Тарых

   Гитлерчи ууучлаучуланы ууатыугъа, 1941-1945 жыллада Уллу Ата журт урушда Хорламны келтириуге Къабарты-Малкъарны халкълары да уллу къыйын салгъандыла. Аны жашлары бла къызлары битеу фронтлада жигитлеча сермешгендиле, батырлыкъны юлгюлерин кёргюзтгендиле.

  Геляхланы Исхакъ атамы экиге айланнган эгечини баш иеси эди. Ол бизни юйге келип, атам бла стол артында сагъатла бла олтуруп, кёп хапар айтып кетиучюсю бюгюн да эсимдеди. Биз а, сабийле, ойнай кетип,  бирде уа шошайып, хапарларына къулакъ салып  тынгылагъанбыз.  Алай, жарсыугъа,  ол заманда кёп затны ангыламагъанбыз.  Бирде уа  алагъа школну директору   Холаланы Якуб да къошулур эди.  Сора ючюсю да  озгъан жылларын эсгере, ингир къарангысына  дери олтурур эдиле.
 

Гергъокъланы Биасланны жашы Исмайылны (Чортайны) уллу, ариу, билимли  юйюрюню  къадары  халкъыбызны, битеу къыралыбызны да тарыхыны бир бетиди.

    Оруслу жолоучу В.Я.Тепцов, жюз жыл мындан алгъа Кавказда кёп жюрюп, «По истокам Кубани и Черека» деп китап чыгъаргъан эди. Бир он жыл мындан алгъа уа анга  М. эм В.Котляровланы издательстволары аны жангыдан  басмалагъандыла.

   Орта Азияда жашагъан ахыр эки-юч жылларыбыз бюгюнча эсимдеди.  Мен бла эгиз къарындашым Алий анда туугъанбыз. 1956 жылда уа бизге дагъыда эгешчик Фатимат къошулгъан эди. Анабызны,  къолунда да тёрт къагъанакъ сабийи бла, Къыргъызда Джалал-Абад областьны Ленин жол элине арбала бла келтирген эдиле.  Жашай келгенде, 1950 жылда атабыз да  къайтады. Эки жылдан а биз да тууабыз. 
 

   Сталинград ючюн къазауат Уллу Ата журт урушну тарыхында бек къанлы, кюйсюз сермеге саналады. Шахарны эркин этиу операцияны биринчи бёлюмю   1942 жылда 17 июльдан 18 ноябрьге дери баргъанды. Алай ол толусунлай душмандан жаланда 1943 жылда 2 февральда тазаланнганды.  
 

   Къайсы миллетни алып къарасанг да, хар тукъумну да кесини тарыхы болгъанды. Малкъар халкъда да, мени акъылыма кёре, тукъумланы тинтгенде ачыкъланнган шартла адамны сейирин къозгъайдыла. Кесини ата тукъумуну юсюнден Чегембайланы (Баразланы) Музафарны жашы Зуфар 2006 жылны март айында айтхан эди. Ол замансыз дуниясын алышханлы бир талай жыл болады.

Бир бутагъы Абайлада эсленеди

Ал сёз

   Кёчгюнчюлюкню, киши жеринде жашауну къыйын жылларында кёп тюрлю ачыулу, бушуулу ишле бла бирге бир-бирледе къужур шартла да бола тургъандыла. Бек сейири уа: ол заманда болгъан затла, адамланы хар айтханлары, хар этгенлери - иги неда аман иш болсун- къуру тамата тёлюню угъай, бизни, сабийлигибиз кёчгюнчюлюкню жылларына тюшгенлени да, эсибизде къалгъанды.

Эрттеден да Москвада жашап, ишлеп тургъан гитче эгешчигин кёре барады Буслиймат. Элинден Нальчикге окъуна бир-эки кере чыкъгъан тиширыу вокзалны уллулугъуна, адамланы кёплюклерине сейир этип къарайды. Метрогъа тюшгенинде уа абызырагъан окъуна этеди.