Сохталарына къачан да, не жаны бла да кёлю бла къайгъырады

Сабийлик муратлары

Этезланы Сафарны уллу юйюрюнде ёсген къызчыкъ гитчелигинден окъуна биле  эди кесини къадарын сабийлени  окъутуу бла байламлы этеригин. Нек дегенде Индира Гирхожан элде халкъыбыз зор бла Туугъан жеринден къысталгъынчы окъуна биринчи устазла болуп тургъан адамланы юслеринден атасындан, бирсиледен да кёп эшитгенди. Аланы кеслерини тукъумдан болгъанлары уа аны кёлюн кётюргенди, ёхтемлендиргенди. Аллай халкъны ауузунда айтылып келген педагоглагъа ушаргъа итиннгенди. Этезланы Сапуу (ол барыбыз да билген белгили тюрколог, синтаксист Ахматланы Ибрагимни туугъан анасыды), Жалдуз, Масхут бюгюн да анга юлгю болгъанлай къаладыла.

Дагъыда РФ-ни сыйлы устазы Туменланы Къанийча профессионал даражагъа жетиширге итиннгенди. Бу белгили педагог анга ыннасындан башха тюйюлдю. Нек дегенде, къадар алай тюшюп, Индира Сафаровнаны анасы Асият гитчечиклей ёксюз къалгъанында, огъурлу тиширыу аны биреуню къолуна къаратмайды. Эгечинден туугъанчыкъны ёз балалары бла тенг кёрюп, юйюрю бла бирге ёсдюргенди. Къаний Кыпыковнаны кесини да онбир сабийи болгъанды. «Жигит ана» деген сыйлы атны да жюрютгенди.

Айхай да, барыбыз да сабийликни дуниясынданбыз. Жюрегибизде тюйрелип къалгъан школ чакъла бла бирге биринчи устазларыбызны сыфатлары да сакъланадыла. Мени ушакъ нёгерим да аны башланнган класслада окъутхан Любовь Ивановнаны (тукъумун эсгералмагъанды) энчи хурмет бла эсгереди.

Ахшыладан юлгю  ала

Сабийлени сюйгени, билим бериуде ишлерге талпыннганы себепли Тырныауузда ючюнчю номерли школну бошагъанындан сора Нальчикде педагогика училищеге киреди. Къадалып, бирсилеге юлгю болуп, алай окъуйду.

Ол къызыл диплом аллыгъы белгили эди. Алай орус тилден устазы къырал экзаменде  «тёрт»  салып къояды. Жарсыугъа, жашауда аллай кезиулеге къайсы бирибизге да тюберге тюшеди. КъМКъУ-гъа собеседование бла киралмазлыкъ сунуп, жюреги къыйналады.

Болсада билимини тутхучлулугъу къызны ышаныуун алдамайды. Ол  университетибизни башланнган классланы педагогикасы эмда методикасы деген бёлюмюне сынаусуз киреди. Жашауда экзаменде къаллай  белги алгъанынг  угъай, предметни  кесинг,  кертиси бла да,  къаллай даражада билгенинг уллу магъананы тутханын ол кезиуде толусунлай ангылагъанын да жашырмайды.

Бюгюнлюкде Индира Сафаровна Быллымны Ахматланы Ахмат атлы жангы мектепни биринчи директору болуп тургъан эди) школунда  башланнган классладан устазды. Шёндю ол кеси профессионал даражагъа  жетишгенликге, урунуу жолуну ал атламларында анга болушлукъ этгенлеге ыразыды.

Ол, быллымчы жаш Къудайланы Хыйса бла бир юйюр къурап, сагъынылгъан окъуу учреждениягъа келгенинде,  анга коллектив ариу тюбегенди. Бюгюнлюкде да биргесине ишлеген Омарланы Асият Исмаиловнаны бла Аккайланы Айшат Оюсовнаны да атларын уллу хурмет бла айтады. Ала  башланнган класслада окъутадыла, 40 жылдан асламны бу школда  урунуп, билим бериуню ветеранларыдыла.

Жашауда аллай адамлагъа  тюбеген къайсы бирибизге да насыпды. Бу тиширыула да жаш устаздан билгенлерин, сынамларын къызгъанмай, кёп затха тюшюндюргендиле. Дерслеге планларын къалай жазаргъа, аланы къалай къураргъа тийишлисине дери да юйретгендиле, хар несине къайгъыргъандыла.

