Аммаларыбызны сюйген оюнлары

«Заманны» бетлеринде миллетибизде жюрюп тургъан оюнла бла шагъырей этиуню андан ары бардырабыз. Басмаланнган материалла эр киши оюнланы юслеринден болгъанларын эслеген болурсуз. Бу жол а къыз тиширыула къаллай оюнла бла жубанып тургъанларын ачыкъларыкъбыз.

«Кюрек бийче»

Жаз башында къызла сюйюп къурагъан оюнладан бири «Кюрек бийчени жасау» деген оюн болгъанды. Кюрек бийчеден жауун тилейбиз деп, он-онбешжыллыкъ къызла бирге жыйылып, уллуракълары алда, гитчереклери артда, жыйын болуп жюрюгендиле.

Бек биринчиден, кюрек бийчени хазырлай билирге керекди. Кюрекни сабын тюбюне айландырып, кюрекни боюнуна бир таякъны къолча байлап, бетин эски быстырла бла бетча къысып, ызы бла уа тюрсюнлю узун быстырланы ары бла бери чулгъап, кёз, аууз, къаш салгъанча этерге керекди. Эски тёбен жан, ёрге жан кийдирип, жаулукъ къысса, «бийчени» хазыргъа санаргъа болады. Сора экеу-экеу жанындан тутуп: «Тапды, тапды!» - деп, атлатып барадыла. Къыйырдан башлап, юй сайын кирип, Кюрек бийчени сыйын тилеп айланадыла. Жаш келин келген юйге барыргъа бютюнда бек сюйгендиле. Бийчени намысына ким дарий, ким къол жаулукъ, жумуртха, бишлакъ, эт да берип ашыргъандыла. Жаугъаны, жаумагъаны аланы ишлери тюйюлдю. Къызланы ол жан атып ойнаучу оюнлары болгъанды.

Озгъан ёмюрде, 1942-43 жыллада, эр кишиле урушда болгъан кезиуде, къызла жырларына: «Жауун жауады сюзюлюп, жашла келедиле тизилип», - деп къошуп, аналаны кёллерин алгъандыла. Ала уа къызчыкъланы тапхан иги, татлы затчыкъла бла къууандыргъандыла.

«Гинжи оюн»

Сабий къызчыкъланы  сюйген оюнладан бири «Гинжи оюн» болгъанды. Гинжи бла къауум-къауум болуп ойнагъандыла: тёрт-беш сабий бир къауум, дагъыда аллай бир да башха къауум болуп: «Ким ариу юй ишлер, кийиндирир!» - деп, эришип ойнайдыла.

Сора ташдан юй ишлейдиле, агъачдан саладыла. Ызы бла гинжини мюйюшге сюеп, аллын къаланкъа бла жабып, аны келин этедиле. Келиннге уа ариу ашла, шербетле, хычинле саладыла да, гинжини атындан къызчыкъладан бири келинча сёлешеди, кесин адетдеча жюрютюрге кюрешеди.

Гинжини уа былай ишлеп болгъандыла. Бичакъ бла чыбыкъчыкъны эки къыйырын тенг кеседиле. Сора баш жаны боллукъ къыйырына акъ, кёк, сары, къызыл, къаралдым халыланы кезиу-кезиу, тёртгюл чулгъап чыкъгъандыла. Чулгъагъанда кёзлери, бети, ауузу да билинирча чулгъагъандыла. Ызы бла быстыр журунну башына къысхандыла, чыбыкъчыкъдан билекле салгъандыла. Анга кийим кийдиргенден сора аны хазыргъа санагъандыла. Гинжиге ат атагъандыла.

Сора къызчыкъла бир бирлери бла ким ариу стол, ундурукъ къурар деп эришгендиле. Аны ючюн эки къауумдан да ариулукъгъа багъа берген эки къызчыкъны айыргъандыла. Ала къурашдырылгъан отоулагъа, жасалгъан гинжилеге, хазырланнган «ашлагъа» багъа бичгендиле. Оюн андан ары бардырылгъанды.

 Баргъаны 2 майда чыгъарыкъды.