсихологических показателей у детей, страдающих бронхиальной астмой, в процессе терапии» деген темагъа кандидат диссертациясын къоруулагъанды. Ол заманда анга жаланда жыйырма алты жыл бола эди.

2009 жылда уа Лейла «Теоретическое и методологическое обоснование антропоцентрических принципов в диагностике и лечении психосоматических заболеваний у детей» деген аты бла доктор диссертациясын къоруулагъанды. Жаш докторну (отуз юч жыл!) бу иши «Ученые России – биографические данные выдающихся ученых и специалистов России» деген энциклопедиягъа киргенди.

Бюгюн Лейля жюзге жете илму ишни, алты методика китапны да авторуду. Ол КъМКъУ-да медицина факультетде сабий аурууланы, акшерствону эм гинекологияны кафедрасында, сабий онкологияда да ишлейди.