Жамауат

Алгъын тау элге барсанг, абадан адамларыбызны ана тилибизде шатык сёлешгенлерине сагъатла бла тынгылап турлугъун келе эди. Арт бир ненча жылны ичинде уа ёсюп келген тёлю угъай да, уллай­гъанла окъуна таучасын, орусчасын да чалдырып сёлешедиле. Ол а бек жарсыулу шартды. 

Элмырзаланы Лизаны Элбрус районда кёпле таныйдыла. Бютюнда болушлукъ, таянчакълыкъ керек болгъанланы арасында уа аны билмеген хазна жокъду. Ол Халкъны социал жумушларын жалчытыучу комп­лекс арада уллайгъанлагъа бла сакъатлыкълары болгъанлагъа юйлерине барып къарагъан бёлюмню таматасыды. Кёп болмай а аны бла саулай республика да танышханды – кёп жылланы бет жарыкълы уруннганы ючюн КъМР-ни Башчысыны Указы бла Лиза Магомедовнагъа «Къабарты-Малкъар Республиканы халкъны социал къоруулаууну сыйлы ишчиси» деген ат аталгъанды.

Гепсоркъа

«Гепсоркъа» жигитликлери болгъанланы оюну болгъанды. Ол къалай ойналгъанын билгенни бюгюнлюкде хазна тапхын. Жорукълары уа аны былайдыла. Жагъалары бийик болгъан сууну юсю бла иничке агъачны аудуруп салгъандыла. Аны узунлугъу бек аздан 10 метр болургъа керекди. Сора ол баргъан суугъа кетерге къоркъмагъан жашла жыйылып, эришиу башланнганды. Ала къолларына мужураны алып, бир жагъадан бирсине ётгендиле.

Заман тюрленсе, адетле, тёреле да алгъынча къалмайдыла. Жашау кёргюзтеди: хар зат да тюрленеди бу дунияда. Болсада ызны-къылыкъны мурдору озгъан ёмюрледен келеди. Ата-бабаларыбыз бла байламлыгъыбыз тас этилмегенди.

«Шуёхлукъ» альманахны бетлеринде Чегем  ауузуну эллерини жашауларына бла мюлк таматаларыны ишлерине жораланнган кезиулю очерк Байсолтанов атлы колхозну сют-товар фермасыны таматасы Таппасханланы Наурузну юсюнденди. Автор Къулийланы Хусейди. Узакъ 1973 жылдан бериу жазыу тилибизде жорукъла иги да тюрленнгенлери себепли, очеркни жангыдан хазырларгъа тюшгенди.

Шабатукъланы Нальдюз, Къужонланы Алихажини къызы, быйыл Устазланы кюнюнде кесини профессионал байрамы бла бирге туугъан кюнюн белгилегенди. Андан сора да, биринчи кере школда ишине ол бешинчи октябрьде чыкъгъанды, директор да ол кюн болгъан эди.  

Бусагъатда кёп жаш адамла ата-аналарындан айырылып жашаргъа итинедиле. Алай школ устазла айтханнга кёре, ыннала-аппала бла ёсген сабийле кёрюнюп къаладыла: аланы низамлары къатыды, сабырдыла, ана тиллерин да биледиле. Къатында къарт адам болгъан бала андан кёп затха юйренеди, таурухла, хапарла да эшитеди. Аладан алынмай къалгъан дерсле миллет культураны оюп барадыла дерге боллукъду.

Адам алыкъа сабий заманында газетлени, журналланы, башха изданияланы неге керек болгъанларыны юсюнден толу сагъыш этала болмаз, баям. Бизни юйге уа ала килограммла бла келе эдиле десем, ётюрюк айтырыкъ тюйюлме. Атабыз Хабибуллахны бла анабыз Баблийни таныгъанла уа аны алайлыгъын биледиле. Атабыз бийик билимли адам эди, ким биледи, ишинде да керек бола болур эдиле анга ол журналла, газетле да. Бирсилерини атларын эсгералмасам, алай «Вестник агитатораны» уа бир заманда да унутурукъ болмам.

Сёзсюз, жашлыкъ къууанчлы заманды – саулукъ да бар, кюч-къарыу, акъыл да жерлеринде…алай бу дунияда хар зат да бек терк тюрленеди. Жашлыкъ да озады, къартлыкъ а ауруула, къарыусузлукъ бла бирге жетеди. Бирде уа жангызлыкъ бла… «Къартлыгъында къатынынг ёлсюн» деп, ойнап айтылгъанча кёрюннгенликге, ол аман къаргъышды. Кёз аллыгъызгъа келтирчигиз: эки жыйырма, эки жыйырма бла беш, эки жыйырма бла он, андан да кёп жылны бирге жашагъанладан бири ауушду эсе. Кёбюсюнде эр кишиле алгъаракъ кетедиле», - деп. Алай тиширыулары алгъа кетген кезиуле да аз тюйюлдюле.

Бизни миллет ата-бабаларыдан бери да жюн ишни болмагъанча айнытып, жашауда уллу хайырын кёрюп тургъаны кертиди. Сёз ючюн, хар таулу тыширыу кийиз ура билгенди. Ол аны юй турмушун, жылыуун, жанын, чархын, санын, саулугъун сакълагъан багъалы харакети болуп тургъанды. Таулуну кийими, бегирек да жамычысы, башлыгъы, къабыргъагъа такъгъаны, юсге жапханы, аякъ тюпге атханы - барысы да жюнден болгъандыла.