Кёллендирген жетишимле

Отуз жылдан аслам заманны сабийле бла ишлей, ушакъ нёгерим жетишимле да болдургъанды. Элбрус районну билим бериу управлениясыны, КъМР-ни Билим бериу, илму эмда жаш тёлюню ишлери жаны бла министерствосуну грамоталары, дипломлары бла кёп кере саугъаланнганды.

Республикабызда энди фестиваль даражада окъуна бардырылгъан «Ана тилим, жаным-тиним, мени  дуниям» деген конкурсха да дайым къатышханлай келеди. 2013 жылда аны регион кезиуюнде «Башланнган класслада ана тилни окъутхан эм  иги устаз» деген номинациясында хорлагъанды. 2016 жылда уа сагъынылгъан фестивальда Быллымны школуну коллективи республикада биринчи жерге тийишли болгъан эди. Ол эришиуде да Къудайланы  Индираны къыйыны асламды.

Белгилисича, окъуу жылны аягъында «Жылны устазы» деген Битеуроссей конкурсну бардырыу ахшы тёреге айланнганды. Буруннгу жыл ол анга къатышып, танымагъан сабийлери бла тёгерекдеги къудурет предметден мастер-класс берип, сынамын бирсилеге да ачыкълагъанды. Эришиуню лауреаты болуп, огъарыда сагъынылгъан министерствону дипломун алгъаны бла уа аны къууанчлы жыйылыуда «Китап» ООО-ну директору Шауаланы Аминат да алгъышлагъанды.

Бу конкурсха къатышхан анга тынч болмагъанын, алай а аны юсю бла кёп затха тюшюннгенин, командада ишлерге юйреннгенин да билдиреди. Быллай эришиуле чыныкъдыргъанларын, профессионал даражангы тутхучландыргъанларын да чертеди.

Тёлюлени байламлыгъы

Устазны жолун сайлагъанына ол бир кюнде да сокъуранмайды. «Энтта да ишлеги эдим, акъылыма келген жангы затланы хайырланыргъа заманым, онгум болса эди дегенлей турама»,-деп ышарады кеси уа. Ол усталыгъын бек сюйгенине, анга жюреги бла берилгенине уа тамата къызы Назиля да  башланнган классланы педагогу болуп, Нальчикде 34-чю номерли  прогимназияда ишлегени, ата-анала да хурметлегенлери, сабийлери аны  классына тюшселе излегенлери толу шагъатлыкъ этедиле.

Бюгюнлюкде устазла жаланда дерсни бериу бла чекленмейдиле. Бусагъатдагъы излемлеге тийишлиликде ала ёсюп келгенлени ариу къылыкъгъа, ахшы ниетге юйретир ючюн, психология жаны бла билимли болургъа керекдиле.

Шёндюгю излемлеге кёре

Индира  Сафаровна кёп тёлюге харф танытханды. Аны къолунда окъугъанчыкъла артда тамата класслада бирсиледен айырмалыдыла. Школну тауусханларындан сора уа Москваны, Санкт-Петербургну, бирси шахарларыбызны айтхылыкъ вузларына да киредиле. Аланы санында  уа ол Къудайланы Залимни (аскер экономист) бла Жаннетни, Хаджиланы  Асиятны, Абдуллаланы  Махмутну да белгилейди.

Арт кезиуде билим бериуде тюрлениуле программа бла да байламлы боладыла. Ала, айхай да, сабийге, устазгъа да бирча сейир, тынгылы да къуралыргъа тийишлидиле. Бусагъатда кёпле Советлени кезиуюнде окъутууну тутхучлу жерлерин  чертедиле. Индира Сафаровна да белгилейди аны. Ала ФГОС-ла  бла ишлеп тебирегенлеринде окъуна  «Школа России» деген программаны сайлагъанларын билдиреди. Ол тёрелиге бек жууукъду эм иги окъугъан, бир кесек къыйналгъан сабийлеге да бирча ангылашыныулуду.

Сынамлы устаз бир ненча тёлюню харф таныргъа, жазаргъа, ана тилни сюерге да  юйретгенлей келеди. Ол алагъа ёз аналарыча къайгъыргъанын а кесини иши, сёзю бла да  бирча кёргюзтеди.