«Ыннабызны хайырындан билебиз тилибизни»

Арт заманда мени сейирсиндирген эм ёхтемлендирген бир адам болгъан эсе, ол Жантууланы Исламды – Псычох элни школуну 9-чу классыны окъуучусу. Жантуулары бу элге кёчгюнчюлюкден къайтхандан сора тюшгендиле. Дагъыда ала бла бирге анда Байкъазылары, Османлары да жашайдыла. Ислам бла мен социал сетьлени биринде танышханма. Анда ол мени журналистикадан «Жютю къалам» деген проектиме къатышыргъа сюйгенин билдирип жазгъан эди. Псычохда жашагъанын айтханда уа, аны ёз тилибизде алай иги жаза билгени сейир этдирген эди. Артда телефон бла сёлешгенибизде да, малкъарча -Ц эм -З харфланы хайырланнганы уа бютюнда бек сюйгенме аны бла тюбеширге. Алай бла, аны редакциягъа чакъырып, ушакъ бардыргъанма.

Школуну атын айтдыргъан айырмалы окъуучу болгъандан сора да, Ислам республикабызда волонтёр къымылдаугъа да тири къатышады. Алгъаракъда аны бу ызны сайлагъан жаш адамланы къауумуну бек жетишимлилерини санында «Эльбрус» пансионатда ётген форумгъа да айыргъандыла.

Жантууланы юйюрню юсюнден айтханда уа, ала ары кёчгюнчюлюкден къайтхандан сора, таматаланы оноулары бла тюшгендиле. Бир ненча малкъарлы юйюрле бла ары абазинлилени бла ногъайлыланы да жиберген эдиле. Ол кезиуде Псычох элни жеринде кёгет терекле ёсгендиле. Адамланы да ол бахчаланы  айнытыр мурат бла ашыра эдиле ары. Исламны аппасыны анасы анда юч жашы бла орналады. Къалай-алай болса да, талай замандан юйюр Кёнделеннге кёчеди. Анда 25 жыл чакълы бир жашап тургъандыла.

 – Алай аппамы бир къарындашы ауруп, ёллюгюн билгенде, Псычохха элтирлерин тилегенди. Сора къарт анасына да анда юй алгъанды. Алай бла абаданларыбыз артха кёчгендиле эм къабыр юлюшлерин да анда тапхандыла, – дейди Ислам.

Аны анасы Пшуковады, Огъары Къуркъужинден. Малкъар тилни ол да биледи.

– Ыннам Огъары Жемталаданды. Мусукладан. Аны хайырындан билебиз тилибизни да. Мени анама да ол тауча сёлешеди. Гитчелигимде Жемталагъа жибериучю эдиле. Шёндю да бек сюйюп барама. Малкъар тилни ма алай бла билеме. Таулу болуп, кеси эллерибизде жашагъанлагъа сейир окъуна этеме ёз тиллерин билмегенлерине. Сёз ючюн, ол ахыр форумда болгъанымда, анда тырныауузчула да бар эдиле. Алай аладан бири да тауча сёлеше билмегени айып тюйюлмюдю. Сора ала малкъарча, къабартыча да сёлешгеними эшитип, ангылаялмай тургъандыла ким болгъанымы. Аланы уялтыргъа окъуна кюрешгенме кеси тилибизни билмегенлери ючюн мен назмула, текстле окъуп, тилим андан да иги сынарча этерге кюрешеме, – дегенди Ислам.

Бу айтылгъаннга быллай шарт шагъатлыкъ этеди: жаш, Мёчюланы Кязим атлы фонд бардыргъан эришиуге къатышып, конкурсну гран-при саугъасына тийишли болгъанды. Анда ол поэтни зикирлерин айтхан эди.  

Волонтёрлукъ ишге къатышханлы быйыл 2 жыл болады. Кесини тюрлю-тюрлю проектлерин да жарашдыргъанды. Алагъа бийик багъа берилгенин да чертирчады.
Жантууланы Рустамны юйюрюнде Исламдан сора, энтта да къызчыкъ бла жашчыкъ ёседиле.

– Сабий садыбызны таматасыны экинчиси акъсуучу тиширыуду. Ол да къарындашчыгъым бла тюбешсе, малкъар тилде сёлешеди. Бек сау болсун деригим келеди анга да. Эгечиме да 9 жыл болады. Ол да сёлеширге кюрешеди кеси тилибизде, бютюнда ачыуландырсам, – дейди ушакъ нёгерим.

Мени бюгюннгю жигитим кеси да школда таулу сабийчикле бла ёз тилибизде сёлеширге бек сюеди. Ала уа къууанып, аналарына окъуна айтып барыучудула.

Школну бошаргъа Исламгъа энтта иги кесек заман барды, алай ол медицинаны сайларыгъын а биледи.

Мен оюм этгенден, ёсюп келген тёлюбюз быллай жашладан юлгю ала, тюз ызны тутуп, кеси тиллерин билирге да итине ёссе, миллетибизни тамблагъы кюню барды деп айтыргъа боллукъбуз.